Trwa ładowanie...

Saturacja - pulsoksymetria i gazometria w pomiarach czynności życiowych

Avatar placeholder
26.08.2021 12:42
Saturacja to stężenie tlenu we krwi
Saturacja to stężenie tlenu we krwi (123rf)

Saturacja jest jednym z najczęściej sprawdzanych i monitorowanych czynności życiowych organizmu. Jeśli parametr ten jest za niski, pacjent może odczuwać duszności, wówczas konieczna jest szybka reakcja lekarza. Saturację monitoruje się na kardiomonitorze praktycznie podczas każdorazowego pobytu w szpitalu. Wykorzystywana jest także w przypadku wielu przewlekłych chorób.

spis treści

1. Pulsoksymetria, czyli monitorowanie saturacji

Pulsoksymetria to nieinwazyjna metoda monitorowania saturacji, czyli wysycenia hemoglobiny tlenem oraz częstotliwości tętna. Do pomiaru wymienionych parametrów wykorzystuje się urządzenie elektroniczne zwane pulsoksymetrem. Pulsoksymetr działa na zasadzie spektrofotometrii transmisyjnej, wykorzystującej fakt, że hemoglobina utlenowana i odtlenowana wykazują odmienne właściwości optyczne. Czujnik, w jaki jest wyposażony pulsoksymetr, najczęściej zakłada się na palec, małżowinę uszną, czoło lub skrzydełko nosa, a u noworodków na stopę lub nadgarstek.

Pulsoksymetria i gazometria krwi tętniczej
Pulsoksymetria i gazometria krwi tętniczej

Hemoglobina to czerwony barwnik krwi zawarty w erytrocytach, który składa się z globiny i hemu. Oznacza

zobacz galerię

2. Wskazania do pulsoksymetrii

Zobacz film: "Polacy żyją aż 7 lat krócej niż Szwedzi"

Pulsoksymetria jest zazwyczaj wykorzystywana przy podejrzeniu obniżenia saturacji tlenem krwi tętniczej do wykrywania i monitorowania tego zaburzenia, szczególnie w przypadku:

  • podejrzenia i w celu monitorowania leczenia niewydolności oddechowej;
  • monitorowania leczenia tlenem (tlenoterapii);
  • monitorowania stanu ciężko chorych;
  • podczas znieczulenia ogólnego i w okresie bezpośrednio po nim.

3. Interpretacja wyniku pulsoksymetrii

Wysycenie tlenem hemoglobiny krwi tętniczej w prawidłowych warunkach powinno zawierać się w granicach 95-98%, u osób powyżej 70 roku życia ok. 94-98%, a podczas tlenoterapii nawet 99-100%.

Saturacja poniżej 90% świadczy o niewydolności oddechowej. Jednak niski wynik pomiaru może być spowodowany ograniczeniami badania, do których należą:

  • artefakty ruchowe uniemożliwiające pomiar;
  • zaburzenie obwodowego przepływu krwi;
  • zawyżenie wyniku przez hemoglobinę związaną z tlenkiem węgla (karboksyhemoglobina - występuje przy zatruciu tlenkiem węgla, czyli tzw. czadem) lub hemoglobinę utlenioną (methemoglobina) w wyniku zatrucia substancjami silnie utleniającymi lub preparatami, których metabolitami są takie substancje (np. sulfonamidy lub aspiryna);
  • zaniżenie wyniku przez zmiany na paznokciach (zakażenia grzybicze, lakier do paznokci).

4. Badanie gazometryczne krwi

Gazometria krwi jest badaniem laboratoryjnym. Polega na oznaczaniu parametrów, na podstawie których można ocenić wymianę gazową, oraz równowagę kwasowo-zasadową (RKZ) w organizmie.

W gazometrii materiałem do badania najczęściej jest krew tętnicza, znacznie rzadziej wykorzystuje się krew żylną. Jeżeli uzyskanie krwi tętniczej z jakichś przyczyn nie jest możliwe, do tego celu wykorzystuje się arterializowaną krew włośniczkową, jednak takie badanie jest mniej wiarygodne. W pewnych sytuacjach wykonuje się również badanie gazometryczne krwi pobranej bezpośrednio z jam serca i dużych naczyń podczas zabiegu cewnikowania serca.

Do oznaczenia parametrów RKZ wykorzystuje się specjalne urządzenie, jakim jest analizator równowagi kwasowo – zasadowej. Za pomocą specjalnie dobranych elektrod mierzy on w badanej próbce krwi pH, ciśnienie parcjalne tlenu (PO2) i dwutlenku węgla (PCO2). Ponadto analizator wylicza stężenie wodorowęglanów, nadmiar zasad (BE), stężenie dwutlenku węgla i wysycenie hemoglobiny (Hb) tlenem.

5. Przeciwwskazania do gazometrii

Nie określono bezwzględnych przeciwwskazań do pobierania krwi tętniczej. Wśród przeciwwskazań względnych wymienia się:

  • istotne zaburzenia krzepnięcia krwi (np. w wyniku przyjmowania leków przeciwkrzepliwych);
  • małopłytkowość
  • ciśnienie rozkurczowe >120 mmHg.

5.1. Pobieranie krwi podczas gazometrii

Krew tętniczą pobiera się najczęściej z tętnicy promieniowej, udowej lub ramiennej do specjalnej heparynizowanej strzykawki do gazometrii (żeby zapobiec skrzepnięciu próbki krwi). Oznaczenie wartości parametrów należy wykonać w ciągu 15 min., a jeśli to nie możliwe, to w czasie krótszym niż 1 godzina, przechowując próbkę krwi do wykonania oznaczenia w temperaturze ~4°C.

Arterializowaną krew włośniczkową pobiera się zwykle z palca lub płatka ucha. Przed pobraniem należy ogrzać miejsce nakłucia, żeby uniknąć fałszywych wyników badanych parametrów. Pobraną krwią wypełnia się dwie cienkie, heparynizowane kapilary. Badanie najlepiej jest wykonać natychmiast, a jeśli to niemożliwe, to próbkę należy przechowywać w naczyniu z lodem nie dłużej niż 30 min.

6. Wskazania do gazometrii

  • podejrzenie niewydolności oddechowej na podstawie objawów klinicznych (duszność, sinica) i monitorowanie jej leczenia;
  • podejrzenie zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej i ich monitorowanie, zwłaszcza we wstrząsie, zaburzeniach świadomości (przede wszystkim w śpiączce), sepsie, ostrej niewydolności serca, powikłaniach cukrzycy, niewydolności nerek, zatruciach, mnogich obrażeniach i niewydolności wielonarządowej.

Na podstawie wyników badania gazometrycznego, w odniesieniu do przyjętego zakresu norm wartości prawidłowych, możliwe jest wykrycie zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej, niewydolności oddechowej (na podstawie gazometrii krwi tętniczej), oraz stopnia niedotlenienia tkanek (na podstawie gazometrii krwi żylnej).

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Test kontroli astmy
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze