Droperidol – działanie, wskazania, przeciwwskazania i skutki uboczne

Droperidol to lek uspokajający i nasenny. Stosuje się go również w celu zmniejszenia nudności i wymiotów związanych z przebyciem zabiegu czy operacji, także zastosowaniem podczas procedury medycznej pochodnych morfiny. Czy istnieją jakieś przeciwwskazania i skutki uboczne? Na czym polega mechanizm działania substancji?

1. Co to jest droperidol i do czego jest używany w medycynie?

Droperidol to organiczny związek chemiczny, pochodna butyrofenonu, jednocześnie lek przeciwpsychotyczny i lek przeciwwymiotny. W anestezjologii wykorzystuje się go do neuroleptoanalgezji (NLA). To znieczulenie dożylne powodujące analgezję (znieczulenie) i silną sedację (uspokojenie) bez utraty przytomności. Jest to skutek zarówno podania silnego neuroleptyku, jak i krótko działającego analgetyku narkotycznego.

Substancję wprowadzono na rynek farmaceutyczny w 1971 roku. Obecnie jest dostępna jako roztwór do wstrzykiwań. Ponieważ działa na układ nerwowy i narządy zmysłów oraz układ sercowo-naczyniowy, wykorzystują ją takie specjalności medyczne jak anestezjologia i intensywna terapia, chirurgia, kardiologia, onkologia kliniczna, ortopedia i traumatologia narządu ruchu.

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Czym jest ból?"

Preparaty zawierające droperidol to Inapsine, Droleptan, Dridol, Xomolix, Innovar. Droperydol jest stosowany wyłącznie w lecznictwie szpitalnym.

2. Mechanizm działania droperydolu

Działanie droperydolu przeciwpsychotyczne (neuroleptyczne), przeciwwymiotne czy obniżające ciśnienie tętnicze krwi ma związek z tym, że substancja jest silnym antagonistą receptorów dopaminergicznych D2.

Wykazuje słabe działanie α1-adrenolityczne. Powoduje depresję ośrodkowego układu nerwowego na poziomie podkorowym mózgu, śródmózgowia i tworu siatkowatego pnia mózgu. Jak działa?

Droperidol:

• uspokaja, wywołuje stan zobojętnienia, blokuje możliwość wykonywania ruchów zamierzonych (nie znosi odruchów),
• działa przeciwwymiotnie, co wynika z hamowania receptorów dopaminergicznych w obszarze najdalszym w rdzeniu przedłużonym,
• obniża ciśnienie tętnicze, do czego prowadzi blokowanie receptorów α1-adrenergicznych droperydol,
• zmniejsza podatność mięśnia sercowego na wystąpienie zaburzeń rytmu wywołanych podaniem adrenaliny.

Droperydol zaczyna działać szybko, po kilku minutach (do 3) od podania leku. Działanie uspokajające utrzymuje się przez 2 do 4 godziny, a czujność może być zaburzona nawet do 12 godzin.

3. Wskazania do stosowania droperydolu i dawkowanie

Droperidol jest wykorzystywany w leczeniu i zapobieganiu nudnościom i wymiotom pooperacyjnym oraz wywoływanym przez pochodne morfiny stosowane w terapii bólu pooperacyjnego.

Ze względu na swoje silne działanie przeciwwymiotne znajduje zastosowanie w zapobieganiu i leczeniu nudności oraz wymiotów u pacjentów dorosłych oraz u dzieci i młodzieży (lek drugiego rzutu). Dane naukowe dowodzą, że droperydol jest skuteczny i można go stosować u osób bardzo niespokojnych, u których występują zachowania agresywne wywołane psychozą.

Droperydol jest stosowany dożylnie, a jego dawka jest dobierana indywidualnie. Ustalając ją lekarz bierze pod uwagę wiek i masę ciała pacjenta, ale także charakter znieczulenia oraz zabiegu oraz stosowane inne leki.

Na przykład dawki stosowane w zapobieganiu nudnościom i wymiotom pooperacyjnym w przypadku osób dorosłych wynoszą od 0,625 do 1,25 mg, a w przypadku bólu wywoływanego przez pochodne morfiny stosowane w terapii bólu pooperacyjnego od 15 do 50 ug droperydolu na 1 mg morfiny.

4. Przeciwskazania, środki ostrożności i skutki uboczne

Droperidol jest substancją, której nie można stosować w przypadku każdego pacjenta. Przeciwwskazanie stanowi nadwrażliwość na droperydol i butyrofenony, ale także hipokaliemia lub hipomagnezemia, bradykardia, guz chromochłonny nadnerczy, zespół wydłużenia odcinka QT czy choroba Parkinsona i ciężka depresja.

Nie zaleca się stosowania preparatu u dzieci poniżej 2 roku życia, również kobiet ciężarnych i karmiących piersią (droperydol przenika przez łożysko i do mleka matki). Szczególną ostrożność należy zachować podczas podawania droperydolu pacjentom:

• z padaczką,
• z podejrzeniem bądź ze zdiagnozowaniem zaburzeń rytmu serca
• zażywających leki o działaniu depresyjnym na ośrodkowy układ oddechowy, leków indukujących objawy pozapiramidowe, leki powodujące wydłużenie odcinka QT.

Jeśli chodzi o działania niepożądane, podczas podawania droperydolu może pojawić się umiarkowane niedociśnienie tętnicze krwi oraz częstoskurcz, także senność, lęk, niepokój, akatyzja, tachykardia, zawroty głowy oraz zaburzenia ze strony układu nerwowego pod postacią dystonii czy rotacji gałek ocznych.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.