Alergia na roztocza - objawy, przyczyny, jak sobie z nią radzić?
Alergia na roztocza znajdujące się w kurzu jest bardzo uciążliwa. Głównym powodem jest fakt, że alergen ten jest stale obecny w domu, nie można go po prostu unikać ani od niego uciec. Alergia na kurz może powodować objawy skórne, ale również pieczenie, łzawienie czy swędzenie oczu. Co to są roztocza? Czy roztocza gryzą ludzi? Czy roztocza widać gołym okiem?
- 1. Alergia na roztocza - czym jest?
- 1.1. Roztocza - co to?
- 1.2. Jak pozbyć się roztoczy i kurzu?
- 2. Jakie są główne objawy alergii na roztocza?
- 3. Jakie roztocza są najczęstszym powodem alergii?
- 4. Jakie czynniki ryzyka są związane z alergią na roztocza?
- 5. Jak diagnozowana jest alergia na roztocza?
- 6. Alergia na roztocza - leczenie
- 7. Jakie obszary domu są najbardziej podatne na rozwój roztoczy?
- 8. Alergia na roztocza - profilaktyka
- 9. Alergia na roztocza - powikłania
1. Alergia na roztocza - czym jest?
Alergia na roztocza to reakcja alergiczna organizmu na białka znajdujące się w odchodach roztoczy kurzu domowego. Roztocza są mikroskopijnymi stworzeniami, które często zamieszkują nasze domy, gromadzą się w materacach, poduszkach, dywanach i innych miejscach, gdzie zbiera się kurz.
Aby zmniejszyć kontakt z roztoczami i łagodzić objawy alergii zaleca się regularne odkurzanie i czyszczenie pomieszczeń, pranie pościeli w wysokich temperaturach oraz stosowanie specjalnych pokrowców na materace i poduszki, które ograniczają ekspozycję na roztocza. Dodatkowo lekarz może zalecić zażywanie leków przeciwhistaminowych lub innych środków przeciwalergicznych.
1.1. Roztocza - co to?
Jak wyglądają roztocza? Roztocza to owalne lub wrzecionowate stworzenia o miękkim ciele, mają osiem krótkich nóżek, co sprawia, że przypominają pająki.
Żyją głównie w pościeli, gdzie żywią się złuszczonym naskórkiem ludzkim i zwierzęcym. Znanych jest ponad 50000 gatunków roztoczy, te znajdujące się w kurzu domowym to głównie Dermatophagoides pteronyssinus i Dermatophagoides farinae.
Roztocza kurzu nie są widoczne gołym okiem, ponieważ osiągają rozmiar od 0,1 do 0,5 milimetra. Nie gryzą ludzi ani zwierząt, to nie ugryzienia roztoczy stanowią źródło problemu, ale ich odchody, które zawierają białka wywołujące reakcje alergiczne u niektórych osób.
1.2. Jak pozbyć się roztoczy i kurzu?
Jak walczyć z roztoczami? Istnieje kilka sposobów, aby zmniejszyć ilość roztoczy i kurzu w domu. Podstawą jest regularne odkurzanie podłóg, dywanów, mebli tapicerowanych i innych powierzchni, najlepiej za pomocą odkurzacza z filtrem HEPA. Należy pamiętać również o częstym wycieraniu kurzu ze wszystkich dostępnych powierzchni i myciu podłóg.
Pranie pościeli, zasłon i innych tkanin w wysokich temperaturach (co najmniej 60 stopni Celsjusza) może zabić roztocza i ich jaja. Dobrym pomysłem jest również stosowanie specjalnych pokrowców ochronnych na materace i poduszki, które ograniczają ekspozycję na roztocza, a także kupienie antyalergicznej pościeli z syntetycznym wypełnieniem.
Osoby uczulone na kurz powinny zrezygnować także ze zbędnych przedmiotów, w których mogą gromadzić się roztocza, takich jak ciężkie zasłony, dywany, bibeloty, miękkie poduszki i pluszowe maskotki.
Roztocza bardzo lubią wilgoć i ciepło, w związku z tym warto obniżyć temperaturę i wilgotność powietrza w domu (do maksymalnie 50%), by utrudnić im funkcjonowanie i rozmnażanie się. Bardzo ważne jest również codzienne wietrzenie pomieszczeń.
2. Jakie są główne objawy alergii na roztocza?
Znajdujące się w kurzu roztocza mogą powodować choroby górnych dróg oddechowych, ale także dolegliwości skórne i oczne. Najpowszechniejszym objawem uczulenia na kurz jest katar alergiczny, wielokrotne kichanie, swędzenie nosa i twarzy.
Roztocza mogą również powodować łzawienie, zaczerwienienie, szczypanie lub pieczenie oczu. Alergia na kurz może wywoływać także objawy skórne, takie jak zaczerwienienie i swędzenie skóry głowy, kolan, łokci, pachwin i innych miejsc na ciele.
Możliwe jest również wystąpienie egzemy. Objawy alergii na kurz to także nasilenie symptomów astmy, takich jak duszność, kaszel, świszczący oddech i uczucie ucisku w klatce piersiowej.
Wszystkie te objawy przyczyniają się do zaburzeń snu i przewlekłego zmęczenia, które znacząco obniżają jakość życia alergika i utrudniają mu normalne funkcjonowanie.
3. Jakie roztocza są najczęstszym powodem alergii?
Najczęstszym powodem alergii związanej z roztoczami jest Pyroglyphidae, rodzina roztoczy z gromady Acari. Dermatophagoides pteronyssinus, znany również jako roztocz domowy, to szeroko rozpowszechniony gatunek, który często występuje w mieszkaniach i może wywoływać reakcje alergiczne.
Dermatophagoides farinae to kolejny gatunek roztocza domowego, który żywi się podobnymi substancjami do D. pteronyssinus. Także może być odpowiedzialny za alergie u ludzi.
Te dwa gatunki roztoczy najczęściej lokalizują się w domach i mają zdolność do produkowania alergenów, które mogą spowodować wystąpienie reakcji alergicznej u osób wrażliwych.
4. Jakie czynniki ryzyka są związane z alergią na roztocza?
Czynniki ryzyka związane z alergią na roztocza kurzu domowego to:
- genetyczna skłonność do alergii,
- narażenie na alergeny w dzieciństwie,
- długotrwała ekspozycja na roztocza,
- nadmiernie wilgotne mieszkanie,
- brak odpowiedniej wentylacji w domu,
- zaniedbania w zakresie sprzątania domu,
- bardzo rzadkie zmienianie pościeli,
- spędzanie większości czasu w słabo wentylowanych pomieszczeniach,
- uczulenie na pyłki, sierść zwierząt czy grzyby,
- osłabiony układ odpornościowy,
- choroby współistniejące (np. astma),
- przewlekły stres,
- nadwaga i otyłość.
5. Jak diagnozowana jest alergia na roztocza?
Objawy uczulenia na roztocza w domu są mocno uporczywe, ale nie wskazują bezpośrednio na przyczynę reakcji alergicznej. W związku z tym konieczna jest wizyta u alergologa, który przeprowadzi wywiad medyczny, pytając o odczuwane dolegliwości, ich nasilenie i częstotliwość występowania.
Następnie pacjent jest kierowany na testy skórne, które pozwalają na zdiagnozowanie źródła problemu. Obrzęk, zaczerwienienie i swędzenie skóry w miejscu nałożenia ekstraktu roztoczy wskazuje jednoznacznie na obecność alergii na kurz i roztocza.
Ten sam sposób diagnostyki stosowany jest w przypadku alergii na roztocza u dziecka. Inną metodą rozpoznania uczulenia na kurz i roztocza jest badanie krwi w celu oceny poziomu przeciwciał IgE przeciwko alergenom roztoczy.
6. Alergia na roztocza - leczenie
Celem leczenia jest znaczne złagodzenie lub całkowite wyeliminowanie objawów alergii na kurz i roztocza domowe. Bardzo ważne jest zmniejszenie ekspozycji na roztocza, obejmuje to regularne sprzątanie domu, odkurzanie, pranie pościeli w wysokich temperaturach, stosowanie pokrowców na materace i poduszki, utrzymywanie odpowiedniej wilgotności w pomieszczeniach oraz wentylację.
Pacjentowi przepisywane są także leki przeciwhistaminowe, które skutecznie łagodzą objawy alergii na roztocza, takie jak kichanie, swędzenie, zaczerwienienie oczu i katar.
W niektórych przypadkach, gdy dolegliwości są bardziej nasilone, lekarz może zalecić stosowanie leków przeciwzapalnych, takich jak kortykosteroidy, które mogą pomóc w zmniejszeniu stanu zapalnego i reakcji alergicznej.
Możliwe jest również wdrożenie immunoterapii alergenowej, która polega na wielokrotnym podawaniu szczepionki w celu wywołania tolerancji organizmu. Pomocne w przypadku alergii na kurz i roztocza u dzieci lub dorosłych może być używanie oczyszczaczy powietrza z filtrem HEPA.
7. Jakie obszary domu są najbardziej podatne na rozwój roztoczy?
Roztocza lubią ciepło i wilgoć, miejsca, w których najczęściej się gromadzą to:
- materace,
- poduszki,
- kołdry i koce,
- dywany i wykładziny,
- tapicerowane obicia mebli,
- zasłony i firany,
- pluszowe zabawki,
- gazety i książki,
- szafy z ubraniami,
- pomieszczenia gospodarcze i piwnice,
- klatki schodowe,
- kąty i szczeliny wokół mebli,
- kratki wentylacyjne i filtry powietrza,
- listwy przypodłogowe,
- telewizory, komputery i inne urządzenia elektroniczne,
- legowiska zwierząt domowych,
- wnętrze samochodu.
8. Alergia na roztocza - profilaktyka
Profilaktyka alergii na kurz u dziecka i dorosłego koncentruje się na ograniczeniu ekspozycji na roztocza i ich alergeny w otoczeniu domowym:
- regularne odkurzanie podłóg, dywanów, łóżka i kanapy,
- częste mycie podłóg,
- regularne wycieranie kurzy ze wszystkich dostępnych powierzchni,
- zmienianie pościeli co najmniej raz w tygodniu,
- pranie pościeli, zasłon, firanek i koców w co najmniej 60 stopni Celsjusza,
- częste pranie pluszowych zabawek,
- wymiana pościeli na antyalergiczną,
- stosowanie specjalnych pokrowców na materace i poduszki,
- ograniczenie ilości przedmiotów zbierających kurz,
- regularne czyszczenie legowisk zwierząt,
- utrzymywanie odpowiedniej wilgotności powietrza,
- regularne wietrzenie pomieszczeń,
- używanie oczyszczaczy powietrza.
Kombinacja tych środków profilaktycznych może pomóc w zmniejszeniu ekspozycji na roztocza i ich alergeny, co może przyczynić się do zmniejszenia objawów uczulenia na kurz i roztocza w kurzu.
9. Alergia na roztocza - powikłania
Alergia na roztocza może prowadzić do różnych powikłań, szczególnie u osób nadwrażliwych na alergeny. Jednym z częstych skutków jest astma alergiczna, która objawia się napadami duszności, świszczącym oddechem i innymi objawami po ekspozycji na alergeny roztoczy. Innym możliwym powikłaniem jest atopowe zapalenie skóry (AZS), które charakteryzuje się suchą, swędzącą skórą i zaczerwienieniami.
Osoby z alergią na roztocza mogą doświadczać również poważniejszych reakcji alergicznych, takich jakobrzęk naczynioruchowy, który może prowadzić do obrzęku twarzy, warg, języka czy gardła. Ponadto uciążliwe objawy alergii na roztocza, takie jak kichanie, swędzenie, zatkany nos czy kaszel, mogą prowadzić do zaburzeń snu, wpływając negatywnie na ogólną jakość życia.
Osoby z alergią na roztocza mogą być ponadto bardziej podatne na infekcje układu oddechowego, takie jak zapalenie zatok czy nawracające infekcje dróg oddechowych.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.