Niedobór witaminy D – przyczyny, objawy i zapobieganie
Niedobór witaminy D jest nie tylko niekorzystny dla zdrowia, ale i groźny. To powszechny problem, z którym zmaga się znaczny odsetek populacji. Ma to związek ze sposobem dostarczania jej organizmowi. Głównym źródłem witaminy D jest synteza skórna, do której dochodzi pod wpływem promieniowania słonecznego. Drugim sposobem jest zbilansowana dieta. Co stanowi problem? Co warto wiedzieć?
1. Przyczyny niedoboru witaminy D
Niedobór witaminy D jest powszechny. Zmagają się z nim zarówno dzieci, jak i dorośli. Problem pojawia się zwłaszcza w miesiącach jesiennych i zimowych, najczęściej wśród mieszkańców krajów leżących na północy. Ma to związek ze sposobem dostarczania organizmowi witaminy D.
Głównym źródłem witaminy D jest synteza skórna, do której dochodzi pod wpływem promieniowania słonecznego. To dlatego nazywana jest witaminą słoneczną. Z pożywienia jest pozyskiwana w zdecydowanie mniejszym stopniu.
Jej niedobór jest przede wszystkim konsekwencją niedostatecznej ilości słońca, które jest dostarczane przez cały rok (nie od września do marca, jak dotąd sądzono), ale i zbyt małego kąta padania promieni słonecznych, co uniemożliwia produkcję cholekalcyferolu w skórze.
Deficyt witamin D może wynikać również z:
- zaburzeń wchłaniania w przewodzie pokarmowym,
- chorób utrudniających przemianę witaminy D w aktywne metabolity w nerkach i wątrobie,
- nieodpowiedniej diety,
- braku suplementacji,
- działania niektórych leków (np. przeciwnowotworowych).
2. Źródła witaminy D
Witamina D3 jest syntetyzowana w głębszych warstwach skóry w wyniku ekspozycji ciała na promieniowanie słoneczne (promieniowanie ultrafioletowe). W naszej szerokości geograficznej organizm jest w stanie pozyskać witaminę D wyłącznie wtedy, gdy:
- dni są słoneczne,
- przebywa się na słońcu między godziną 10.00 a 15.00,
- czas ekspozycji trwa co najmniej kwadrans,
- odsłonięte i niepokryte filtrem przeciwsłonecznym jest najmniej 20 procent powierzchni skóry.
Witamina D3 jest wytwarzana przez sam organizm, ale może być także dostarczana wraz z odpowiednią dietą (niestety w niedostatecznym zakresie). Do produktów bogatych w witaminę D zalicza się:
- tłuste ryby (takie jak węgorz, makrela, łosoś, śledź),
- drób,
- nabiał,
- sery pleśniowe i dojrzewające.
3. Objawy niedoboru witaminy D
Grupą szczególnie narażoną na skutki niedoboru witaminy D są niemowlęta i dzieci. W ich przypadku jest to szczególnie groźne. W wieku dziecięcym kształtuje się układ kostny i nerwowy, a zmiany wywołane niedoborem mogą stać się nieodwracalne.
Objawy niedoboru witaminy D u niemowląt i małych dzieci:
- powolne zrastanie ciemiączka, płaska główka, guzy czołowe,
- krzywica żeber i kości,
- [powolny[wzrost](https://portal.abczdrowie.pl/co-wzrost-mowi-na-temat-twojego-zdrowia),
- możliwe zaparcia.
Niedobór witaminy D to powszechny problem dorosłych. Jego objawy to najczęściej:
- bóle kości. Niedobór witaminy D może upośledzić zdolność organizmu do wchłaniania wapnia do kości. To powoduje ich osłabienie, przez co pojawiają się bóle mięśniowo-szkieletowe,
- złamania kości, skrzywienia i zwyrodnienia układu kostnego, zniekształcenie sylwetki, osteomalacja (rozmiękanie kości), osteoporoza,
- bóle mięśni. Deficyt witaminy D sprawia, że zmniejsza się masa mięśniowa, a mięśnie nie regenerują się w odpowiednim tempie. Czasem dochodzi do rozwoju fibromialgii. To reumatyczna choroba tkanek miękkich, która objawia się tym, że po obudzeniu się pacjent czuje się wyczerpany, obolały i zesztywniały. Zawodzi go również pamięć,
- problemy w zakresie funkcjonowania układu nerwowego, drażliwość, obniżony nastrój, lęki i stany depresyjne. W skrajnych przypadkach może dojść nawet do rozwoju choroby psychicznej, takiej jak schizofrenia,
- szybkie przemęczanie się, osłabienie,
- stany zapalne skóry,
- bezsenność i inne zaburzenia snu,
- choroby przyzębia, wypadanie zębów,
- pogorszenie słuchu,
- przyspieszony proces starzenia,
- spadek odporności.
Niedobór witaminy D wiązany jest z takimi chorobami jak:
- cukrzyca,
- nowotwory,
- choroby autoimmunologiczne (reumatoidalne zapalenie stawów, stwardnienie rozsiane),
- choroby sercowo-naczyniowe,
- częste infekcje,
- depresja.
4. Suplementacja witaminy D
Witamina D to grupa steroidowych organicznych związków rozpuszczalnych w tłuszczach. Do najważniejszych zalicza się D3 (cholekalcyfelor) oraz D2 (ergokalcyferol). Nie sposób jej przecenić, ponieważ pełni w organizmie wiele ról:
- pobudza wchłanianie wapnia i fosforu, ma ogromny wpływ na prawidłowe kształtowanie i gęstość kości u niemowląt i dzieci, wzmacnia kości,
- wzmacnia układ odpornościowy,
- może zapobiegać nadciśnieniu, chorobom serca, alergii, anemii oraz cukrzycy.
Z uwagi na to, że dostarczanie witaminy D organizmowi w okresie jesienno-zimowym jest znacznie utrudnione (a dieta zaspokaja zapotrzebowanie w niedostatecznym zakresie), objawy niedoboru zaś są szkodliwe i dokuczliwe, rekomenduje się jej suplementowanie. Zalecenia te dotyczą wszystkich osób zdrowych, bez konieczności wykonywania badań określających jej rzeczywisty poziom we krwi (warto pamiętać, że prawidłowe stężenie witaminy D we krwi powinno mieścić się w zakresie 30−50 nmol/l).
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.