Negatywne skutki mammografii - mammografia, wskazania, przeciwwskazania

Negatywne skutki mammografii to kwestia, która zniechęca wiele pacjentek do tego, aby poddać badaniu mammograficznemu. Te, które pierwszy poddają się badaniu, mają pewne obawy. Lęk może być spowodowany również niewiedzą, dlatego tak ważne są programy uświadamiające pacjentki. Warto mówić o tym, jak wiele kobiet pokonało chorobę nowotworową, bo wcześnie rozpoznano u nich raka sutka. Jakie są przeciwwskazania do wykonania mammografii? Czy mammografia jest szkodliwa?

1. Co to jest mammografia?

Mammografia to badanie obrazowe, stanowiące jedną z najlepszych metod wykrywania nowotworów piersi u kobiet powyżej 40 roku życia. Mammografię wykonuje się na stojąco bez znieczulenia. Urządzenie mammograficzne emituje promieniowanie jonizujące w bardzo niewielkiej dawce.

W trakcie badania pacjentka kładzie pierś na specjalnej płytce, po czym następuje dociśnięcie piersi przez drugą płytkę z góry (promieniowanie przechodzi w tzw. projekcji osiowej). W trakcie projekcji bocznej urządzenie dociska piersi za pomocą dwóch bocznych płytek. Badaniu poddana zostaje najpierw jedna pierś, a następnie druga.

2. Czy mammografia jest bolesna?

Zobacz film: "Choroby serca najczęstszą przyczyną zgonów Polaków"

Niektóre pacjentki zastanawiają się czy mammografia boli? Trudno odpowiedzieć jednoznacznie na to pytanie. Moment dociskania piersi przez elementy aparatu mammograficznego, określany jest przez niektóre kobiety jako całkowicie bezbolesny. Te pacjentki nie odczuwają żadnego bólu piersi. Niektóre panie mają zupełnie inne doświadczenia i uważają, że badanie wywołuje u nich duży dyskomfort i uczucie ściskania.

Mammografia - kiedy robić badanie?

Specjaliści zalecają wykonywać mammografię po menstruacji, gdy piersi nie są tak napięte i wrażliwe na dotyk i ból jak tuż przed wystąpieniem miesiączki. Jeśli kobieta w trakcie wykonywanego badania odczuwa duży dyskomfort i uczucie bólu, powinna to niezwłocznie zgłosić osobie przeprowadzającej mammografię. Bezpłatna mammografia przeznaczona jest dla pacjentek w wieku 45-74 lat.

3. Jakie zmiany można zobaczyć w mammografii?

Mammografia pozwala na wykrycie nawet bardzo małych zmian, o średnicy około 2-3 mm, które nie są jeszcze wyczuwalne przez skórę. Ważne jest podkreślenie, że wczesne wykrycie raka piersi nie jest równoznaczne ze skazaniem na śmierć, a przeprowadzenie badania mammograficznego daje duże szanse na wczesną diagnozę i na normalne, zdrowe funkcjonowanie w społeczeństwie.

Ponadto, nie wszystkie wykrywane zmiany są złośliwymi nowotworami. Większość z nich to łagodne guzy, które nie stanowią zagrożenia dla zdrowia. Warto przekonywać kobiety w wieku, dla których mammografia jest refundowana jako badanie przesiewowe, aby nie obawiały się tej procedury.

4. Mammografia – przeciwwskazania

Mammografia to badanie obrazowe, które pozwala zdiagnozować nawet bardzo małe guzki piersi oraz mikrozwapnienia. Podstawowym przeciwwskazaniem do badania mammograficznego jest sytuacja, w której pacjentka spodziewa się dziecka.

Mammografia w ciąży nie jest zalecana, ze względu na to, że urządzenie emituje promienie rentgenowskie. Z obawy o ewentualne konsekwencje dla płodu lekarze nie zalecają wykonywania tej procedury.

Tego rodzaju badanie tkanek miękkich gruczołu piersiowego nie jest wskazane również u pacjentek poniżej 40 roku życia. Najodpowiedniejszą procedurą diagnostyczną u młodych pacjentek jest badanie ultrasonograficzne piersi.

Nie ma powodu, żeby wszystkie kobiety w obawie przed promieniowaniem rentgenowskim rezygnowały z mammografii na rzecz USG piersi, tym bardziej, że u pacjentek starszych, mających piersi z przewagą tkanki tłuszczowej, optymalnym badaniem jest mammografia.

5. Mammografia a strach przed wykryciem raka piersi

Jest powszechnie wiadomo, że rak wykryty we wczesnym stadium, jest całkowicie uleczalny. Dlatego badania przesiewowe pełnią tak istotną funkcję w diagnozowaniu i terapii choroby nowotworowej. Badanie mammograficzne jest procedurą pierwszego rzutu, jednak nie dostarcza wszystkich szczegółowych informacji o charakterze patologii. Szczegółowych informacji może dostarczyć biopsja cienkoigłowa (BAC).

Narzędzie to pozwala ustalić ostateczne rozpoznanie. Dzięki biopsji cienkoigłowej możliwe jest różnicowanie zmian łagodnych od złośliwych. Procedura ta pozwala także określić typ zmiany.

Ważne jest odrzucenie mitów sugerujących, że biopsja może sprzyjać wzrostowi nowotworu. Nawet w przypadku rozpoznania raka pacjent nie pozostaje bez opieki. Zostaje pod opieką specjalistów, takich jak onkolodzy, chirurdzy onkologiczni czy radiolodzy, którzy, w zależności od diagnozy, dobierają optymalną formę terapii.

Jeśli wstyd przed rozebraniem stanowi jedną z przeszkód blokujących pacjentkę przed przeprowadzeniem badania mammograficznego, zaleca się udanie się do placówki polecanej na przykład przez znajomą, gdzie jest pewność, że personel cechuje się przyjaznym podejściem do pacjentów. Wyjątkowo istotne jest, aby jak największa liczba kobiet decydowała się na regularne samodzielne badanie piersi. To jedyna i najbardziej skuteczna metoda przesiewowego badania w kierunku najczęstszego onkologicznego zabójcy wśród kobiet w wieku średnim, czyli raka piersi.

6. Negatywne skutki uboczne mammografii - jedna z największych obaw pacjentek

Niektóre pacjentki unikają mammografii w obawie przed ewentualnymi negatywnymi skutkami tej procedury. Niewystarczająca wiedza o tym, czy mammografia jest szkodliwa czy bezpieczna powoduje, że kobiety te zwlekają z wykonaniem badania. Eksperci nie mają wątpliwości, że metoda ta jest najskuteczniejszą, jeśli chodzi o diagnozowanie wczesnych objawów raka piersi.

Mammografia jako badanie obrazowe wykorzystuje minimalną dawkę promieniowania rentgenowskiego. Ryzyko powikłań wynikających z ekspozycji na promieniowanie jest niskie, a korzyści z tego badania znacznie przeważają nad ewentualnymi działaniami niepożądanymi.

Oczywiście, nadmiar promieniowania X może być czynnikiem zwiększającym ryzyko wystąpienia nowotworu piersi, ale współczesne urządzenia wykorzystywane do badań, są na tyle zaawansowane technologicznie, że dawka promieniowania jest niewielka (10 razy mniejsza niż ćwierć wieku temu). Dawkę tę można porównać do tej, która jest wykorzystywana do prześwietlenia zęba.

Poza tym jednostki przeprowadzające badanie mammograficzne muszą spełniać standardy dotyczące jakości aparatury. Sprzęt stary, niespełniający wymogów jest wykluczany z użytku. Warto udać się do ośrodka, który uczestniczy w ogólnopolskim programie profilaktycznym. Te jednostki są systematycznie sprawdzane pod względem jakości sprzętu przez Główny Inspektorat Sanitarny.

Skutki uboczne mammografii nie są częstym zjawiskiem. Jeśli badanie wykonywane jest w prawidłowy sposób i zgodnie z zaleceniami lekarskimi, pacjentka nie powinna się niczego obawiać.

7. Wskazania do wykonania mammografii

Najczęstszymi wskazaniami do przeprowadzenia mammografii piersi są:

• kontrola po terapii nowotworu piersi (np. po zabiegu operacyjnym, radioterapii bądź chemioterapii),
• przedzabiegowa ocena obrazowa zmian w piersiach u pacjentek, u których wykryto raka piersi,
• badania nacelowane na wykrycie zmian u pacjentek z grup wysokiego ryzyka zachorowania na nowotwór piersi,
• nietypowe dysproporcje w wielkości, kształcie piersi, zgrubienia czy guzki w piersiach, opuchlizna piersi,
• dolegliwości bólowe piersi,
• krwisty lub brązowy wyciek z sutka,
• podejrzenie wznowy miejscowej,
• carcinoma occultum, tzw. ukryty rak piersi,
• kontrola przed rozpoczęciem stosowania hormonalnej terapii zastępczej.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.