Gorysz – działanie, wskazania, przeciwwskazania, jak stosować

Gorysz (Peucedanum L.) to nazwa rośliny z rodziny selerowatych, która obejmuje dużą grupę gatunków, rozpowszechnionych przede wszystkim w Europie, Azji, ale i Afryce północno-zachodniej. Niektóre gatunki rośliny znalazły zastosowanie w medycynie naturalnej w leczeniu wielu chorób i dolegliwości.

W polskiej florze roślina reprezentowana jest przede wszystkim przez następujące gatunki:

• gorysz miarz (Peucedanum ostruthium),
• gorysz błotny (Peucedanum palustre),
• gorysz alzacki (Peucedanum alsaticum),
• gorysz pagórkowy (Peucedanum oreoselinum),
• gorysz siny (Peucedanum cervaria).

Właściwości zdrowotne rośliny zależą przede wszystkim od konkretnego gatunku. W Polsce z właściwości leczniczych znany jest przede wszystkim gorysz miarz.

Gdzie rośnie i jak go zbierać? Gorysz miarz występuje przede wszystkim w Sudetach wzdłuż strumieni. Surowcem zielarskim jest kłącze rośliny.

Kłącze goryszu obfituje m.in. w olejki eteryczne, pochodne kumaryny, garbniki, czy żywice. Dlatego też ta roślina lecznicza wykazuje właściwości:

• przeciwzapalne,
• antyoksydacyjne,
• wspierające trawienie,
• wykrztuśne,
• przeciwgorączkowe,
• wzmacniające odporność.

Dawniej roślinę wykorzystywano do łagodzenia wzdęć, wspomagająco przy problemach z układem moczowym, chorobach nerek i zaburzeniach miesiączkowania. Roślina stosowana była także w dusznościach oraz dolegliwościach reumatycznych.

Obecnie napary z goryszu stosuje się przede wszystkim jako środek ogólnie wzmacniający organizm. Ponadto uważa się, że herbaty i napary z rośliny przynoszą ulgę w stanach zapalnych zatok, wspomagają oskrzela oraz pomagają przy wysokiej gorączce. Pomagają także w leczeniu trądziku i innych chorób skóry.

Czy gorysz może pomóc w trawieniu?

Gorysz miarz to także jeden z naturalnych sposobów na poprawę trawienia. Roślina zmniejsza także nieprzyjemne dolegliwości przy zaburzeniach żołądkowo-jelitowych. Dobrze sprawdza się również przy dolegliwościach ze strony wątroby.

Gorysz miarz w medycynie tradycyjnej stosowany był na wiele różnych sposobów, m.in. jako:

• przyprawa,
• napar, odwar, herbatka,
• olejek eteryczny,
• kompres,
• dodatek do kosmetyków pielęgnacyjnych,
• nalewka.

Napar z goryszu można przygotować na wiele sposobów. Zaleca się jednak zawsze stosować do wskazań umieszczonych na opakowaniu produktu. Ważne jest, by nie przekraczać zalecanych ilości produktu.

Najczęściej napary goryszu przygotowuje się, zalewając go wodą lub winem. Wystarczy 1 łyżeczkę ziela zalać ok. 60-80 ml płynu. Tak przygotowaną miksturę należy pozostawić na całą noc. Następnie gotowy napar należy popijać małymi łykami w ciągu dnia.

Z kolei herbatkę z ziela można przygotować, zalewając 1 łyżeczkę goryszu filiżanką wrzącej wody. Następnie miksturę należy pozostawić do naciągnięcia na ok. 10-15 min oraz odcedzić.

Roślina stosowana w nieodpowiedni sposób może powodować działania niepożądane. Przede wszystkim spożywanie zbyt dużych ilości goryszu u niektórych osób może powodować reakcje alergiczne. Ponadto zewnętrzne stosowanie rośliny w słoneczne dni może prowadzić do podrażnień skóry.

Goryszu nie powinny stosować dzieci, kobiety w ciąży i w czasie laktacji oraz osoby uczulone na roślinę.

W pozostałych przypadkach stosowanie rośliny najlepiej jest omówić z lekarzem, gdyż choć wiele osób ceni sobie prozdrowotne działanie rośliny, to jednak wciąż brakuje naukowych dowodów potwierdzających jej skuteczność.