Trwa ładowanie...

Zmiany klimatu a wzrost śmiertelności. Czy w Polsce pojawią się choroby tropikalne?

Avatar placeholder
16.12.2022 16:12
Zmiany klimatu mają wpływ na rozwój chorób przenoszonych przez komary
Zmiany klimatu mają wpływ na rozwój chorób przenoszonych przez komary (Getty Images/ boonchai wedmakawand)

Europejczycy odczuwają powoli negatywne skutki zmian klimatu, obserwując rekordowo wysokie temperatury, susze i wysychające rzeki, które zamieniają się w strumyki. Postępująca katastrofa uderza jednak najbardziej w Bliski Wschód i Afrykę Północną. Już teraz temperatura rośnie tam latem nawet do 50 stopni Celsjusza. Takie zmiany napędzają nie tylko kryzys ekonomiczny, problemy zaopatrywania w żywność, migracje ludności, ale również choroby śmiertelne. Wzrost temperatury sprzyja rozprzestrzenianiu się przenosicieli groźnych pasożytów i patogenów.

spis treści

1. Zmiany klimatu sprzyjają rozwojowi chorób

Naukowcy nie mają złudzeń, że zmiany klimatu wpływają na rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych. Ma to związek m.in. z występowaniem gwałtownych zjawisk pogodowych, takich jak powodzie, huragany, susze oraz z rozprzestrzenianiem się patogenów z powodu ocieplenia klimatu. Kiedy zmieniają się warunki klimatyczne, powstają nowe warunki do przetrwania i rozmnażania się patogenów, czyli wirusów, bakterii, jak i wektorów, czyli organizmów przenoszących, np. tropikalnych owadów.

"Zmiany klimatyczne mogą ostatecznie doprowadzić do zagłady ludzkości, powodując rozwój śmiertelnych chorób zakaźnych", alarmuje Peter Sand, dyrektor wykonawczy Globalnego Funduszu do Walki z AIDS, Gruźlicą i Malarią, cytowany przez agencję AFP. Dodał również: "Mechanizmem, przez który zmiany klimatu ostatecznie zabiją ludzi, jest ich wpływ na choroby zakaźne".

Zobacz film: "Temperatury wody w oceanach zmieniają się. Skutki mogą być opłakane"

Peter Sand wyjaśnił to na przykładzie Afryki i terenów zagrożonych malarią. Części Afryki, które nie zostały dotknięte tą chorobą pasożytniczą, teraz stają się zagrożone, ponieważ temperatury rosną i pozwalają na rozwój komarów, w tym zarażonych samic. Sand dodaje, że populacja tych regionów nie zostanie uodporniona, stąd wyższe ryzyko śmiertelności. Mężczyzna zwraca także uwagę na ryzyko rozprzestrzeniania się gruźlicy wśród rosnącej liczby przesiedleńców na całym świecie.

2. Owady rozprzestrzeniają się wraz ze zmianami klimatycznymi

Charles Schmidt na łamach Harvard Medicine tłumaczy, że zmieniający się klimat na świecie stwarza owadom idealne warunki do rozprzestrzeniania chorób zakaźnych. Specjaliści z niepokojem obserwują więc przewidywane przyszłe trajektorie chorób przenoszonych przez wektory.

Katastrofa klimatyczna i idące wraz z nią zmiany stref klimatycznych i obszarów występowania organizmów żywych pomagają w rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych, w tym chorób wektorowych. Lekarze w Stanach Zjednoczonych i w krajach europejskich mają więc do czynienia z chorobami, z którymi wcześniej nie mieli na tych terenach do czynienia. Istnieje kilka czynników, które wpływają na rozprzestrzenianie się wektorów, np. zmiany demograficzne. Jason Rohr, biolog chorób zakaźnych mówi jednak stanowczo, że to temperatura jest dominującym czynnikiem.

Według IPPC (Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu), który prognozuje, że średnie globalne temperatury mogą wzrosnąć o ponad 1,5°C w ciągu najbliższych 20 lat, co doprowadzi do dramatycznie wyższego poziomu mórz, każdy przyrost globalnych temperatur doprowadzi do większej liczby zgonów z powodu chorób zakaźnych.

3. Czy w Polsce będziemy mieć choroby tropikalne?

Na przestrzeni ostatnich, wyjątkowo ciepłych, 10 lat w Polsce odnotowano pięciokrotny wzrost zachorowań na przenoszoną przez kleszcze boreliozę. Co prawda równocześnie nastąpił wzrost diagnostyki w tym zakresie, jednak nie ulega wątpliwości, że nasilone rozprzestrzenianie się kleszczy jest wynikiem zmian klimatu.

Jak opisuje PAP, Instytut Ochrony Środowiska potwierdza, że zmiany klimatu to również rozwój chorób przenoszonych przez komary oraz kleszcze. Eksperci alarmują, że w takim tempie ocieplenia klimatu za kilkadziesiąt lat w Polsce mogą pojawić się gorączka Denga czy Zachodniego Nilu.

"Choć w naszym kraju choroby wektorowe najczęściej pojawiają się pod postacią boreliozy i kleszczowego zapalenia mózgu, klimat cały czas się ociepla. Jeśli zmiany klimatu będą w dalszym ciągu postępować w sposób zapewniający dogodne warunki rozwoju i bytowania wektorów, w perspektywie kilkudziesięciu lat w Polsce będziemy mogli zarazić się obecnie tropikalnymi chorobami, takimi jak gorączka Denga, gorączka Zachodniego Nilu czy gorączka Chikungunya", prognozuje Instytut Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego.

W Polsce z roku na rok wzrasta liczba ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak silne wiatry, tornada, grad, deszcz nawalny. Nie bez znaczenia jest także wzrost średniej temperatury rocznej czy zmiany w bilansie wodnym.

Krajowy Ośrodek Zmian Klimatu przypomina w projekcie badawczym "Związek między zmianą klimatu a chorobami zakaźnymi", że "zmieniający się skład chemiczny i właściwości fizyczne wody w morzach i oceanach i jej rosnąca temperatura pozwoliły nie tylko na pojawienie się zupełnie nowych patogenów, ale też na migracje gatunków, które dotychczas żyły w izolacji i nie miały ze sobą kontaktu".

Wzrost średniej temperatury, wydłużenie okresu wegetacyjnego, łagodne zimy, ciepłe, wilgotne lata to czynniki sprawiające, że wektory, organizmy przenoszące choroby śmiertelne dla człowieka, przeżywają dłużej, a ich populacja stale rośnie.

Rekomendowane przez naszych ekspertów

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze