Łupież łojotokowy – przyczyny, objawy i leczenie

Łupież łojotokowy (tłusty) to schorzenie objawiające się nadmiernym łuszczeniem się naskórka owłosionej skóry. U pacjentów z tą dolegliwością nierzadko obserwuje się również łojotokowe zapalenie skóry (ŁZS).

Łupież tłusty często nawraca, ma przewlekły przebieg. Nasila się zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, co związane jest z zakładaniem czapek. Zajęta łojotokowym łupieżem skóra jest zaczerwieniona i pokryta żółtymi strupkami. Zmiany tego rodzaju, utrzymujące się długotrwale na skórze głowy, mogą przyczyniać się do przerzedzenia włosów.

Nadmierne łuszczenie się naskórka owłosionej skóry nazywa się pospolicie łupieżem. Najczęściej dolegliwość ta dotyczy owłosionej skóry głowy, ale może też pojawiać się w innych owłosionych miejscach (np. łupież na brwiach).

W przypadku łupieżu skóry głowy różnicuje się dwie główne odmiany:

• Łupież zwykły – drobnopłatowe złuszczanie skóry gładkiej ze słabo nasilonym łojotokiem. Nierzadko skóra głowy w tym przypadku jest mocno przesuszona. Nie występują objawy zapalne, nie pojawiają się uszkodzenia włosów.
• Łupież tłusty – skóra wykazuje tendencję do przetłuszczania się, łojotok jest nasilony. Występują żółtawe strupki, procesy zapalne skóry.

Łupież tłusty nierzadko rozwija się z łupieżu zwykłego. Jest jednak od niego bardziej widoczny i trudniejszy w leczeniu. W tym przypadku bowiem zamiast suchych łusek pojawiają się nawarstwione, trudne do usunięcia tłuste łuski.

Wyróżnia się także odmiany łupieżu, które nie występują na głowie, lecz na innych częściach ciała. Są to m.in. łupież pstry, czy łupież różowy Giberta.

Łupież tłusty objawia się przede wszystkim wzmożonym złuszczaniem naskórka w okolicy owłosionej skóry głowy, któremu towarzyszy nadmierne wydzielanie łoju. Silne przetłuszczanie się skóry głowy wpływa jednocześnie na bardzo szybkie przetłuszczanie się włosów.

W łupieżu łojotokowym pojawiają się także charakterystyczne tłuste, żółtawe łaty złuszczającego się naskórka, które są trudne do ukrycia. W dalszym etapie zmieniają się zwykle w nawarstwiające się żółte strupki na głowie. Chorobie może towarzyszyć także mocny świąd zajętych okolic, czy rumień w miejscu złuszczania.

Nierzadko przy łupieżu tłustym obserwuje się także wzmożone wypadanie włosów, gdyż nadmiar łoju, stany zapalne i częste drapanie mogą osłabiać kondycję włosów.

Podejrzewa się, że przyczyną mokrego łupieżu jest zakażenie grzybem z rodzaju Malassezia. Drożdżaki te znajdują się na skórze głowy. W normalnych warunkach nie powodują żadnych dolegliwości. Jednak wzmożone wydzielanie łoju stwarza środowisko sprzyjające ich namnażaniu.

Ponadto czynnikami usposabiającymi do łupieżu łojotokowego są m.in.:

• wrodzona skłonność osobnicza,
• zaburzenia endokrynologiczne (zbyt dużo androgenów),
• zaburzenia układu nerwowego (np. choroba Parkinsona),
• niewłaściwa pielęgnacja włosów i skóry głowy, stosowanie nieodpowiednich kosmetyków,
• zaburzenia układu odpornościowego,
• utrzymywanie wilgoci, spanie z mokrymi włosami,
• nieprawidłowa dieta (nadmiar cukru, niedobór cynku, selenu, witamin z grupy B),
• przegrzewanie głowy,
• nadpotliwość,
• zakłócenia flory bakteryjnej skóry głowy,
• długo utrzymujący się, nieleczony łupież suchy,
• nadużywanie alkoholu,
• przewlekły stres.

Przy podejrzeniu łupieżu łojotokowego należy udać się do dermatologa. Lekarz po zebraniu wywiadu i ocenie skóry głowy oraz włosów zwykle potrafi rozpoznać rodzaj łupieżu. Czasem jednak konieczna może być bardziej szczegółowa diagnostyka. Wówczas dermatolog zleci wykonanie dodatkowych badań, które pomogą wykluczyć inne infekcje, czy schorzenia.

Leczenie łupieżu tłustego powinno być przede wszystkim ukierunkowane na zwalczanie namnażających się grzybów. W leczeniu często stosuje się krem lub szampon na łupież łojotokowy z ketokonazolem oraz maści z kwasem salicylowym, siarką, cynkiem, czy selenem.

Ważna jest także odpowiednia pielęgnacja skóry głowy. Konieczne jest zrezygnowanie ze stosowania wszelkich kosmetyków do stylizacji włosów (pianki, lakiery, żele). Wskazane jest stosowanie dermokosmetyków, przywracających równowagę skóry głowy i normalizujących pracę gruczołów łojowych.

Zaleca się unikać długiego noszenia czapki, spania z mokrą głową, ale i nadmiernego suszenia włosów gorącym powietrzem. Nie należy myć skóry głowy gorącą wodą, warto też wykonywać regularne, delikatne peelingi skóry głowy.

Ważną rolę odgrywa również zdrowa dieta, bogata w witaminę A i E, witaminy z grupy B, cynk, selen, krzem, magnez, potas, czy wapń.

Domowe sposoby na łupież tłusty

Leczenie można wspierać domowymi sposobami. Wśród naturalnych metod na łupież łojotokowy wymienia się ziołowe płukanki na włosy przygotowane:

• z melisy,
• pokrzywy,
• łopianu,
• szałwii,
• kozieradki.

Można wykorzystać także domowy kisiel, przygotowany z siemienia lnianego.