Trwa ładowanie...

Cenimy Twoją prywatność

Kliknij "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU", aby wyrazić zgodę na korzystanie w Internecie z technologii automatycznego gromadzenia i wykorzystywania danych oraz na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez Wirtualną Polskę, Zaufanych Partnerów IAB (853 partnerów) oraz pozostałych Zaufanych Partnerów (402 partnerów) a także udostępnienie przez nas ww. Zaufanym Partnerom przypisanych Ci identyfikatorów w celach marketingowych (w tym do zautomatyzowanego dopasowania reklam do Twoich zainteresowań i mierzenia ich skuteczności) i pozostałych, które wskazujemy poniżej. Możesz również podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody Wirtualna Polska, Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy będą przetwarzać Twoje dane osobowe zbierane w Internecie (m.in. na serwisach partnerów e-commerce), w tym za pośrednictwem formularzy, takie jak: adresy IP, identyfikatory Twoich urządzeń i identyfikatory plików cookies oraz inne przypisane Ci identyfikatory i informacje o Twojej aktywności w Internecie. Dane te będą przetwarzane w celu: przechowywania informacji na urządzeniu lub dostępu do nich, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru reklam, tworzenia profili związanych z personalizacją reklam, wykorzystania profili do wyboru spersonalizowanych reklam, tworzenia profili z myślą o personalizacji treści, wykorzystywania profili w doborze spersonalizowanych treści, pomiaru wydajności reklam, pomiaru wydajności treści, poznawaniu odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł, opracowywania i ulepszania usług, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru treści.


W ramach funkcji i funkcji specjalnych Wirtualna Polska może podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Cele przetwarzania Twoich danych przez Zaufanych Partnerów IAB oraz pozostałych Zaufanych Partnerów są następujące:

  1. Przechowywanie informacji na urządzeniu lub dostęp do nich
  2. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru reklam
  3. Tworzenie profili w celu spersonalizowanych reklam
  4. Wykorzystanie profili do wyboru spersonalizowanych reklam
  5. Tworzenie profili w celu personalizacji treści
  6. Wykorzystywanie profili w celu doboru spersonalizowanych treści
  7. Pomiar efektywności reklam
  8. Pomiar efektywności treści
  9. Rozumienie odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł
  10. Rozwój i ulepszanie usług
  11. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru treści
  12. Zapewnienie bezpieczeństwa, zapobieganie oszustwom i naprawianie błędów
  13. Dostarczanie i prezentowanie reklam i treści
  14. Zapisanie decyzji dotyczących prywatności oraz informowanie o nich

W ramach funkcji i funkcji specjalnych nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy mogą podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Dla podjęcia powyższych działań nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy również potrzebują Twojej zgody, którą możesz udzielić poprzez kliknięcie w przycisk "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU" lub podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Cele przetwarzania Twoich danych bez konieczności uzyskania Twojej zgody w oparciu o uzasadniony interes Wirtualnej Polski, Zaufanych Partnerów IAB oraz możliwość sprzeciwienia się takiemu przetwarzaniu znajdziesz w ustawieniach zaawansowanych.


Cele, cele specjalne, funkcje i funkcje specjalne przetwarzania szczegółowo opisujemy w ustawieniach zaawansowanych.


Serwisy partnerów e-commerce, z których możemy przetwarzać Twoje dane osobowe na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody znajdziesz tutaj.


Zgoda jest dobrowolna i możesz ją w dowolnym momencie wycofać wywołując ponownie okno z ustawieniami poprzez kliknięcie w link "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu.


Pamiętaj, że udzielając zgody Twoje dane będą mogły być przekazywane do naszych Zaufanych Partnerów z państw trzecich tj. z państw spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego.


Masz prawo żądania dostępu, sprostowania, usunięcia, ograniczenia, przeniesienia przetwarzania danych, złożenia sprzeciwu, złożenia skargi do organu nadzorczego na zasadach określonych w polityce prywatności.


Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień Twojej przeglądarki oznacza, że pliki cookies będą umieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W celu zmiany ustawień prywatności możesz kliknąć w link Ustawienia zaawansowane lub "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu w ramach których będziesz mógł udzielić, odwołać zgodę lub w inny sposób zarządzać swoimi wyborami. Szczegółowe informacje na temat przetwarzania Twoich danych osobowych znajdziesz w polityce prywatności.

Alarmujące odkrycie. To może być jedna z przyczyn stwardnienia rozsianego

 Katarzyna Grzęda-Łozicka
08.02.2023 20:28
Szwedzcy naukowcy wskazują na związek stwardnienia rozsianego z niedoborem snu
Szwedzcy naukowcy wskazują na związek stwardnienia rozsianego z niedoborem snu (Getty Images, East News)

Choroba odbiera sprawność i kontrolę nad własnym ciałem. Pacjenci mają problemy ze wzrokiem, cierpią na zaburzenia pamięci, część nie jest w stanie samodzielnie się poruszać. Stwardnienie rozsiane (SM) ma podłoże autoimmunologiczne, ale jej dokładne przyczyny nadal nie są znane. Najnowsze badania skandynawskie wskazują na związek choroby z niedoborami snu.

spis treści

1. Częściej chorują młode kobiety

Jakie jest dokładne podłoże stwardnienia rozsianego? To jedno z pytań, na które mimo postępu medycyny, lekarze i naukowcy nie są w stanie jednoznacznie odpowiedzieć. Wskazuje się m.in. na rolę czynników genetycznych i środowiskowych.

- Jest to choroba zapalna układu nerwowego, gdzie dochodzi do inwazji układu immunologicznego na własne struktury mózgowia, ośrodkowego układu nerwowego, czyli mózgu i rdzenia kręgowego. Nie znamy bezpośredniej przyczyny, ale jej patomechanizm, gdzie są obecne cechy procesu chorobowego we wszystkich częściach ośrodkowego układu nerwowego - mówi prof. Konrad Rejdak, kierownik Katedry i Kliniki Neurologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie i prezes Polskiego Towarzystwa Neurologicznego.

W badaniach wykazano, że choroba częściej dotyka młode kobiety między 20. a 40. rokiem życia, jej ryzyko zwiększają m.in. cukrzyca typu I, zapalenie jelit, choroby tarczycy, palenie tytoniu, otyłość i niedobór witaminy D.

Zobacz film: "Otyłość. Historia Aleksandry"

- Od wielu lat mówi się o potencjalnym wpływie różnych infekcji na ryzyko zachorowania. Ostatnio głośno jest o wirusie Ebsteina-Barr. Wiemy, że to wirus powszechnie występujący w populacji, ale wykazano, że właśnie u osób, które przebyły tę infekcję wcześniej - w okresie dojrzewania, znacząco rośnie ryzyko zachorowania na SM. Takie badania prowadzono m.in. wśród rekrutów w armii, którym cyklicznie pobierano krew - tłumaczy neurolog. - Jest to nadal hipoteza, ktόra wymaga jeszcze potwierdzenia i dalszych badań. Ryzyko choroby wynika najpewniej z kombinacji kilku czynników nakładających się na predyspozycje genetyczne.

Przyczyny rozwoju stwardnienia rozsianego nadal nie są znane. Nieleczona choroba - w 90 proc. prowadzi do niepełnosprawności
Przyczyny rozwoju stwardnienia rozsianego nadal nie są znane. Nieleczona choroba - w 90 proc. prowadzi do niepełnosprawności (Getty Images)

2. Niedobór snu o 40 proc. zwiększa ryzyko SM

Naukowcy ze Szwecji wskazują na nowy trop, czyli związek SM z niedoborami snu, zwłaszcza w okresie dojrzewania. O alarmujących wnioskach pisze w mediach społecznościowych dr Bartosz Fiałek, reumatolog, dyrektor ds. medycznych szpitala w Płońsku.

- Krótki oraz słabej jakości sen w wieku młodzieńczym istotnie zwiększa ryzyko późniejszego wystąpienia stwardnienia rozsianego. W porównaniu do przesypiania siedmiu-dziewięciu godzin w ciągu nocy w wieku młodzieńczym, krótki sen w trakcie dorastania (poniżej siedmiu godzin w nocy) wiązał się z większym aż o 40 proc. ryzykiem wystąpienia stwardnienia rozsianego - zaznacza lekarz.

Badania opublikowano na łamach "Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry". Autorzy pracy wyjaśniają, że niedobór, jak i zła jakość snu nie tylko prowadzą do nasilenia produkcji mediatorów zapalenia, ale także powodują upośledzenie zdolności obronnych organizmu. "Rytmy okołodobowe są również zaangażowane w regulację odpowiedzi immunologicznej, a ich zakłócenie może skutkować zaburzeniem wydzielania melatoniny i dysfunkcją układu odpornościowego. Zarówno badania na ludziach, jak i badania eksperymentalne sugerują, że niewystarczająca ilość snu może przyczyniać się do ryzyka przewlekłych chorób zapalnych i procesów neurodegeneracyjnych" - wskazują naukowcy z Instytut Karolinska.

Pisaliśmy o tym, że niedosypianie wyraźnie zwiększa ryzyko wielu schorzeń. Naukowcy wyliczyli, że u osób, które przynajmniej dwa razy w tygodniu śpią krócej niż pięć godzin, ryzyko zawału serc jest niemal trzy razy wyższe. - Wykazano również, że u osób pozbawionych właściwej ilości snu dochodzi do zwiększonego uszkadzania informacji genetycznej (DNA) zawartego w komórkach, co z kolei otwiera potencjalną drogę ku rozwojowi różnych chorób przewlekłych, w tym nowotworowych. Wykazano, że niewystarczająca ilość snu wpływa bezpośrednio na aktywności kilkuset naszych genów - mówił w rozmowie z WP abcZdrowie dr Adam Hirschfeld neurolog, z poznańskiej kliniki PsychoMedic.

3. Stwardnienie częściej atakuje na półkuli północnej

Być może niedobór snu to czynnik, który jest pewnym "zapalnikiem" również w przypadku stwardnienia rozsianego. Prof. Konrad Rejdak zauważa, że dużą rolę może odgrywać tu niedobór światła słonecznego.

- SM to choroba półkuli północnej. Widać wyraźne geograficzne zróżnicowanie częstości zachorowań - to nadal stanowi zagadkę, dlaczego w okolicach równika tych zachorowań jest bardzo mało, a z kolei na półkuli północnej mamy bardzo dużą zapadalność, zwłaszcza w krajach Ameryki Północnej, Europy. W związku z tym od dawna szukamy czynników środowiskowych, które mogłyby to tłumaczyć. Cały czas dużo się mówi o nasłonecznieniu i ekspozycji na światło słoneczne. Te badania skandynawskie też mogą mieć z tym związek. Wiadomo, że sen nierozerwalnie jest związany z cyklem dobowym, a więc też jest regulowany przez pory dnia. W rejonach bliżej bieguna mamy do czynienia z polarnymi nocami, co również może korelować z zakłóceniem rytmów dobowych, a tym samym z gorszym snem. W tamtym rejonie są wręcz piki, jeżeli chodzi o zapadalność na SM - wyjaśnia prof. Rejdak.

- Pytanie, jak te czynniki wzajemnie na siebie oddziałują, czyli niedobór witaminy D, nasłonecznienie, cykle dobowe, odpowiednia ilość snu plus kondycja układu immunologicznego i obecność wirusa Epsteina-Barr, który silnie wpływa na układ immunologiczny. Te niuanse mogą wyjaśnić, dlaczego tylko część osób, które mają te czynniki ryzyka, zapada na SM. Być może znacznie mają tu predyspozycje genetyczne - zaznacza prezes Polskiego Towarzystwa Neurologicznego.

Szacuje się, że na stwardnienie rozsiane w Polsce choruje ok. 55 tys. osób. Stwardnienie rozsiane jest związane z uszkodzeniami określonych obszarów ośrodkowego układu nerwowego w mózgu i rdzeniu kręgowym.

- Manifestacja objawów zależy od lokalizacji zmian patologicznych - tłumaczy prof. Rejdak. - Typowe objawy, szczególnie wczesne, to zaburzenia widzenia na jedno oko, wynikające z zapalenia pozagałkowego nerwu wzrokowego, zaburzenia równowagi, niedowłady w różnych kombinacjach, zaburzenia czucia i zaburzenia mowy. Musimy być bardzo wyczuleni na każdy epizod utraty funkcji neurologicznej, który świadczy o tym, że doszło do jakiegoś uszkodzenia - podkreśla neurolog.

Choroba najczęściej dotyka młode kobiety przed 40. rokiem życia, ale i od tego są wyjątki. Prof. Rejdak przyznaje, że zdarzają zachorowania nawet wśród małych dzieci. Stwardnienia rozsianego nie da się wyleczyć, ale można zahamować jego postęp, o ile diagnoza będzie postawiona odpowiednio wcześnie, zanim nastąpi proces nieodwracalnego uszkodzenia struktur.

- Mamy obecnie kilkanaście leków, które możemy stosować u pacjentów. Mamy silne dowody, że tylko wczesna terapia może uchronić pacjentów przed postępem choroby. Nieleczona w 90 proc. przypadków prowadzi do niepełnosprawności - zaznacza prof. Rejdak

Katarzyna Grzęda-Łozicka, dziennikarka Wirtualnej Polski

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Rekomendowane przez naszych ekspertów

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Oceń jakość naszego artykułu: Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
12345
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze