Skwalen – działanie, właściwości i źródła
Skwalen to związek organiczny występujący w naturze, który w organizmie człowieka pełni ważną rolę. Może być zarówno syntetyzowany na poziomie komórkowym, jak i dostarczany z pożywieniem oraz suplementami diety. Dlaczego warto o to zadbać?
1. Co to skwalen?
Skwalen to alifatyczny (mający strukturę łańcucha) węglowodór wielonienasycony zaliczany do lipidów. Jest zbudowany z sześciu jednostek izoprenowych – każda po pięć atomów węgla, wszystkie w konfiguracji E (triterpen). Ma postać przezroczystego płynu o lekkim żółtym zabarwieniu i delikatnym zapachu. Został odkryty w 1906 r. przez japońskiego inżyniera Mitsumaru Tsujimoto.
Ten organiczny związek powszechnie występuje w przyrodzie, w tym w tkankach ludzi, zwierząt i roślin. To składnik tłuszczu wątroby rekina, metaboliczny prekursorem cholesterolu i innych steroli.
W organizmie człowieka skwalen można znaleźć w obrębie płaszcza lipidowego skóry, woskowinie usznej, łoju skórnym, tarczycy, śledzionie, nerkach, jelitach, płucach, mózgu, wewnętrznej warstwie tętnic czy sercu.
Skwalen a skwalan
Skwalan jest syntetyczną pochodną skwalenu. Substancja, z uwagi na swoje właściwości, znajduje zastosowanie w przemyśle kosmetycznym. Jest ceniona, ponieważ stymuluje produkcję kolagenu, nawilża i uelastycznia skórę, a i chroni ją przed negatywnym wpływem czynników zewnętrznych.
Co więcej, skwalan zwalcza wolne rodniki, co zapobiega starzeniu się skóry oraz łagodzi podrażnienia i stany zapalne skóry towarzyszące chorobom dermatologicznym, takim jak trądzik, łuszczyca czy egzema.
2. Właściwości skwalenu
Skwalen pełni bardzo ważne funkcje w organizmie. Dowiedziono, że substancja:
- reguluje poziom cholesterolu we krwi; poprawia profil lipidowy krwi obniżając poziom złego cholesterolu LDL i zwiększając poziom dobrej frakcji HDL,
- przeciwdziała rozwojowi chorób serca,
- działa antyoksydacyjnie, to jest walczy z wolnymi rodnikami, wspomaga oczyszczanie organizmu z toksyn, łagodzi skutki uboczne chemioterapii,
- zapobiega szybkiemu starzeniu się,
- uczestniczy w syntezie witaminy D, przyczynia się do prawidłowej budowy kości,
- działa ochronnie na wątrobę,
- ma właściwości antybakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwwirusowe,
- zapobiega powstawaniu kamieni żółciowych,
- pełni funkcję detoksyfikującą oraz ochronną w kontekście promieniowania oraz utleniania,
- obniża poziom pirofosforanu farnezylu w komórkach, który odpowiada za aktywację zmutowanych genów; dzięki temu może chronić przed rakiem piersi, trzustki i jelita grubego,
- tworzy płaszcz hydrolipidowy skóry, który chroni przed działaniem szkodliwych czynników zewnętrznych oraz utratą wody; dzięki niemu naskórek jest elastyczny, nawilżony i mniej podatny na podrażnienia,
- wspiera odporność. Jest modulatorem układu immunologicznego. Nasila odpowiedź układu odpornościowego poprzez zwiększanie aktywności limfocytów T, komórek NK czy makrofagów, to jest komórek, które mają wpływ na sprawność układu immunologicznego. Poza tym skwalen jest substancją nośną, która umożliwia rozpoznanie patogenu przez komórki układu odpornościowego.
Skwalen jest szczególnie efektywny w działaniu wraz z alkiloglicerolami i kwasami omega-3. Co więcej, alkiloglicerole i skwalen częściej znajdują zastosowanie w żywieniu chorych na choroby nowotworowe.
3. Źródła skwalenu
Choć skwalen występuje naturalnie w organizmie, jego ilości są na tyle małe, że warto go dostarczać wraz z dietą, a i suplementować z uwagi na dobroczynny wpływ na zdrowie. Gdzie go znaleźć?
Najbogatszym i najlepiej przyswajalnym źródłem skwalenu jest olej z wątroby rekina. Pozyskuje się go także z roślin i naturalnych olejów. Nie da się wyprodukować w sposób syntetyczny. Tym samym jego źródłem jest oliwa z oliwek, olej z pestek dyni, nasiona i olej z amarantusa.
Dieta bogata w dobre oleje roślinne dla większości populacji może być wystarczającym źródłem skwalenu. Można także sięgnąć po skwalen w tabletkach. Jest to szczególnie pomocne w redukowaniu negatywnych skutków promieniowania UV.
Według specjalistów dzienne spożycie skwalenu u osób zdrowych powinno wynosić minimum 11 mg na dobę. Oficjalna dopuszczalna dawka ustanowiona wynosi 300 mg suplementu dziennie, choć u pacjentów onkologicznych stosuje się nawet dawki na poziomie 2000-5000 mg na dobę.
4. Skwalen niebezpieczny? Skutki uboczne i przeciwwskazania
Dostarczanie skwalenu do organizmu nie ma udokumentowanych skutków ubocznych. U niektórych osób zaobserwowano jedynie przejściowe luźne stolce i dyskomfort żołądka po zażywaniu suplementów.
Jeśli chodzi o przeciwwskazania, nie zaleca się przyjmowania skwalenu przez kobiety w ciąży oraz karmiące piersią z uwagi na brak wiarygodnych badań.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.