Trwa ładowanie...

Koronawirus uszkadza serce. Prof. Filipiak wyjaśnia, kto jest najbardziej narażony na powikłania kardiologiczne po COVID-19

Koronawirus. COVID-19 uszkadza serce i układ krążenia. Prof. Filipiak wyjaśnia, kto jest najbardziej narażony na powikłania kardiologiczne po COVID-19
Koronawirus. COVID-19 uszkadza serce i układ krążenia. Prof. Filipiak wyjaśnia, kto jest najbardziej narażony na powikłania kardiologiczne po COVID-19 (Getty)

Naukowcy od kilku miesięcy alarmują, że SARS-CoV-2 wyniszcza serce i układ krążenia. Pacjenci, którzy przeszli infekcję są bardziej narażeni m.in. na ostry zawał mięśnia sercowego. - Obecnie głównie zwracamy uwagę na zajęcie przez wirusa śródbłonka naczyń, co wzmaga ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych - mówi prof. Krzysztof J. Filipiak, internista i kardiolog z WUM.

spis treści

1. COVID-19 uszkadza układ krążenia i serce

Badania opublikowane w "The American Journal of Emergency Medicine" pokazały, że pacjenci, którzy przeszli infekcję koronawirusem są bardziej narażeni na powikłania kardiologiczne. Naukowcy podkreślają, że z każdym miesiącem o etiologii tego typu schorzeń wiedzą coraz więcej.

- Na początku pandemii obawialiśmy się przede wszystkim bezpośredniego uszkodzenia mięśnia sercowego. Dzisiaj wiemy, że to rzadkie przypadki, a ciężkie zapalenie mięśnia sercowego w przebiegu COVID-19 dotyczy zaledwie kilku procent osób. Zdarzają się zawały serca, groźne arytmie, zaostrzenia niewydolności serca, ale należy je traktować jako stany kardiologiczne wtórne do niewydolności oddechowej, a czasami krążeniowo-oddechowej, spowodowanej jednak głównie zajęciem płuc i ich wtórnym zapaleniem - mówi w rozmowie z WP abcZdrowie prof. Krzysztof J. Filipiak, internista, kardiolog, farmakolog kliniczny z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, współautor pierwszego polskiego podręcznika medycznego o COVID-19.

Zobacz film: "Powikłania po COVID-19. Prof. Krzysztof Filipiak mówi o najczęstszych dolegliwościach"

- Jako internista i kardiolog często konsultuję takich pacjentów w fazie ostrej, ale raczej w oddziałach intensywnej opieki czy w pododdziałach COVID-owych - wyjaśnia ekspert.

Kardiolog dodaje, że jednym z najważniejszych powikłań kardiologicznych związanym z COVID-19 jest występowanie epizodów zakrzepowo-zatorowych.

- Obecnie głównie zwracamy uwagę na zajęcie przez wirus śródbłonka naczyń, co wzmaga ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych i te właśnie powikłania należy obecnie uznać za najważniejsze, szeroko rozumiane, powikłania sercowo-naczyniowe po COVID-19. Wszystkie te powikłania tłumaczymy m.in. w przygotowywanej kolejnej edycji dokumentu "Inicjatywa - Nauka Przeciw Pandemii" pod przewodnictwem prof. Andrzeja Fala - podkreśla prof. Krzysztof J. Filipiak.

Koronawirus. COVID-19 uszkadza serce i układ krążenia. Prof. Filipiak wyjaśnia, kto jest najbardziej narażony na powikłania kardiologiczne po COVID-19
Koronawirus. COVID-19 uszkadza serce i układ krążenia. Prof. Filipiak wyjaśnia, kto jest najbardziej narażony na powikłania kardiologiczne po COVID-19 (Getty)

2. Jak rozpoznać, że COVID-19 mógł uszkodzić serce?

Prof. Filipiak dodaje, że objawy kardiologiczne wywołane infekcją COVID-19 różnią się w zależności od fazy choroby. Kiedy infekcja przebiega gwałtownie, dochodzi m.in. do zaostrzenia niewydolności serca, która może objawiać się m.in. bólem w klatce piersiowej, osłabieniem, czy dusznością - nawet przy niewielkim wysiłku.

- W fazie ostrej najczęściej pacjenci mają typowe obawy związane z powikłaniami zakrzepowo-zatorowymi, zaburzeniami rytmu, zaostrzeniem niewydolności serca, rzadziej - niedokrwieniem mięśnia sercowego. Laboratoryjnie stwierdzamy uszkodzenie miokardium na podstawie podwyższonych stężeń troponin, a także podwyższone stężenia D-dimeru - często towarzyszące stanom prozakrzepowym - wyjaśnia prof. Filipiak.

W fazie zdrowienia i przy dalszej obserwacji często występuje pogorszenie wydolności wysiłkowej organizmu.

- Konieczna jest optymalizacja leczenia nadciśnienia tętniczego czy niewydolności serca. Te dolegliwości wymagają konsultacji kardiologicznych. Przyznam, że coraz więcej takich pacjentów zgłasza się do mojej praktyki kardiologicznej, w której stworzono nawet pakiet badań kontrolnych dla pacjentów po przebyciu COVID-19 - podkreśla współautor pierwszego polskiego podręcznika medycznego dotyczącego wirusa SARS-CoV-2.

Prof. Krzysztof J. Filipiak
Prof. Krzysztof J. Filipiak (arch.prywatne)

3. Kto jest najbardziej narażony na powikłania kardiologiczne po COVID-19?

Ekspert dodaje, że osobami, które są najbardziej narażone na wszelkie powikłania sercowo-naczyniowe powstałe wskutek COVID-19 są osoby z uprzednio zdiagnozowanymi schorzeniami obciążającymi serce i naczynia. Okazuje się jednak, że uważać powinny także osoby zdrowe.

- Przede wszystkim są to osoby z chorobą wieńcową, z niewydolnością serca, z cukrzycą, z nadciśnieniem tętniczym. Rokowanie pogarsza nadwaga i otyłość. Ale warto pamiętać, że powikłania zakrzepowo-zatorowe dotyczyć mogą wszystkich pacjentów zakażonych wirusem SARS-CoV-2, a zajęcie serca może zdarzyć się także u osób młodych, bez innych chorób towarzyszących - ostrzega prof. Filipiak.

Kardiolog zwraca uwagę, że do lekarzy coraz częściej zwracają się pacjenci z długotrwałymi powikłaniami kardiologicznymi po przechorowaniu COVID-19. Specjaliści rozpoznają tzw. zespoły post-COVID, czyli objawy, które rozwijają się w trakcie lub po COVID-19 i trwają powyżej 12 tygodni oraz nie wynikają z innej przyczyny niż infekcja wywołana SARS-CoV-2.

- Wielu takich pacjentów uskarża się na pogorszenie wydolności wysiłkowej i zadyszkę. Mają nieprawidłowy obraz radiologiczny klatki piersiowej lub tomografię komputerową płuc. To trudni pacjenci, wymagający diagnostyki kardiologiczno-pulmonologicznej - wyjaśnia prof. Filipiak.

Objawy te są szczególnie niebezpieczne, ponieważ jak tłumaczy ekspert, mogą być wyrazem albo uszkodzenia serca, albo płuc, albo obu narządów jednocześnie.

- Co więcej, jest grupa pacjentów, u której nierozpoznanie powikłań zakrzepowo-zatorowych może prowadzić do tzw. mikrozatorowości płucnej, często przeoczonej czy mylnie różnicowanej z dusznością w przebiegu zakażenia wirusowego. U tych pacjentów może rozwinąć się nadciśnienie płucne. Co gorsza, powikłania te mogą też wystąpić u osób bezobjawowych lub skąpoobjawowych, które nie były diagnozowane i leczone w fazie ostrej - ostrzega kardiolog.

4. Coraz więcej nowych pacjentów z objawami kardiologicznymi

Lekarz dodaje, że już teraz pełno jest pacjentów z powikłaniami kardiologicznymi po COVID-19, a po trzeciej fali zakażeń SARS-CoV-2, która przewinęła się w ostatnich tygodniach przez Polskę, pacjentów z jeszcze cięższymi powikłaniami może być znacznie więcej.

- Boimy się "tsunami pacjentów" post-COVID, którzy za kilka miesięcy od tzw. trzeciej fali pojawią się w poradniach specjalistycznych i będą szukać pomocy lekarskiej. Póki co mam pacjentów post-COVID, którzy zgłaszają się wiele tygodni po przechorowaniu z utrwaloną, istotną tachykardią - stale podwyższonym pulsie, którego nie odczuwali przed chorobą. Są też osoby, u których zaostrzeniu uległo nadciśnienie tętnicze i oni wymagają bardziej intensywnego leczenia. Dużo jest też pacjentów, u których obserwowano napady migotania przedsionków lub zwiększenie epizodów tej arytmii - wyjaśnia ekspert.

Profesor podkreśla, że jeszcze nie wiadomo, jak długotrwałe będą to powikłania i czy przybiorą formę przewlekłą, ponieważ lekarze wciąż zbyt mało wiedzą o przebiegu COVID-19.

- Epidemia jest z nami w końcu dopiero od roku. Ale już w piśmiennictwie i podręcznikach kardiologicznych oprócz terminu "post COVID" diagnozowanego kilka tygodni po przechorowaniu, pojawia się termin "long COVID" (długotrwały, przewlekły COVID, który dotyczy objawów diagnozowanych wiele miesięcy po przebyciu zakażenia - przyp. red.) - podsumowuje ekspert.

Lekarze są zgodni - takie osoby należałoby wytypować i otoczyć opieką, co dla przeciążonego systemu ochrony zdrowia może być ogromnym wyzwaniem.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Zobacz także:

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze