Trwa ładowanie...

Odra - objawy u dzieci i dorosłych, przyczyny, leczenie, powikłania, szczepienia

Objawem odry jest wysypka
Objawem odry jest wysypka (http://www.radiobonton.pl/wiadomosci/2947,odra-zbiera-zniwo-tuz-za-polska-granica-w-ciagu-dz)

Odra to choroba wywoływana przez paramiksowirusa. Odra występuje głównie u dzieci w wieku przedszkolnym. Do zakażenia odrą najczęściej dochodzi drogą kropelkową, rzadziej przy zetknięciu z moczem chorego na odrę. Chory na odrę zaraża się już na pięć dni przed pojawieniem się wysypki oraz cztery dni po jej ustąpieniu. Największa liczba zachorowań przypada na okres zimowy oraz wiosenny. Jakie są objawy odry zarówno u dzieci, jak i dorosłych?

spis treści

1. Odra i jej przyczyny

Bezpośrednią przyczyną zachorowania jest wirus odry przenoszony drogą kropelkową. Zakazić można się również poprzez bezpośrednią styczność z moczem chorego lub wydzieliną z jamy gardłowo-nosowej. Udokumentowano, że nawet do dwóch godzin po opuszczeniu pokoju przez chorą osobę, mogą utrzymywać się w powietrzu kropelki wydzieliny z dróg oddechowych.

Istnieje prawdopodobieństwo zakażenia poprzez dotknięcie rękami zabrudzonych wydzieliną z dróg oddechowych powierzchni i przedmiotów i przeniesienie wirusa na błony śluzowe gardła i nosa.

Zobacz film: "Szczepienie przeciwko HPV"

Jest to choroba na tyle zakaźna, że po styczności z wirusem zapada na nią ponad 90% osób podatnych na zakażenie.

Największe zagrożenie stanowi dla małych dzieci poniżej piątego roku życia oraz dla osób z obniżoną odpornością. Jedna czwarta chorych wymaga hospitalizacji, jedna na tysiąc chorych osób umiera.

2. Objawy odry u dzieci

Objawy odry najczęściej pojawiają się u maluchów od 6 do 12 miesiąca życia (czyli takie, które nie otrzymały jeszcze szczepienia i młodzieży do 15 lat (jeśli nie podano szczepionki przypominającej). Oczywiście zachorować mogą też osoby dorosłe - wówczas przebieg choroby może być znacznie cięższy.

Te objawy odry u dzieci, które pojawiają się najwcześniej, przypominają zwykłe przeziębienie, jest to:

Z czasem pojawia się jeszcze jeden, najbardziej charakterystyczny objaw odry – gruboplamista wysypka. Pojawia się w 4-5 dniu choroby i utrzymuje się około tygodnia. Najczęściej występuje razem z bardzo wysoką gorączką, sięgającą nawet do 40°C. Może jej towarzyszyć sinica, duszność, przyspieszenie tętna, a także typowa dla odry nadmierna senność i apatia.

Wysypkę tworzą czerwone, nieregularne grudki. Początkowo wysypka w czasie odry pojawia się za uszami, następnie na twarzy i szyi. W pierwszej fazie są to nieliczne, rozsiane, nieduże ciemnoróżowe plamki, których w ciągu doby przybywa, stają się coraz bardziej wypukłe.

Grudki wysypkowe niekiedy zlewają się ze sobą i mogą zajmować niemal całą powierzchnię skóry, pozostawiając tylko w niektórych miejscach białe pasma (tzw. skóra lamparcia).

Plamy z czerwonych stają się w końcu brunatne i zaczynają się łuszczyć. Gdy wysypka będąca objawem odry znika, to w tej samej kolejności, w jakiej się pojawia, czyli od najwyższych partii ciała. W tym samym czasie spada gorączka i zaczyna się okres zdrowienia.

Odrę najgorzej przechodzą dzieci z obniżoną odpornością. U nich dodatkowym objawem odry jest wysypka krwotoczna. Mogą też wystąpić drgawki.

U każdego dziecka odra przebiega inaczej, w niektórych przypadkach wysypka nie pojawia się. Gdy tylko zauważymy pierwsze objawy odry u dzieci, należy jak najszybciej udać się do lekarza.

3. Objawy odry u dorosłych

Odra u dorosłych ma cięższy przebieg niż u dzieci. Objawy są takie same, jak w przypadku najmłodszych, z tym że są one znacznie nasilone. Dorosły chorujący na odrę ma gorączkę, katar, boli go gardło i kaszle. Podobnie jak chorującym na odrę dzieciom, dokucza mu też światłowstręt. Objaw odry, jakim jest wysypka, również wygląda podobnie. Najpierw pojawia się "na górze", czyli za uszami, na twarzy, później schodzi "na dół" – tułów, kończyny górne i dolne.

3.1. Odra w ciąży

Odra jest niebezpieczna także dla kobiet ciężarnych oraz planujących ciążę. Im młodszy płód, tym zagrożenie jest większe. Zakażenie wirusem niesie za sobą ryzyko powikłań takich jak między innymi:

4. Jak przebiega odra?

Odra rozwija się w trzech fazach:

  • Okres nieżytowy odry, w którym pojawia się gorączka, nieżyt nosa, osłabienie, zapalenie spojówek, światłowstręt, suchy kaszel. Okres nieżytowy odry trwa 9-14 dni. Po 2-3 dniach pojawiają się plamki Koplika – białe plamki z czerwoną obwódką na błonie śluzowej policzka.
  • Okres wysypkowy odry – trwa do czterech dni. Przy wysokiej gorączce pojawia się okres wysypkowy odry, najpierw za uszami i czole, następnie rozwija się na twarzy, szyi, tułowiu i kończynach. Plamki stają się gęstsze i wypukłe, mogą się też zlewać. Dziecko chore na odrę jest wrażliwe na światło, łzawi i ma zaczerwienione oczy.
  • Okres zdrowienia – wysypka blednie, temperatura spada, zanika kaszel.

Zdarza się, że w czasie odry na zębach pojawiają się niebiesko-białe plamki, rodzice mogą też zauważyć nalot na języku chorego na odrę dziecka - nalot obecny jest również na migdałkach. Wysypka u niemowląt schodzi w takiej kolejności, jakiej się pojawiła, czyli od głowy do nóg. Krostki najpierw mają kolor bladoróżowy i stopniowo zmieniają swoją barwę na ciemnoróżową, aż w końcu osiągają brunatny kolor i łuszczą się. Wtedy gorączka zaczyna opadać.

5. Leczenie odry

Po zdiagnozowaniu odry chory powinien być odizolowany, leżeć w łóżku. Można mu podawać leki przeciwkaszlowe i przeciwgorączkowe. W przypadku mocno zaczerwienionych oczu można przemywać je roztworem z soli fizjologicznej.

Chory na odrę powinien przebywać w zaciemnionym pomieszczeniu, w ten sposób złagodzony będzie jeden z objawów odry, czyli światłowstręt. Bardzo ważna jest odpowiednia temperatura w pokoju chorego. Powinna być optymalna, nie za wysoka i nie za niska, ponieważ wirus odry jest bardzo wrażliwy na takie zmiany.

Osoba chora powinna przede wszystkim dużo odpoczywać i przyjmować dużą ilość płynów. Jeśli u chorego pojawiła się gorączka można podać lek zbijający temperaturę. Ważne, aby lek nie zawierał aspiryny, ponieważ w zażywanie jej w przebiegu choroby wirusowej może spowodować groźny dla zdrowia Zespół Reye'a.

Dziecko chore na odrę powinno zjadać tylko to, co łatwo mu przełknąć. W czasie leczenia odry mały pacjent powinien zażywać witaminę A, a jeśli gorączka przekracza 38 st. C, można podać mu środek przeciwgorączkowy. Silny kaszel warto zwalczać syropem. Jeśli pojawi się sztywność karku, nagłe podwyższenie temperatury oraz krwawienie z dziąseł, trzeba koniecznie skonsultować się z lekarzem.

6. Powikłania po odrze

Należy walczyć z odrą, gdyż powikłania mogą być bardzo groźne. Odra może przerodzić się w: zapalenie płuc, ostre zapalenie ucha środkowego, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie spojówek, a także zapalenie rdzenia kręgowego, zapalenia nerwów czaszkowych, czy zapalenia wielonerwowe.

Najgroźniejszymi powikłaniami odry są:

Powikłania mogą rozwinąć się nawet po wielu latach od przechorowania pdry. Choroby te mogą doprowadzić do śmierci chorego. Z powodu groźnych powikłań ważne jest, by znać objawy odry i w razie zachorowania być pod stałą opieka lekarza.

PYTANIA I ODPOWIEDZI LEKARZY NA TEN TEMAT

Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:

Wszystkie odpowiedzi lekarzy

7. Szczepienia przeciwko odrze

Przechorowanie odry daje nam odporność na całe życie. Dzięki szczepionce jednak, możemy tą odporność również zyskać bez narażania się na groźne powikłania po tej chorobie. Dzieci do szóstego miesiąca życia otrzymują przeciwciała odpornościowe od matki, później natomiast konieczne jest podanie szczepionki.

Obecnie jest ona częścią szczepionki skojarzonej przeciw różyczce i śwince, tzw. MMR. Zawiera żywe, lecz osłabione wirusy, które po szczepieniu nie przenoszą się na inne osoby z otoczenia. Może zostać zaaplikowana dziecku, które ukończyło pierwszy rok życia, jedynym wyjątkiem jest planowana podróż dziecka lub obecność odry w otoczeniu.

Obecnie odra u niemowląt pojawia się bardzo rzadko. Zawdzięczamy to szeroko rozpowszechnionym szczepieniom obowiązkowym niemowlaków przeciwko odrze. Jednak czasem zdarza się, że niemowlaki po ukończeniu 6. miesiąca życia chorują na odrę.

Najczęściej szczepione są dzieci w wieku 12-15 miesięcy. Około siódmego roku życia dziecka szczepienie powinno zostać powtórzone z uwagi na osłabienie jej ochronnego działania po tym okresie.

Zaszczepione powinni zostać również osoby z grupy ryzyka odry, to jest:

  • z obniżoną odpornością;
  • dzieci chorujące na nowotwory;
  • dzieci wykazujące alergie na antybiotyki;
  • kobiety w ciąży.

W przypadku osób chorych, będących w grupie ryzyka i niezaszczepionych, podaje się zastrzyk z przeciwciał (immunoglobulinę). Aby jego skuteczność była wysoka, powinno się go podać w ciągu kilku dni od ostatniego kontaktu z zakażoną osobą. Zastrzyk ten może zahamować rozwój odry lub złagodzić jej objawy. Można także podać w ciągu 72 godzin szczepionkę przeciw odrze, jednak tylko osobom spoza grupy ryzyka.

Szczepionka mimo swoich zalet, może mieć także skutki uboczne. Najczęstszym jest gorączka pojawiająca się 6-12 dni po szczepieniu, a także wysypka taka sama jak w przebiegu odry, która jednak ustępuje samoistnie.

Rekomendowane przez naszych ekspertów

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze