Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Lek. Magdalena Kowalska

Leczenie ciężkiej astmy

Avatar placeholder
06.03.2019 13:16
Leczenie ciężkiej astmy
Leczenie ciężkiej astmy

Grupa Ekspertów Światowej Organizacji Zdrowia i Narodowego Instytutu Chorób Serca, Płuc i Krwi (USA), znana, jako GINA– Global Initiative for Asthma, dokonała klasyfikacji astmy według jej ciężkości, opierając się na charakterystyce objawów dziennych, nocnych oraz podstawowych parametrach czynności płuc. Astma ciężka jest postacią najrzadziej występującą, lecz obarczoną najpoważniejszymi powikłaniami i najgorszym rokowaniem. W Polsce liczbę chorych na tę odmianę astmy szacuje się na około 1500 osób.

spis treści

1. Astma przewlekła ciężka

Astma (prezentacja edukacyjna)
Astma (prezentacja edukacyjna) [17 zdjęć]

Czym jest astma? Astma wiąże się z przewlekłym stanem zapalnym, obrzękiem i zwężeniem oskrzeli (dróg

zobacz galerię

W astmie przewlekłej ciężkiej występująca duszność jest ciągła, codzienna, często występują napady duszności nocnej oraz jest znacznie ograniczona wydolność fizyczna, np. chory nie jest w stanie przejść 200 metrów bez odpoczynku, czy też wykonywać codziennych czynności, jak np. przygotowywanie posiłków. Ponadto często występują zaostrzenia i są one przeważnie o ciężkim przebiegu.

Zobacz film: "Podstawowe badania, jakie powinna wykonać każda kobieta"

W badaniach czynnościowych płuc stwierdza się znaczne obniżenie PEF (szczytowy przepływ wydechowy) i FEV1 (sekundowa natężona pojemność wydechowa), które nie przekraczają 60% wartości należnej. Zmienność PEF w ciągu doby przekracza 30%.

W powstawaniu ciężkiej postaci astmy mają przede wszystkim udział: czynniki genetyczne, źle leczone lub w ogóle nieleczone infekcje lub ciężkie przeziębienie. Ponadto czynnikami sprzyjającymi jest narażenie na alergeny, dym tytoniowy (palenie bierne i czynne).

2. Leki na astmę stosowane codziennie

Chorzy z astmą przewlekłą ciężką wymagają stałego przyjmowania dużych dawek glikokortykosteroidu wziewnego (800-2000 mcg/dobę) w skojarzeniu z długo działającym β2-mimetykiem 2 razy dziennie. GKS poprawiają czynności płuc, zmniejszają dolegliwości, nadreaktywność oskrzeli oraz częstość i ciężkość zaostrzeń. Długodziałające β2-mimetyki wziewne ą stosowane w celu kontroli przebiegu astmy, zawsze w połączeniu z GKS. Skuteczność ich działania polega na zmniejszeniu dolegliwości, także nocnych, poprawie czynności płuc oraz zmniejszeniu zużycia krótko działających β2mimetyków podawanych doraźnie.

Dodatkowo może być włączony doustny preparat teofiliny o przedłużonym działaniu, lek przeciwleukotrienowylub doustny β2mimetyk.

Brak zadowalającego wyniku, tego skojarzonego leczenia, jest wskazaniem do zastosowania doustnego glikokortykosteroidu (GKS). Ważne jest by GKS ogólnoustrojowo stosować jak najkrócej, w celu uniknięcia skutków ubocznych. O ile jest to możliwe należy szybko przejść na preparaty wziewne. Jednak istnieją postacie astmy oskrzelowej kortykozależne, w których odstawienie preparatów doustnych jest niemożliwe, wtedy należy utrzymywać najmniejszą dawkę GKS kontrolującą przebieg choroby (nawet 5mg/d).

3. Leczenie napadu duszności

W astmie przewlekłej ciężkiej leczenie napadu duszności odbywa się na takiej samej zasadzie, co w przypadku lżejszych postaci. Jednak napady te częściej się trudniejsze do opanowania i zagrażają życiu chorego.

Tak więc w celu przerwania lub zmniejszenia duszności, stosuje się krótko działający lek β2-mimetyk w inhalacji zgodnie z zapotrzebowaniem. W przypadku niemożności podawania drogą wziewną, można podawać salbutamol dożylnie lub podskórnie pod kontrolą EKG. W przypadku, gdy chory nie otrzymuje GKS doustnego, należy jak najszybciej go włączyć, co przyczynia się do ustąpienia zapalenia, zapobiega progresji i wczesnym nawrotom. Można też podawać ten lek dożylnie. Efekt działania ujawnia się po około 4-6 godzinach, a poprawa czynności płuc w ciągu doby.

Dodatkowo może być stosowany bromek ipratropium – lek przeciwcholinergiczny podawany wziewnie. Korzystne jest jego połączenie z β2mimetykiem w nebulizacji. W przypadku, gdy u chorego występuje hipoksemia włącza się leczenie tlenem, tak, aby utrzymać saturację SaO2powyżej 90%.

Przy stosowaniu dużych dawek wziewnych b2mimetyków metyloksantyny (teofilina, aminofilina) nie są zalecane. Natomiast teofilina jest zalecanaw sytuacji, gdy wziewne β2mimetyki nie są dostępne. Należy być ostrożnym w razie, gdy chory na stałe przyjmuje preparaty teofiliny (oznaczenie stężenia leku w surowicy).

Siarczan magnezu podany dożylnie w pojedynczej dawce wywiera korzystny wpływ w przypadku ciężkiego napadu astmy, gdy nie uzyskano wystarczającej odpowiedzi po podaniu leków wziewnych oraz w przypadku napadu astmy zagrażającego życiu.

4. Modyfikacja leczenia przewlekłego astmy

Wyniki leczenia powinny być analizowane, co około 1-6 miesięcy. W przypadku, gdy za pomocą zastosowanego leczenia uda się uzyskać kontrolę astmyi utrzymać ją przez 3 miesiące, co oznacza utrzymywanie się obiektywnych wskaźników (świsty w płucach, tolerancja wysiłku, wartość i dobowa zmienność PEF i FEV1, zużycie leków rozszerzających oskrzela) na zadowalającym poziomie, można zakwalifikować chorego o jeden stopień niżej i odpowiednio zmodyfikować leczenie. Zmiana terapiipolega na stopniowym zmniejszaniu intensywności leczenia podtrzymującego tak, aby określić minimalne zapotrzebowanie na leki, które jest niezbędne do prawidłowego kontrolowania astmy.

Im cięższa astma, tym dłuższy powinien być okres utrzymywania się poprawy przed decyzją o zmniejszeniu leczenia. Natomiast brak poprawy lub pogorszenie jest wskazaniem do intensyfikacji leczenia. Jednak zawsze przed taką decyzją, w pierwszej kolejności należy się upewnić, że chory rzeczywiście stosuje się do zaleceń lekarza i prawidłowo wykonuje inhalacje leków wziewnych.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Następny artykuł: Leczenie napadu astmy
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze