Histeria - przyczyny, objawy, leczenie. Histeria u dziecka
Histeria, znana również jako nerwica histeryczna jest zaburzeniem równowagi nerwowej, najczęściej o podłożu psychiczno-emocjonalnym. To poważne zaburzenie nerwicowe może być spowodowane czynnikami genetycznymi, bądź psychologiczno-społecznymi. Nerwica histeryczna może powodować u pacjenta drgawki, wrażenie guli w gardle, nudności i wymioty, zawroty głowy. Typowe dla tej przypadłości są również nagłe ataki płaczu.
1. Co to jest histeria?
Histeria, określana również mianem nerwicy histerycznej jest poważnym zaburzeniem nerwicowym, najczęściej o podłożu psychiczno-emocjonalnym. Charakteryzuje się stanem skrajnej nadpobudliwości emocjonalnej człowieka: nadmiernej ekstrawersji, wzmożonej emocjonalności i płaczliwości, a także demonstrowaniem zachowań, które są powodowane nieuzasadnionym lękiem o własne funkcjonowanie. Histeria jest chorobą trudną do zdiagnozowania i leczenia, z czasem przybiera coraz bardziej drastyczne formy, a brak terapii może spowodować uciążliwe skutki dla chorego i jego najbliższych.
Medycyna traktuje histerię jako krytyczne zaburzenie równowagi nerwowej spowodowane przez urazy psychiczne lub przeciążenie układu nerwowego. Histerii towarzyszą objawy nerwicowe wynikające z wewnętrznych cech człowieka. Kumulacja pewnych cech osobowościowych pod wpływem zaburzeń nerwicowych przybiera postać nagłych i nieoczekiwanych zmian nastroju, którym towarzyszą ataki histerii – reakcje zupełnie odmienne od powszechnie przyjętych.
Stąd najbardziej charakterystyczne cechy histerii to:
- brak logicznego myślenia,
- szybkość nieprzemyślanego działania,
- agresywne lub zupełnie pasywne podejście do sytuacji,
- silne stany emocjonalne – płacz, lęk, agresja, krzyk itp.
Histeryk to mężczyzna dotknięty zaburzeniem równowagi nerwowej. Histeryczka to z kolei kobieta borykająca się z problemem nerwicy histerycznej.
2. Historia choroby
Termin histeria nawiązuje do greckiego wyrazu hystera, oznaczającego macicę. W czasach starożytności uważano, że to właśnie ten narząd powodował u kobiet objawy chorobowe. Wzmianki dotyczące histerii pojawiły się już około dwóch tysięcy lat p.n.e. na terenie Egiptu. Starożytni Egipcjanie wierzyli, że macica to żywe zwierzę, które wędruje w górne partie ciała kobiety, a także uciska jej poszczególne narządy, powodując takie objawy jak ból głowy, duszność w klatce piersiowej, wymioty, zdenerwowanie, płacz.
Grecki lekarz, Hipokrates, stworzył pojęcie histerii, które w języku greckim nazywano hysterikos – duszność macicy. Ten prekursor współczesnej medycyny uważał, że kobieca abstynencja seksualna skutkuje wysuszeniem macicy, a także przemieszczeniem się tego narządu w górę ciała. Macica, poszukując wilgoci, doprowadzała do ucisku przepony, serca oraz płuc. Na skutek choroby kobieta mogła cierpieć na zaburzenia miesiączkowania.
W opinii Hipokratesa duszność macicy powodowała również inne objawy takie jak: zaciskanie się zębów, ślinotok, wywracanie białek oczu. Na skutek choroby kobieta stawała się zimna, a nawet sina.
Powszechne traktowanie histerii i histeryków oscyluje na granicy politowania i irytacji. W dużym procencie przypadków ataki histerii są kojarzone z „huśtawką emocjonalną”, a histeryk z osobą niepotrafiącą panować racjonalnie nad sytuacją, łatwo ulegającą nieuzasadnionym, silnym i skrajnym emocjom. Zatem histeria nie jest postrzegana jako poważne zaburzenie nerwicowe. Wręcz przeciwnie, uważana jest za słabość psychiczną, a posiada na tyle pejoratywne zabarwienie emocjonalne, że wywołuje u świadków rozdrażnienie, zniecierpliwienie, irytację, a nawet politowanie.
W potocznym znaczeniu histeryk to ktoś, kogo nie należy traktować poważnie, a jedynie ignorować do momentu ustabilizowania się jego emocji. Nie powinniśmy zapominać, że histeria nie jest „dusznością macicy”, tylko poważnym zaburzeniem równowagi nerwowej, które lekarze zaliczają do zaburzeń dysocjacyjnych, konwersji, a przede wszystkim do różnego rodzaju zaburzeń nerwicowych.
3. Przyczyny histerii
Wszystkie choroby o podłożu neurologicznym, w tym także histeria, nie mają do końca określonych i udokumentowanych czynników je wywołujących. Na ich powstawanie wpływają predyspozycje neurologiczne i osobowościowe, a także okoliczności zewnętrzne.
Współczesna medycyna nie łączy histerii z genetyką czy nawet skłonnością do jej dziedziczenia. Badania naukowe potwierdzają, że wpływ na powstawanie histerycznych postaw mają pierwsze lata życia dziecka, kiedy to kształtuje się jego charakter i przyswajane są schematy pewnych zachowań. Wtedy pojawiają się zalążki trudności emocjonalnych i nerwic, w tym także histerii.
Większość specjalistów podkreśla, że podłożem histerii jest lęk i brak możliwości obrony przed nim, odczuwana rozbieżność między możliwościami a osiągnięciami. Na ukształtowanie się osobowości histerycznej mają wpływ także: brak ciepła w dzieciństwie, nerwowi rodzice, frustracja, zazdrość i rywalizacja.
4. Objawy histerii
Ataki histerii często powodują dolegliwości dysocjacyjne oraz dolegliwości cielesne, inaczej somatyczne (nerwica konwersyjna). Chory może borykać się z bólami w jamie brzusznej, kołataniem i zaburzeniem akcji serca, uczuciem duszności w gardle. Do tego można dołączyć: wymioty, uporczywą czkawkę, zawroty głowy, szumy w uszach, a nawet zatrzymanie oddawania moczu i wybroczyny w różnych miejscach ciała.
Czasem pojawiają się znieczulenia niepokrywające się z unerwieniem anatomicznym oraz przeczulice. Wszystkie objawy cechuje duża zmienność i intensywność, w większości przypadków zależą one od sugestywnych wpływów otoczenia. Kobieca histeria często doprowadza do zaburzeń miesiączkowania.
Jakie objawy powoduje nerwica konwersyjna? Z ośrodkowych objawów neurologicznych podczas ataków histerii mogą wystąpić: ślepota, niemota i głuchota, porażenia połowicze, a nawet zaburzenia chodzenia i stania, brak koordynacji ruchowej, napady drgawkowe, którym może towarzyszyć wygięcie ciała w tak zwany łuk histeryczny.
W psychologii mamy do czynienia z osobowością histeryczną, której dominującą cechą jest niedojrzałość emocjonalna, zmienność nastrojów, brak poczucia tożsamości, podleganie osądom otoczenia.
Histeryk zachowuje się przesadnie emocjonalnie, dlatego wywołuje wrażenie nieautentyczności czy teatralności. Nie jest to jednak świadome udawanie – wynika to z usposobienia osoby histerycznej, z właściwych jej sposobów reagowania. Osobowość histeryczną cechuje przewaga czynności instynktownych i umotywowanych uczuciowo nad logicznym rozumowaniem przyczynowo-skutkowym. Podczas ataku histerii podkora ma przewagę nad korą mózgową.
Osobowość histeryczna pozbawia się jednostkowej tożsamości, uzależnia się od otoczenia, jego aprobaty bądź oceny. Brak poczucia bezpieczeństwa wyraża się właśnie zależnością od innych, co doprowadza do zahamowania samodyscypliny, samoakceptacji i motywacji własnej, a wywołuje silną agresję i walkę emocjonalną.
5. Histeria u dziecka
Histeria u dziecka może przybierać postać głośnego płaczu wrzasków, pisków. Zjawisko to jest dość powszechnym problemem matek i ojców na całym świecie. Ataki histerii u dzieci mogą wzmagać w rodzicach poczucie bezsilności, frustracji, ale i smutku. Wielu rodziców nie ma pojęcia jak należy reagować na wybuchy złości malca. Zdarza się, że dziecko wpada w histerię nieoczekiwanie.
Ataki histerii u niemowlaka zazwyczaj objawiają się w postaci głośnego płaczu i machania rączkami. Malutkie dziecko histeryzuje, kiedy zaczyna rozwijać się jego wewnętrzne „ja”. Maluch zaczyna rozumieć, że jest odrębną, indywidualną jednostką. Poprzez płacz i gestykulację wyraża swoje emocje. Histeria u niemowlaka w wielu przypadkach spowodowana jest zmęczeniem lub zaburzeniem rytmu dnia.
Histeria u 2 latka, może wyglądać bardzo podobnie co histeria u 3 latka. O czym rodzic powinien pamiętać, gdy jego dziecko wpada w histerię?
Poprzez głośny płacz, krzyk czy tupanie nogami maluszek próbuje osiągnąć pewną korzyść lub wymusić konkretne zachowanie. Histeryczne dziecko często wymachuje rękami i nogami, kładzie się na ziemi. W ten właśnie sposób wyraża swoje zdenerwowanie, bunt oraz złość, ponieważ nie jest w stanie w sposób werbalny wyrazić swoich uczuć i oczekiwań.
Ataki histerii u dwulatka mogą występować wtedy, gdy dziecko niechętnie chodzi do żłobka. Maluszek może odczuwać strach oraz obawę o to, że rodzic po niego nie wróci. Zadaniem rodzica jest uspokoić dziecko, a także wytłumaczyć mu, że pobyt w żłobku jest niezbędny. Dziecko musi zdawać sobie sprawę również z tego, że rodzic wróci za kilka godzin.
Atak histerii u dziecka trzyletniego może powodować u rodzica pewien dyskomfort. Zdarza się, że dziecko zaczyna krzyczeć, walić pięściami czy piszczeć wtedy, kiedy rodzic nie chce kupić mu batonika lub zabawki. Postaraj się uspokoić malucha. Nie krzycz na dziecko i nie używaj przemocy fizycznej, ponieważ klaps niczego nie rozwiąże. Po otrzymaniu klapsa dziecko uspokaja się wyłącznie na chwilę, w środku zaczyna odczuwać strach, niezrozumienie i jeszcze większy bunt. Używaj krótkich komunikatów. Histerie u 3 latka można opanować poprzez użycie spokojnego, lecz stanowczego tonu.
6. Jak leczyć histerię?
Podświadomość osoby zmagającej się z histerią sama tworzy symptomy chorobowe, z tego powodu objawy bywają niespecyficzne. Leczenie histerii, inaczej nerwicy histerycznej, uwzględnia zastosowanie psychoterapii, a także sugestii słownej.
W trakcie terapii pacjent uczy się samoakceptacji, wewnętrznej samodyscypliny, a także odpowiedniej reakcji na rozmaite sytuacje. Dzięki pomocy specjalisty pacjent może nauczyć się rozpoznawać swoje stany emocjonalne. Po pewnym czasie jest w stanie samodzielnie je kontrolować, wymaga to jednak cierpliwości i determinacji.
Niektórzy pacjenci wymagają leczenie farmakologicznego (niektórym osobom podaje się środki uspokajające), innym z kolei pomaga leczenie z użyciem hipnozy. Brak odpowiedniej terapii może doprowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Skutkiem może być np. osobowość histeryczna, objawiająca się zmiennymi nastrojami, nadmierną impulsywnością, brakiem dojrzałości emocjonalnej, wybuchowością,
7. Profilaktyka
Histeria może być powodowana różnorodnymi czynnikami np. urazami, traumami, czynnikami psychiczno-emocjonalnymi, zazdrością czy rywalizacją. U każdego pacjenta może wynikać ona z zupełnie innych pobudek. Atakom histerii można zapobiegać. W jaki sposób? Najważniejsze jest dotarcie do źródła zaburzeń nerwicowych, przepracowanie problemu, a także wzmocnienie swojej pewności siebie. Pacjent musi zarówno sam, jak i z pomocą terapeuty nauczyć się kontrolować swoje emocje.
Ważne jest również, aby bliskie osoby chorego wykazywały się dużym wsparciem oraz życzliwością. Niezbędna jest również cierpliwość. Reagowanie złością, krzykiem, przemocą bynajmniej nie pomaga, a może jedynie pogłębić problem. Bliscy muszą zdawać sobie sprawę, że histeryk zmaga się z poważnym zaburzeniem, a jego zachowania nie są podyktowane złymi intencjami.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.