Uderzają w wątrobę jak alkohol. "Ratunkiem tylko przeszczep"
Nie tylko alkohol dewastuje wątroby Polaków. Robią to też suplementy, po które sięgamy wręcz garściami. Niezwykle groźne mogą być nawet ziołowe preparaty. - Nadmiar suplementów to prosta droga do stanów zapalnych wątroby, a w dłużej perspektywie do jej niewydolności - ostrzega hepatolog Izabella Magnowska-Wiśniewska.
1. Suplementy niszczą wątrobę
Szacuje się, że ok. pół miliona Polaków może zmagać się z przewlekłymi chorobami wątroby, przy czym te oficjalne dane mogą być niedoszacowane i nawet kilkakrotnie zaniżone.
Skala problemu staje się jeszcze bardziej alarmująca, gdy weźmiemy pod uwagę fakt, że z tego powodu umiera co roku nawet 7 tysięcy osób.
Wątroby masowo wyniszcza alkohol, który w Polsce jest powszechnym i - co gorsze - narastającym problemem (3,5 mln osób jest uzależnionych lub pije ryzykownie - przyp.red.), nadmiar leków i fatalna dieta, ale to nie wszystko. Mogą ją uszkadzać także suplementy, po które sięgamy bez umiaru, często zastępując w ten sposób konsultację z lekarzem.
Choć lekarze ostrzegają, że to prosta droga do niewydolności wątroby, pacjenci nic sobie z tego nie robią. Widać to chociażby po kosmicznych wydatkach na takie preparaty. Według danych firmy badawczej PMR to niemal 8 mld zł.
- Większość pacjentów, którzy do mnie trafiają, wręcz oczekuje, że dostanie tabletkę "na wszystko". Tymczasem na najbardziej powszechną chorobę wątroby w Polsce, czyli stłuszczenie wątroby nie ma konkretnego leku, cały czas są prowadzone badania w tym kierunku - zaznacza w rozmowie z WP abcZdrowie hepatolog Izabella Magnowska-Wiśniewska.
Dlatego leczenie opiera się aktualnie przede wszystkim na zmianie stylu życia, odpowiedniej diecie, ograniczeniu alkoholu i aktywności fizycznej.
- To wymaga samodyscypliny, a niestety wiele osób po prostu jej nie ma. W to miejsce wolą wziąć suplement, bo chcą mieć szybki efekt. Wmawiają sobie, że to rozwiąże ich problem. Tymczasem nadmiar suplementów (a są pacjenci, którzy zażywają je w dużych dawkach, miesiącami) to prosta droga do stanów zapalnych wątroby, a w cięższych przypadkach i dłużej perspektywie do jej niewydolności - ostrzega lekarka.
2. Czasem przeszczep jest jedynym ratunkiem
Dr Magnowska-Wiśniewska zaznacza jednak, że skutki uboczne zażywania suplementów nie dotyczą tylko osób, które biorą je z powodu wieku czy konkretnych chorób. Równie dobrze może to być problem młodych i zdrowych osób, które chcą np. poprawić wygląd skóry czy włosów.
- Miałam kilku pacjentów, którzy trafili do szpitala z bardzo ciężkim zapaleniem wątroby po suplementach diety. W jednym przypadku ratunkiem był już tylko przeszczep wątroby. To był młody mężczyzna przed 30-stką, który nadużywał różnych środków, w tym zażywał bardzo duże dawki witaminy A - wyjaśnia dr Magnowska-Wiśniewska.
- Łączenie wielu różnych suplementów lub zażywanie ich w połączeniu z lekami, może obciążyć wątrobę na tyle, że nie będzie ona w stanie skutecznie metabolizować tych preparatów, przez co będą się one w niej kumulować. Efektem są stany zapalne - ostrzega ekspertka.
Zaszkodzić może również suplementowane często żelazo. Jego nadmiar kumuluje się w wątrobie, co może skończyć się marskością.
3. Popularne zioła mogą być niebezpieczne
Zaszkodzić mogą nawet suplementy ziołowe, często uważane za preparaty w stu procentach bezpieczne. Polacy sięgają po nie bardzo chętnie, nie zdając sobie sprawy z konsekwencji.
Tymczasem naukowcy dostarczają kolejnych powodów do tego, by w suplementacji zachować rozsądek. Zespół z Uniwersytetu Michigan wykazał, że nawet 15,6 mln dorosłych Amerykanów (5 proc. populacji) zażywało w ciągu ostatnich 30 dni co najmniej jeden ziołowy suplement, który mógł być szkodliwy dla wątroby.
Autorzy badania, którego wyniki zostały opublikowane na łamach "JAMA Network Open", wskazali na potencjalnie hepatotoksyczne działanie sześciu preparatów. Na liście znalazły się:
ashwaganda,
pluskwica groniasta,
garcinia cambogia,
ekstrakt z zielonej herbaty,
czerwony ryż drożdżowy,
kurkuma lub kurkumina.
Alisa Likhitsup z Uniwersytetu Michigan i główna autorka badania zaznaczyła, że sposób, w jaki te produkty powodują uszkodzenie wątroby, nie jest jeszcze znany. Prawdopodobnie jest to jednak spowodowane metabolizmem zachodzącym w wątrobie po spożyciu konkretnych suplementów.
- Bardzo niebezpieczne są szczególnie mieszanki ziołowe, bo nie zawsze znamy ich faktyczny skład. Toksyczne dla wątroby mogą być już pojedyncze zioła, a jeśli je zmieszamy, to działanie może być spotęgowane - podkreślała w rozmowie z WP abcZdrowie prof. Anna Boroń-Kaczmarska, specjalistka chorób zakaźnych, która zajmuje się m.in. leczeniem chorób wątroby.
Ostrzega szczególnie przed popularnymi orientalnymi mieszankami, w których składzie są zioła szerzej w Polsce nieznane m.in. pod względem siewu, zbiorów czy faktycznego wpływu na organizm.
Stosując z kolei polskie zioła, szczególną ostrożność należy zachować przy zażywaniu dziurawca. W nadmiarze ma on działanie hepatotoksyczne.
4. Niebezpieczne odchudzanie
Ciężkie przypadki uszkodzeń wątroby mogą też dotyczyć pacjentów, którzy się odchudzają lub intensywnie ćwiczą, stosując przy tym popularne spalacze tłuszczu.
- Do popularnych ziół stosowanych na utratę wagi należą garcinia cambogia i ephedra sinica, które wyniszczają wątrobę, prowadząc do żółtaczki będącej objawem poważnego uszkodzenia tego narządu - wskazywała w rozmowie z WPabcZdrowie dr n. med. Magdalena Cubała-Kucharska, specjalistka medycyny rodzinnej, członkini Polskiego Towarzystwa Żywieniowego i założycielka Instytutu Medycyny Integracyjnej Arcana.
Ostrzegała, że ziołem, które może doprowadzić do bardzo poważnych uszkodzeń wątroby, jest artemizyna, którą stosuje się w leczeniu przeciwpasożytniczym. Przyjmowana w dużych ilościach kumuluje się w organizmie i uszkadza komórki wątroby, zaburzając jej funkcje i prowadząc do poważnych chorób.
Silne właściwości trujące mają też stosowana w homeopatii belladonna czy jaskółcze ziele popularne m.in. ze względu na działanie bakteriobójcze.
5. Na pomoc chorej wątrobie
Hepatolog przypomina, że suplementy diety to nie leki, w związku z tym nie są poddawane restrykcyjnym badaniom klinicznym. Dlatego zaszkodzić może każdy taki preparat, nawet ten, który ma wspierać pracę wątroby.
- Pamiętajmy, że zdrowa wątroba broni się sama i nie potrzebuje wsparcia. Jeśli jednak chcemy ją zregenerować, np. po szkodliwej kuracji suplementami, podstawą jest odstawienie substancji, która nam szkodzi. Należy to połączyć z odpowiednią dietą (błonnik, regularne nawadnienie, ograniczenie tłuszczów zwierzęcych, zwłaszcza czerwonego mięsa i słodyczy - red.) aktywnością fizyczną, rezygnacją z używek - podkreśla dr Magnowska-Wiśniewska.
- Dodatkowo możemy sięgnąć po napary z ostropestu, które wspomagają proces regeneracji - wyjaśnia lekarka.
Katarzyna Prus, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.