Zamiast leczyć, w upał stają się zagrożeniem. "Podwójne uderzenie"
Upał i słońce mogą stworzyć śmiertelnie niebezpieczny duet z powszechnie stosowanymi lekami. Chodzi m.in. o rozregulowanie systemu termicznego. - Możemy to porównać do sytuacji, kiedy wstawiamy jedzenie do zepsutej lodówki. Wiemy doskonale, co i jak szybko stanie się z tak przechowywanym pokarmem. Z organizmem jest dokładnie tak samo - ostrzega dr n. farm. Leszek Borkowski.
1. Śmiertelnie groźne połączenie
Upał już sam w sobie może być zagrożeniem dla zdrowia, zwiększając ryzyko odwodnienia i przegrzania.
Oba skutki są śmiertelnie niebezpieczne, a w przypadku osób, które leczą się przewlekle, to ryzyko rośnie jeszcze bardziej.
Chodzi o powszechnie stosowane leki u pacjentów m.in. z chorobami kardiologicznymi czy nefrologicznymi, ale nie tylko.
- Tak naprawdę każdy, kto leczy się przewlekle, obojętnie z jakiej przyczyny, powinien mieć świadomość, że wysokie temperatury i słońce mogą mu poważnie zaszkodzić. Dlatego też powinien wcześniej sprawdzić w ulotce, czy może wychodzić na słońce, przyjmując konkretny preparat - podkreśla w rozmowie z WP abcZdrowie dr n. farm. Leszek Borkowski, farmakolog kliniczny z Mazowieckiego Szpitala Bródnowskiego.
Ostrzega, że ryzyko jest bardzo poważne, bo słońce i upał mogą wywołać wiele skutków ubocznych zażywanych leków, które są groźne nawet dla życia.
- Może to prowadzić do zaburzenia rytmu serca, oddychania czy też widzenia, a także dolegliwości bólowych, np. bólu głowy. W wyniku połączenia leku z upałem może też dojść do śmiertelnie niebezpiecznego rozregulowania systemu termicznego organizmu, który jest odpowiedzialny za utrzymywanie odpowiedniej temperatury w zależności od zmieniających się warunków na zewnątrz - tłumaczy dr Borkowski.
- By uświadomić sobie konsekwencje rozregulowania tego kluczowego dla całego organizmu systemu, możemy to porównać do sytuacji, kiedy wstawiamy jedzenie do zepsutej lodówki. Wiemy doskonale co i jak szybko stanie się z tak przechowywanym pokarmem. Z organizmem jest dokładnie tak samo, jeśli w upał, zamiast się schładzać, jeszcze się nagrzewa. Przegrzanie może bardzo szybko doprowadzić do zgonu - ostrzega ekspert.
2. "Podwójne uderzenie"
Dr Borkowski zwraca też uwagę na niebezpieczny efekt w przypadku diuretyków, które zwiększają ilość produkowanego i wydalanego moczu. Stosowane są one powszechnie między innymi u osób z nadciśnieniem, niewydolnością serca, niewydolnością nerek, infekcjach dróg moczowych.
Takie działanie mają też ziołowe suplementy, które mają wspomagać odchudzanie (np. mniszek lekarski, pokrzywa czy skrzyp).
- Osoby, które zażywają diuretyki, są narażone na efekt podwójnego uderzenia, bo ryzyko odwodnienia zwiększa już nie tylko upał, ale też zażywany na stałe lek. Dlatego w takich sytuacjach powinniśmy pić w ciągu doby ok. 3,5 lub nawet więcej litrów wody, bo utrata płynów jest większa niż zazwyczaj - zaznacza dr Borkowski.
Dodaje, że w upał należy pić bardzo często, przyjmując płyny w małych ilościach, a nie dużo na raz.
O regularnym piciu wody w takich sytuacjach powinni pamiętać szczególnie seniorzy, którzy z racji zmian związanych ze starzeniem się organizmu mogą się jeszcze szybciej odwodnić, bo odczuwają mniejsze pragnienie.
Problematyczne mogą się też okazać niektóre leki przeciwdepresyjne, które wzmagają pocenie się, przez co osoby, które je zażywają, są bardziej podatne na powikłania związane z odwodnieniem.
3. Reakcje alergiczne
Przy łączeniu niektórych leków ze słońcem może dojść do reakcji nadwrażliwości. Takim przykładem mogą być powszechnie stosowane antybiotyki, ale nie tylko.
Wtedy, jak podkreśla farmakolog, należy przerwać stosowanie leku, informując o tym bezzwłocznie lekarza, który go zapisał.
- Ostrożni powinni być też pacjenci, którzy przyjmują przewlekle leki z powodu cukrzycy. Leki inkretynowe stosowane w cukrzycy typu 2 mogą wywołać wstrząs anafilaktyczny i obrzęk naczynioruchowy - ostrzega dr Borkowski.
- Pamiętajmy, że cukrzyca oznacza wiele różnych schorzeń w tym choroby układu sercowo-naczyniowego, układu moczowo-nerkowego, przewodu pokarmowego, retinopatie cukrzycowe, problemy z trzustką czy upośledzenie układu immunologicznego związanego z przewlekłą hiperglikemią. Te wszystkie dolegliwości mogą być leczone różnymi lekami, z których każdy może wywołać reakcje uczuleniowe - dodaje ekspert.
Na słońce powinny bardzo uważać także osoby z chorobami autoimmunologicznymi, bo może ono nasilać objawy (tak jest np. w przypadku osób z toczniem), ale też stanowić groźny duet z zażywanymi przez takich pacjentów lekami - takim przypadkiem jest łuszczyca.
- To ciekawy przypadek, bo w tej chorobie autoimmunologicznej unikanie słońca nie jest przeciwwskazane, a nawet zalecana jest fototerapia. Musimy jednak pamiętać o tym, że chorzy przyjmują leki, które mają silne działanie fotouczulające. Z tego też powodu powinni bezwzględnie unikać opalania. Ponadto musimy mieć też świadomość, że światło słoneczne to nie jest to samo, co światło ze specjalistycznej lampy stosowanej w fototerapii - tłumaczyła w rozmowie z WP abcZdrowie dr n. med. Katarzyna Muras-Szwedziak, internista, nefrolog, reumatolog w trakcie specjalizacji.
Wskazała, że wiele leków stosowanych powszechnie w różnych chorobach autoimmunologicznych ma silne działanie fotouczulające.
Należą do nich: chlorochina i hydroksychlorochina, metotreksat, azatiopryna, cyklosporyna, leflunomid, pochodne salicylanów.
Ponadto do niebezpiecznych interakcji może dojść w przypadku przyjmowania leków immunosupresyjnych - zwiększają one ryzyko raka skóry.
4. Pamiętaj o przechowywaniu
Farmaceuci przypominają też o odpowiednim przechowywaniu leków w czasie upałów.
"Jeżeli jednak na opakowaniu leku podana jest konkretna temperatura przechowywania (zazwyczaj są to warunki chłodnicze 2-8 stopni Celsjusza), nawet krótki czas przetrzymywania takich preparatów w gorącym pomieszczeniu sprawia, że mogą być niebezpieczne dla zdrowia. Do grupy leków, których nie wolno przegrzewać należą przede wszystkim antybiotyki, insuliny czy leki uspokajające" - ostrzega na swojej stronie internetowej Naczelna Izba Aptekarska.
"Kiedy antybiotyki przechowywane są w cieple, przestają być aktywne i tracą swoje właściwości terapeutyczne do walki z bakteriami. Bakterie w organizmie po podaniu takiego "przegrzanego" antybiotyku nie reagują na zaaplikowany preparat, co w konsekwencji sprawia, że terapia staje się nieskuteczna" - zwraca uwagę samorząd aptekarski.
Zaznacza, że wrażliwe na zmiany temperatury są również leki antykoncepcyjne, leki na tarczycę i inne zawierające w swoim składzie hormony.
"Zażycie takich leków, gdy substancja czynna zmieni swoje właściwości, może mieć nieodwracalne skutki. Preparaty te lubią chłodne miejsca i stałą temperaturę, nie nośmy ich w torebkach i nie zostawiajmy w nasłonecznionych miejscach" - zaznaczają eksperci z NIA.
Katarzyna Prus, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.