Gronkowcowe zatrucia pokarmowe - objawy, czynniki ryzyka, zapobieganie
Gronkowcowe zatrucia pokarmowe wywołane są przez gronkowca złocistego (Staphyloccocus aureus). Gronkowce to duża grupa bakterii Gram-dodatnich. Gronkowiec złocisty należy do najbardziej chorobotwórczych z tej grupy, ze względu na silnie trującą toksynę, jaką wytwarza.
1. Gronkowcowe zatrucia pokarmowe - przyczyny
Gronkowcem złocistym można zatruć się przez zjedzenie produktów zakażonych tą bakterią, np. ciastek, jajek, majonezu, lodów, kremów. Ponadto źródłem zakażenia gronkowcem złocistym jest także mleko i nabiał, mięso i przetwory mięsne („tatar”, kotlety mielone), wędliny (np. kaszanki, salceson), drób oraz przetwory z ryb. W zatrutym gronkowcem złocistym pokarmie znajduje się wytwarzana przez bakterie toksyna, dlatego też objawy pojawiają się po kilku godzinach. Dla zatrucia pokarmu wystarcza jedna milionowa część grama enterotoksyny (1 mikrogram). Gronkowca złocistego nie można wyczuć w pokarmie ani zauważyć wydęcia denek, ponieważ gronkowce nie produkują gazu.
Gronkowcem złocistym można zarazić się także drogą kropelkową, przez bezpośredni kontakt lub przedmioty.
Gronkowiec złocisty występuje w gardle, jamie nosowej, na skórze ludzi i zwierząt, także w drogach rodnych kobiet. Nosicielami gronkowca może być nawet 10-50 proc. ludzi, przy czym osoby te nie chorują. Bardzo często nosicielami gronkowca złocistego są osoby pracujące w szpitalach, dlatego też zakażenia wewnątrzszpitalne nie są rzadkością. Gronkowce mogą także występować w powietrzu, ściekach czy kurzu.
2. Gronkowcowe zatrucia pokarmowe - czynniki ryzyka
Czynniki ryzyka zakażenia gronkowcem złocistym to:
- przerwania ciągłości tkanek,
- obecność ciała obcego w tkankach.
Na ryzyko zakażenia gronkowcem mogą wpływać także niektóre współistniejące choroby, takie jak: nowotwory (np. białaczka), marskość wątroby, cukrzyca i inne choroby metaboliczne, stosowanie terapii immunosupresyjnej lub przeciwnowotworowej, inne niedobory odporności.
3. Gronkowcowe zatrucia pokarmowe - objawy
W niektórych przypadkach zatrucie gronkowcem złocistym może wywołać bardzo szkodliwe działanie na organizm. Najbardziej narażone są osoby, u których występuje:
- brak lub nadmiar higieny,
- zły stan skóry (oparzenia lub urazy),
- zły stan układu odpornościowego błon śluzowych (owrzodzenia, zmiany alergiczne),
- słaba odporność komórkowa i humoralna (jej zaburzenia występują m.in. u palaczy i alkoholików),
- niewłaściwy stan metaboliczny organizmu (cukrzyca na przykład może zaburzać skład łoju skórnego i ułatwić rozwój zakażeń),
- wadliwe krążenie w naczyniach obwodowych (u osób z zaburzeniami krążenia występują zmiany troficzne, które szybko ulegają zakażeniu).
ZOBACZ TAKŻE:
Same gronkowce reagują silnie na temperaturę, natomiast toksyna (enterotoksyna gronkowcowa A, B, C1, C2, D, E, F), którą produkują, nie ulega zniszczeniu nawet w trakcie 30-minutowego gotowania. Enterotoksyna wywołuje wymioty, nudności, bóle brzucha, nasiloną biegunkę, osłabienie krążenia. Temperatura ciała może być podwyższona lub obniżona.
Aby rozpoznać gronkowcowe zatrucia pokarmowe, bada się kał i wymiociny chorego. Samo leczenie gronkowcowego zatrucia pokarmowego polega na podawaniu płynów i lekkiej diecie.
4. Gronkowcowe zatrucia pokarmowe - zapobieganie
Gronkowcowemu zatruciu pokarmowemu można zapobiec, stosując się do pewnych zasad. Wędliny o krótkiej trwałości należy kupować zawsze świeże i przechowywać krótko. Mięso, wędliny, warzywa i owoce, które łatwo się psują, należy przechowywać w lodówce osobno. Nie zaleca się także spożywać potraw niedopieczonych czy niedogotowanych. Należy ogrzewać je bardzo dokładnie. Nie wolno ponownie zamrażać produktów, a mięso i drób rozmrażamy tuż przed przygotowaniem potrawy. Łatwo psujące produkty należy przechowywać w lodówce, bowiem temperatura 30–45°C sprzyja mnożeniu się drobnoustrojów.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.