Cichy zabójca wśród raków. "Bezobjawowy do momentu kryzysu"
Rak dróg żółciowych to podstępna choroba, która rozwija się bezobjawowo u większości pacjentów. Nowotwór rokrocznie zostaje zdiagnozowany u około 1750 Polaków, a rokowania są mało optymistyczne. Na pomoc przychodzi Interaktywna Mapa Diagnostyki i Leczenia, czyli narzędzie, które ma pomóc pacjentom z radzeniem sobie z tą trudną chorobą.
1. Czynniki ryzyka raka dróg żółciowych
Rak dróg żółciowych rozwija się w nabłonku wyścielającym światło dróg żółciowych, które są niezbędne do odprowadzania żółci do dwunastnicy. Nowotwór ten jest niezwykle trudny do zdiagnozowania i leczenia, stanowi prawdziwe wyzwanie w onkologii.
- Musimy rozróżnić nowotwory dróg żółciowych, które występują poza Europą - są one zależne od niektórych wirusów, przede wszystkim Epsteina-Barra. Z kolei u nas w Europie są dwie główne grupy narażeń. Po pierwsze, tak zwane kancerogeny środowiskowe, czyli tytoń i konserwanty, zwłaszcza te rozpuszczalne w tłuszczach - wyjaśnia w rozmowie z WP abcZdrowie dr n. med. Paweł Potocki, onkolog kliniczny w Szpitalu Uniwersyteckim w Krakowie.
- Druga rzecz to przewlekła zapalna choroba dróg żółciowych. Jeżeli ktoś ma zapalenie dróg żółciowych na tle kamicy, narażenia na alkohol czy na tle procesów autoimmunologicznych, bo jest taka grupa autoimmunologicznych chorób dróg żółciowych, to będzie miał większe ryzyko rozwoju raka niż przeciętna osoba z populacji - dodaje ekspert.
Zaznacza jednocześnie, że nowotwory dróg żółciowych są także jednymi z nielicznych chorób, gdzie czynnikiem ryzyka jest bycie kobietą.
- Wygląda na to, że głównym powodem, który napędza tę różnicę, jest fakt, że kobiety dużo częściej mają zapalenia dróg żółciowych, częściej mają kamicę, co jest związane z różnicami metabolicznymi. Kobiety mają też inny skład żółci, co jest częściowo związane ze zmianami hormonalnymi. Dodatkowo częściej zapadają na choroby autoimmunologiczne - mówi lekarz.
2. Grupa ryzyka
- W grupie ryzyka są kobiety, palacze i osoby spożywające alkohol - alarmuje dr Paweł Potocki, podkreślając jednocześnie, że osoby, które nie chcą zachorować na nowotwór, powinny świadomie rezygnować z picia alkoholu i palenia papierosów.
Szczyt zachorowalności na raka dróg żółciowych przypada około 60. roku życia, ale specjaliści spotykają się również z o wiele młodszymi przypadkami.
- Mój najmłodszy pacjent miał 30 kilka lat. Ogromna większość tych zachorowań wśród młodych, a nawet wszystkie "młode" zachorowania, które ja pamiętam ze swojej praktyki, to byli chorzy na autoimmunologiczne zapalenie dróg żółciowych. Osoby, które od dzieciństwa miały problemy z drogami żółciowymi i doszło do ich uszkodzenia w stopniu, który umożliwił rozwój raka w jeszcze stosunkowo młodym wieku, około trzydziestego-czterdziestego roku życia - wyjaśnia ekspert.
3. Objawy raka dróg żółciowych
Rak dróg żółciowych należy do najtrudniejszych do rozpoznania chorób. Wszystko za sprawą bezobjawowego rozwoju lub występowania niezwykle niespecyficznych dolegliwości.
- Rak dróg żółciowych u bardzo wielu pacjentów jest bezobjawowy do momentu kryzysu, kryzys to najczęściej żółtaczka. Drogi żółciowe produkują żółć, która jest żółta za sprawą barwników, z których głównym jest bilirubina, pochodna rozpadu hemoglobiny. Żółtaczka to objaw zalegania bilirubiny we krwi, jeśli jej stężenie przekroczy pewien próg, zazwyczaj ok. 50-60 µmol/l, to zaczyna być widać przez skórę to żółtawe zabarwienie - wyjaśnia lekarz.
- Żółtaczka jest zawsze objawem onkologicznie podejrzanym, wymaga natychmiastowej konsultacji lekarskiej. Niestety w momencie kiedy mamy żółtaczkę, to guz jest już w stadium nieoperacyjnym - dodaje.
Dr Paweł Potocki wyjaśnia, że pacjenci z przewlekłym autoimmunologicznym zapaleniem dróg żółciowych są pod opieką gastroenterologa lub hepatologa, w związku z czym mają regularnie wykonywane badania. Dzięki temu zdarza się, że dojdzie do wykrycia nowotworu we wczesnym stadium, kiedy nie powoduje jeszcze żadnych dolegliwości.
- Trzecia grupa chorych, których widzimy w klinice, to są chorzy odkryci z przypadku. Są to najczęściej kobiety, bo tak jak mówiłem, kobiety mają najczęściej kamicę. Gdy zostały zakwalifikowane do wycięcia pęcherzyka żółciowego, to zupełnie przypadkiem okazuje się w badaniu mikroskopowym, że mają nowotwór - mówi ekspert.
- Ogólną zasadą jest to, że wszystko, co się z człowieka usuwa, powinno zostać zbadane pod mikroskopem, aby upewnić się, jaka to była choroba i czy na pewno ta, którą podejrzewali lekarze. I w takim przypadku są to raki najlepiej rokujące - dodaje.
Onkolog zachęca, by nie ignorować objawów kamicy, a w przypadku wskazania do operacji zdecydować się na usunięcie pęcherzyka żółciowego. Często w tym narządzie jest już ognisko nowotworu.
- Objawy wczesnego raka dróg żółciowych są nie do odróżnienia od objawów zapalenia dróg żółciowych, czyli kolki żółciowej i bolesności po posiłkach bogatotłuszczowych, czyli takich, które pobudzają produkcję żółci. Chorzy się przyzwyczajają do tych objawów i jak występują kolejny raz, to po prostu biorą leki rozkurczowe i przeciwbólowe - wyjaśnia dr Potocki.
Pozostałe niespecyficzne symptomy raka dróg żółciowych to brak apetytu, nudności, osłabienie, ciemny mocz, jasna barwa stolca i swędzenie skóry.
- Oczywiście są objawy, które są zawsze niepokojące onkologicznie, i które wynikają z ogólnoustrojowych konsekwencji obecności choroby nowotworowej, czyli utrata masy ciała, zlewne poty nocne albo gorączki, które nie wynikają z infekcji - alarmuje lekarz.
4. Mapa do diagnostyki i leczenia
Pacjenci oraz specjaliści z dziedziny onkologii w Polsce napotykają na istotne wyzwania w związku z rakiem dróg żółciowych - aktualnie brakuje dedykowanych programów lekowych dla tej choroby, co sprawia, że jedyną opcją terapeutyczną jest chemioterapia.
- Jeżeli mamy nowotwór wczesny, to można go oczywiście wyciąć i później podać chemioterapię uzupełniającą, która dolecza mikroogniska, które przegapiliśmy. Niestety nowotwór dróg żółciowych jest często odkryty w stadium nieresekcyjnym i w takim przypadku standardowym postępowaniem jest systemowe, czyli farmakologiczne leczenie o założeniu paliatywnym - wyjaśnia onkolog Paweł Potocki.
W momencie, gdy pacjenci stają przed decyzją dotyczącą leczenia po otrzymaniu diagnozy, kluczową rolę odgrywa dostęp do rzetelnych informacji oraz klarownych wskazówek. Z tego względu Fundacja EuropaColon Polska we współpracy z ekspertami postanowiła stworzyć Interaktywną Mapę Diagnostyki i Leczenia Raka Dróg Żółciowych.
Jest to narzędzie, które ma za zadanie pomóc pacjentom w przejściu przez proces diagnozy oraz wybór odpowiednich metod terapeutycznych, włączając w to opcje leczenia niezwiązane z farmakologią.
Podczas różnych etapów choroby użytkowników będzie prowadził głos lektora albo napisy, dostarczając niezbędnych informacji na temat raka dróg żółciowych, procesu diagnostycznego, dostępnych opcji terapeutycznych oraz innych istotnych aspektów związanych z leczeniem.
Paula Jakubasik, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
