Czas fibrynolizy
Fibrynoliza jest fizjologicznym, kaskadowym procesem, związanym z rozpuszczaniem powstających w naczyniach krwionośnych skrzepów, w wyniku aktywacji układu krzepnięcia. Aby zachować płynność krwi krążącej, a jednocześnie skutecznie hamować ewentualnie występujące krwawienia, musi istnieć w organizmie dynamiczna równowaga między dwoma najważniejszymi dla utrzymania hemostazy procesami, mianowicie między procesami krzepnięcia krwi, a procesami fibrynolizy (rozpuszczania skrzepów). Po uszkodzeniu ściany naczynia aktywacja układu krzepnięcia w wyniku kaskady wielu reakcji prowadzi do przekształcenia fibrynogenu w nierozpuszczalną fibrynę, czyli włóknik i powstania skrzepów krwi, które hamują krwawienie. Jednak po zatrzymaniu krwawienia powstałe skrzepy krwi muszą ulec rozpuszczeniu. Aby do tego doszło, aktywacji ulega układ fibrynolizy, a przede wszystkim jego najważniejszy składnik, czyli plazmina. Aktywna plazmina powstaje z przekształcenia plazminogenu w przebiegu skomplikowanej kaskady reakcji pod wpływem działania różnych aktywatorów plazminogenu. Plazmina jest enzymem, który rozkłada fibrynę skrzepu, a czas potrzebny do tego procesu nazywany jest czasem fibrynolizy. Aby ocenić czas fibrynolizy można zastosować pomiar czasu lizy skrzepu frakcji euglobulinowej.
1. Sposoby oznaczania i wartości prawidłowe czasu fibrynolizy
W celu zbadania czasu lizy euglobulin (ECLT) konieczne jest pobranie próbki krwi żylnej, najczęściej z żyły łokciowej. Osoba, u której będzie prowadzone oznaczenie, powinna być na czczo w chwili pobierania materiału do badań. Krew pobiera się do probówki zawierającej 3,8% cytrynian sodu. Otrzymane w ten sposób osocze cytrynianowe poddaje się następnie działaniu niskiego pH (poniżej 4). Prowadzi to do wytrącenia się, tzw. frakcji euglobulinowej osocza, to znaczy takiej, która jest pozbawiona większości występujących normalnie w osoczu inhibitorów plazminogenu (czyli substancji, które hamują powstawanie plazminy i fibrynolizę). W tak otrzymanej frakcji mierzy się następnie, w stałych warunkach temperatury, czas potrzebny do naturalnej lizy skrzepu euglobulin, czyli inaczej czas fibrynolizy. Prawidłowo powinien on wynosić od 100 do 300 minut. Czas ten jest uzależniony od ilości w osoczu fibrynogenu, plazminy i różnych aktywatorów plazminogenu (na przykład tkankowy aktywator plazminogenu).
2. Interpretacja wyników oznaczania czasu fibrynolizy
Czas lizy skrzepu euglobulin ulega skróceniu w takich chorobach, jak np.:
- marskość wątroby – przyczyną jest upośledzona synteza białek układu krzepnięcia, w tym fibrynogenu;
- zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (zespołu DIC) – efekt zużycia fibrynogenu w procesach wykrzepiania, choć w przypadku DIC największe znaczenie w diagnostyce ma oznaczanie produktów degradacji fibryny, mianowicie D-dimerów;
- rak prostaty;
- wstrząs;
- zabiegi chirurgiczne w tkance płucnej z zastosowaniem krążenia pozaustrojowego;
- powikłania położnicze.
Do wydłużenia czasu fibrynolizy dochodzi w przypadku chorób, które prowadzą do upośledzenia naturalnych mechanizmów fibrynolitycznych, jak np. miażdżyca naczyń.
Jak widać, ocena czasu fibrynolizy jest istotnym badaniem w diagnostyce zaburzeń układu hemostazy.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.