Pozycja Trendelenburga – kiedy się stosuje i w jakim celu?

Pozycja Trendelenburga to rodzaj pozycji medycznej i metody ułożeniowej, w której chory leży na wznak z głową oraz klatką piersiową ułożoną poniżej poziomu nóg. Jej nazwa pochodzi od niemieckiego chirurga Friedricha Trendelenburga. Jak wygląda? Kiedy się ją stosuje? W jakim celu?

1. Co to jest pozycja Trendelenburga?

Pozycja Trendelenburga jest pozycją medyczną, którą zaproponował i usystematyzował niemiecki lekarz Friedrich Trendelenburg. W ten ściśle określony sposób układa się chorych niezależnie od wieku (zarówno dzieci, jak i dorosłych).

Jak wygląda ta pozycja ułożeniowa? Przyjmując ją, pacjent leży na plecach, przy czym jego głowa, górna część klatki piersiowej i tułów znajdują się poniżej poziomu kończyn dolnych, pod kątem od 15 do 30 stopni (tzw. równia pochyła).

Zobacz film: "Najciemniejszy rozdział w historii polskiej medycy XX w. O tym się nie mówi"

Głównym celem przyjęcia pozycji Trendelenburga jest wykorzystanie grawitacji, co:

• ułatwia dostęp do organów w ciele pacjenta, co umożliwia korzystniejszą wizualizację podczas zabiegu operacyjnego,
• pozwala na zmniejszenie przepływu krwi do operowanego miejsca w następstwie grawitacyjnego spływania krwi,
• zmniejsza zastój krwi w układzie żylnym kończyn dolnych.

Pozycja anty-Trendelenburga – zastosowanie

Tak zwana odwrotna pozycja Trendelenburga (pozycja anty-Trendelenburga) to pozycja Fowlera. Jej istotą jest podniesienie głowy oraz tułowia ponad poziom kończyn pacjenta.

Odwrócona pozycja Trendelenburga pomaga:

• zyskać lepszy dostęp do górnej części jamy brzusznej oraz narządów,
• zwiększyć czynności oddechowe u pacjentów ze zdiagnozowaną nadwagą.

Miejsca ucisku tkanek w pozycji Trendelenburga i odwrotnej pozycji Trendelenburga obejmują potylicę, łopatkę, wyrostek łokciowy, kość krzyżową, guzy kulszowe i kość piętową.

Warto wiedzieć, że do odpowiedniego uzyskania pozycji niezbędne jest specjalistyczne łóżko, które posiada mechanizm służący do ustawiania pozycji Trendelenburga i pozycji odwrotnej (anty-Trendeleburga).

2. Pozycja Trendelenburga – zastosowanie

Kiedy jest stosowana pozycja Trendelenburga? Niegdyś używana była przy wstrząsie. Uważano ją za skuteczną pozycję centralizującą krążenie. Obecnie sprawdza się w wielu różnych sytuacjach i dziedzinach medycyny, tak w badaniach, jak i w operacjach oraz innych zabiegach medycznych.

Pozycja Trendelenburga jest stosowana w:

• Chirurgii: przyjęcie pozycji Trendelenburga pomaga na przykład w manewrach podczas redukcji przepukliny brzusznej. W tej pozycji narządy jamy brzusznej są odsunięte w kierunku od miednicy, co zapewnia chirurgowi ich dobrą wizualizację.
• Gastroenterologii: może być stosowana, gdy diagnozuje się owrzodzenia, nadżerki, zmiany nowotworowe oraz problemy z połykaniem lub pojawia się potrzeba oceny funkcji dwunastnicy.
• Ginekologii i położnictwie: pozycja Trendelenburga w ginekologii jest wskazana podczas porodu powikłanego, zagrożonego niedostatecznym rozszerzeniem szyjki macicy czy pozycją pośladkową nienarodzonego dziecka. Takie ułożenie umożliwia łatwiejszy dostęp do narządów znajdujących się w miednicy.
• Medycynie ratunkowej: wskazanie stanowi utrata przytomności, utrata krwi, wstrząs. Zalecana jest także przy niektórych urazach, niedociśnieniu, omdleniu.
• Stomatologii, pulmonologii oraz kardiologii.

Pozycja Trendelenburga jest także pomocna w diagnozowaniu przepuklin przełyku przy wykonywaniu zdjęć RTG przełyku ze środkiem kontrastowym oraz usuwaniu wydzieliny z dróg oddechowych. To tak zwana pozycja drenażowa umożliwiająca spływanie wydzieliny z płuc. Z tego powodu sprawdza się w chorobach płuc oraz oskrzeli (rozstrzenie oskrzeli, niedodma płuc, mukowiscydoza).

Ponieważ umożliwia nie tylko odprowadzanie wydzieliny, ale i oklepywanie pacjenta, znajduje zastosowanie także w rehabilitacji.

Pozycja Trendelenburga sprawdza się także u pacjentów leżących, którzy przebywają w szpitalach, hospicjach czy domach opieki. Ułożenie ciała na wznak, z głową oraz klatką piersiową ułożoną poniżej poziomu nóg, odbarcza kręgosłup, zapobiega powstawaniu odleżyn oraz przykurczom.

Jak długo należy układać chorego w pozycji Trendelenburga? To zależy głównie od wskazań. Na przykład podczas wykonywania zabiegów chirurgicznych czy stomatologicznych czas jest zależny od długości procedury medycznej. U osób chorych, którym zaleca się pozostawanie w pozycji kilka razy w ciągu dnia, zazwyczaj jest to godzina lub dwie.

Pozycja trendelenburga – przeciwwskazania

Pozycja Trendelenburga nie może być stosowana w stanach udaru czy wstrząśnienia mózgu, także w wielu chorobach układu pokarmowego, na przykład w refluksie, ale i po zawałach serca, w schorzeniach krążenia, chorobach wieńcowych.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.