Astma atopowa
Astma atopowa, czyli inaczej dychawica oskrzelowa, jest jedną z najbardziej powszechnych form astmy. Nadreaktywność oskrzeli jest wynikiem reakcji organizmu poddanego ekspozycji na alergen lub na czynnik podrażniający. Napad astmy atopowej może się także pojawić wskutek silnych emocji. W konsekwencji dochodzi do zwężenia dróg oddechowych, a tym samym do trudności w oddychaniu. Nasilenie objawów jest zmienne. Ten rodzaj astmy występuje częściej u dzieci niż u dorosłych.
1. Przyczyny astmy atopowej
Niestety, astma atopowa, czyli postać związana z alergią, jest w znacznym stopniu uwarunkowana genetycznie. Choroba rodziców znacząco podnosi ryzyko rozwoju astmy u dziecka. Jeżeli choruje jeden rodzic, ryzyko wynosi 30%, jeżeli oboje – wzrasta do 50%.
Mimo rozwoju biologii molekularnej i genetyki nie znaleziono do tej pory pewnego genu odpowiadającego za dziedzicznie astmy. Najprawdopodobniej za jej rozwój odpowiada większa liczba genów. Astma nieatopowa nie jest uwarunkowana genetycznie.
Rozwój astmy uzależniony jest więc zarówno od genów, jak i warunków środowiskowych, na które w jakimś stopniu mamy wpływ
Alergeny i czynniki, które mogą wywołać atak astmy atopowej, to:
- roztocza kurzu domowego,
- pleśnie,
- pyłki,
- produkty chemiczne w aerozolach takie jak perfumy,
- sierść zwierząt domowych
- dym tytoniowy,
- zanieczyszczenie powietrza,
- niektóre produkty spożywcze,
- konserwanty,
- zimne powietrze,
- silne emocje,
- atak paniki,
- zbyt duży wysiłek fizyczny,
- infekcje układu oddechowego,
- leki takie jak kwas acetylosalicylowy lub penicylina.
Napady duszności mogą pojawiać się także w przebiegu niektórych chorób, takich jak mukowiscydoza, zapalenia zatok, niewydolność krążenia, rozedma płucna oraz spastyczny nieżyt oskrzeli.
Astma atopowa może powodować poważne trudności z oddychaniem. W ciężkich przypadkach możliwe jest trwałe uszkodzenie mózgu (niedotlenienie) lub śmierć. Astma u dziecka to problem powodujący, że dziecko jest nieobecne w szkole częściej niż rówieśnicy.
2. Objawy astmy atopowej
Do głównych objawów astmy atopowej należą:
- świszczący oddech,
- kaszel,
- duszności,
- uczucie ucisku w klatce piersiowej,
- odpluwanie wydzieliny,
- pocenie się,
- niepokój.
Ataki astmy atopowej najczęściej pojawiają się nocą. Atak duszności może być poprzedzony katarem,kaszlem lub infekcją górnych dróg oddechowych. W przypadku ostrego ataku astmy może dojść nawet do zwężenia światła oskrzeli, co prowadzi do niedotlenienia. Objawem ostrego ataku jest zasinienie ust i nosa, trudności z oddychaniem i utrata przytomności
3. Diagnoza i leczenie astmy atopowej
Najczęściej do diagnozy astmy atopowej potrzebne są badania spirometryczne i szczytowego przepływu powietrza. Lekarz może przeprowadzić badanie spirometryczne do pomiaru stopnia zwężenia oskrzeli. Test ten sprawdza ilość powietrza pobranego przy wdechu i wydechu. Stosowane są także testy skórne oraz próby prowokacyjne pod kontrolą lekarza – dzięki nim można stwierdzić, co jest alergenem wywołującym ataki.
W przypadku ostrego ataku astmy, z dusznościami i utratą przytomności, konieczna jest jak najszybsza hospitalizacja, aby zapobiec niedotlenieniu mózgu.
Do leczenia chorych na astmę stosowane są leki, takie jak:
- kortykosteroidy,
- środki przeciwzapalne,
- leki przeciwhistaminowe.
Immunoterapia może zmniejszyć reakcje alergiczne na alergeny, które powodują astmę atopową. Częstość występowania astmy może wzrastać w wyniku zanieczyszczenia powietrza oraz zagrożeń zawodowych. Leczenie za pomocą leków rozszerzających oskrzela wpływa na relaks mięśni oskrzeli, a tym samym powoduje łatwość oddychania. W ciężkich przypadkach stosowane są steroidy wziewne, które zmniejszają zapalenie oskrzeli. Objawy astmy atopowej są podobne do tych związanych z astmą oskrzelową. Najgorszym powikłaniem astmy atopowej jest jej niekorzystny wpływ na mięsień sercowy.
4. Zapobieganie astmie atopowej
Aby zminimalizować ryzyko rozwoju astmy u dziecka (dzięki tzw. prewencji pierwotnej – czyli zapobieganiu rozwojowi astmy u osób zagrożonych), powinniśmy już podczas ciąży zadbać o naszą astmę – nie dopuszczać do niedotlenienia płodu, unikać kontaktu z dymem tytoniowym. Po urodzeniu się dziecka z jego otoczenia należy usunąć najczęstsze alergeny – kurz, sierść zwierząt, pierze, pleśnie. Przy dziecku obowiązuje bezwzględny zakaz palenia tytoniu.
Zapobiegajmy częstym infekcjom dróg oddechowych u dziecka, a w przypadku ich wystąpienia ważne jest skuteczne i szybkie leczenie. Korzystne może się również okazać karmienie dziecka wyłącznie piersią przez pierwsze pół roku życia dziecka. Ostrożnie i stopniowo wprowadzajmy do diety dziecka pokarmy często wywołujące alergię, bowiem wiele danych wskazuje, że wystąpienie astmy jest poprzedzone uczuleniem na alergen. Do czynników zwiększających ryzyko rozwoju astmy należy także nadwaga i otyłość.
Pamiętajmy, że czynników uwarunkowanych genetycznie nie jesteśmy w stanie zmienić, natomiast środowiskowe w pewnym stopniu na pewno. Zdrowy styl życia może dopomóc w uniknięciu lub opóźnieniu wystąpienia astmy.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.