Trwa ładowanie...

Stan przedrzucawkowy - co to jest, przyczyny, objawy, czynniki ryzyka

Stan przedrzucawkowy może zagrażać zdrowiu ciężarnej.
Stan przedrzucawkowy może zagrażać zdrowiu ciężarnej. (Adobe stock)

Stan przedrzucawkowy to poważne powikłanie położnicze, które może wystąpić u niektórych ciężarnych. Charakteryzuje się wysokim ciśnieniem krwi (powyżej 140/90 mm Hg), obecnością białka w moczu, silnymi dolegliwościami bólowymi głowy oraz obrzękami, zwłaszcza w dłoniach, stopach i twarzy. Jak rozpoznać stan przedrzucawkowy? Jak uniknąć stanu przedrzucawkowego?

spis treści

1. Stan przedrzucawkowy (preeklampsja) – co to jest?

Stan przedrzucawkowy stanowi konsekwencję nieprawidłowej implantacji naczyń podczas powstawania łożyska na wczesnym etapie ciąży. Wywołać go mogą m.in. uszkodzenie nabłonków, zbyt mały przepływ krwi przez łożysko, rozciągnięcie macicy lub jej niedokrwienie, wady genetyczne.

Inne nazwy stanu przedrzucawkowego to: preeklampsja (preeclampsia), gestoza, nadciśnienie tętnicze w ciąży z towarzyszącym białkomoczem. W przeszłości preeklampsję nazywano również zatruciem ciążowym.

Zobacz film: "Polacy żyją aż 7 lat krócej niż Szwedzi"

Jeśli nadciśnienie tętnicze w ciąży z towarzyszącym białkomoczem nie zostanie w porę zdiagnozowane, może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak HELLP (zespół hemolizy, podwyższonego poziomu enzymów wątrobowych i małopłytkowości).

Zbagatelizowanie stanu przedrzucawkowego może również skutkować innym poważnym problemem np. rzucawką (stanem rzucawkowym). Ten stan chorobowy charakteryzuje się uogólnionymi drgawkami w ciąży i/lub śpiączką.

2. Przyczyny wystąpienia stanu przedrzucawkowego

Wśród przyczyn pojawienia się stanu przedrzucawkowego wymienia się takie czynniki jak:

  • uszkodzenie śródbłonków,
  • niedostateczny przepływ krwi przez łożysko,
  • wzrost reaktywności naczyń tętniczych,
  • zaburzenia w syntezie cytokin,
  • nieprawidłowa funkcja nerek,
  • wzrost wrażliwości OUN,
  • nadmierne rozciągnięcie macicy i jej niedokrwienie,
  • hipowolemia,
  • DIC,
  • czynniki genetyczne, dietetyczne, środowiskowe.

3. Stan przedrzucawkowy – objawy

Jakie są objawy stanu przedrzucawkowego w ciąży? Stan przedrzucawkowy polega na znacznych skokach ciśnienia krwi, zatrzymaniu wody w organizmie (obrzęki), obecności białka w moczu (białkomocz).

Objawy towarzyszące ostrej postaci stanu przedrzucawkowego to także bóle głowy i wymioty. Stan przedrzucawkowy w ciąży wywołuje też inne niepokojące symptomy:

  • problemy z widzeniem,
  • nadwrażliwość na światło,
  • zmęczenie,
  • zatrzymanie moczu,
  • ból w prawej górnej części jamy brzusznej,
  • duszność,
  • skłonność do siniaków.

4. Stan przedrzucawkowy - czynniki ryzyka

Stan przedrzucawkowy najbardziej zagraża kobietom będącym po raz pierwszy w ciąży, które są obciążone genetycznie lub które są w ciąży mnogiej.

Dolegliwość ta może spotkać przyszłe bardzo młode mamy lub kobiety w wieku średnim stosunkowo późno decydujące się na ciążę. W grupie ryzyka znajdują się także osoby z problemami z ciśnieniem lub nerkami.

Dlatego też niezbędne są określone badania przed porodem, które pomogą wykryć odpowiednio wcześnie tę dolegliwość. Lekarz może zalecić: zbadanie ciśnienia krwi, składu moczu, badanie ogólne krwi. Dodatkowe badania przed porodem obejmują nerki, krzepliwość krwi, USG, badanie Dopplera.

5. Postępowanie w stanie przedrzucawkowym

Kobiety w stanie przedrzucawkowym, u których zbliża się termin porodu, powinny jak najszybciej urodzić. Poród może zostać wywołany sztucznie. Ciąża może też zostać rozwiązana poprzez cesarskie cięcie. Jeżeli termin porodu jest jeszcze odległy, lekarz może zalecić wykonywanie pewnych czynności.

Leczenie stanu rzucawkowego może odbywać się na kilka sposobów. Kobieta powinna jak najwięcej odpoczywać i leżeć na lewym boku. To poprawi przepływ krwi. Przyszła mama musi też zmienić nawyki żywieniowe. W diecie powinna zaleźć się pewna ilość soli, która pomoże utrzymać prawidłowy przepływ płynów w organizmie, oraz odpowiednia ilość wody. Dodatkowo lekarz zaleca przyjmowanie leków obniżających ciśnienie.

Gdy leczenie nie skutkuje, poród musi być wywołany sztucznie. W przypadku 1 na 1500 wszystkich ciąż dochodzi do tzw. stanu rzucawkowego i ma to miejsce, gdy zostaną zbagatelizowane objawy stanu przedrzucawkowego. Objawami tej przypadłości są:

Jest to stan, który bezpośrednio zagraża życiu i zdrowiu matki oraz dziecka. Może wówczas dojść do nieodwracalnego uszkodzenia mózgu, wątroby lub nerek matki. Stan rzucawkowy, inaczej rzucawka wymaga specjalistycznego, dobranego indywidualnie sposobu leczenia.

6. Konsekwencje stanu przedrzucawkowego

Stan przedrzucawkowy może ograniczać ilość tlenu i pokarmu, które łożysko dostarcza dziecku. Może to spowodować niską wagę dziecka i inne komplikacje, które związane są z przedwczesnym urodzeniem dziecka. Niebezpieczeństwo, jakie może stanowić dla matki, to:

  • wystąpienie rzucawki,
  • problemy z krwawieniem,
  • przedwczesne odklejenie się łożyska,
  • pęknięcie wątroby,
  • udar,
  • śmierć.

Te komplikacje są jednaj rzadkie. Należy jednak dodać, że ciężki stan przedrzucawkowy w ciąży może przejść w syndrom HELLP.

Pomimo że nie istnieją środki, które mogłyby zapobiec wystąpieniu stanu przedrzucawkowego, ważne jest, aby każda kobieta w ciąży objęta była opieką prenatalną. To pozwoli lekarzowi na kontrolowanie stanu zdrowia pacjentki i rozpoczęcie leczenia wszelkich nieprawidłowości. Właściwa opieka prenatalna jest bardzo istotna.

Ciężarne, które podejrzewają u siebie stan przedrzucawkowy, powinny skonsultować się ze swoim ginekologiem bądź położną. W przypadku wystąpienia ciężkich objawów preeklampsji, takich jak drgawki, utrata przytomności lub problemy z oddychaniem, wskazany jest niezwłoczny kontakt pogotowiem ratunkowym.

7. Jak długo może utrzymywać się stan przedrzucawkowy po porodzie?

Jak długo może utrzymywać się stan przedrzucawkowy po porodzie? Zwykle wysokie ciśnienie krwi, białko w moczu i inne objawy preeklampsji zanikają po 6 tygodniach po porodzie. Czasami zdarza się, ze ciśnienie rośnie jeszcze kilka dni po porodzie.

Jeśli u kobiety wystąpił stan przedrzucawkowy, może pojawić się on również podczas kolejnej ciąży. Zwykle jednak nie ma już ostrego przebiegu. Poza tym kobiety, u których wysokie ciśnienie krwi utrzymywało się podczas kilku ciąż, narażone są na większe ryzyko wystąpienia nadciśnienia w późniejszym wieku.

8. Stan przedrzucawkowy – leczenie

Oto kilka typowych sposobów leczenia stanu przedrzucawkowego:

  • terapia farmakologiczna – leki mogą być stosowane w celu obniżenia ciśnienia krwi i zapobiegania napadom. Powszechnie stosowane leki obejmują siarczan magnezu, leki przeciwnadciśnieniowe, takie jak labetalol i hydralazyna, oraz kortykosteroidy w celu przyspieszenia rozwoju płuc płodu, jeśli konieczny jest przedwczesny poród,
  • odpoczynek – jeśli stan przedrzucawkowy jest łagodny, można zalecić leżenie w łóżku, aby obniżyć ciśnienie krwi i zmniejszyć obrzęk,
  • monitorowanie stanu zdrowia – regularne monitorowanie matki i dziecka jest niezbędne, aby upewnić się, że stan się nie pogarsza. Może to obejmować częste kontrole ciśnienia krwi, badania moczu i monitorowanie płodu,
  • hospitalizacja – ciężki stan przedrzucawkowy (powyżej 160/110 mm Hg i duży białkomocz) wymaga hospitalizacji,
  • poród – jeśli stan przedrzucawkowy jest ciężki lub dziecko jest w niebezpieczeństwie, może być konieczne wywołanie porodu lub nawet nagłe przerwanie ciąży.

9. Stan przedrzucawkowy – jak zapobiegać?

Aby zapobiec stanom przedrzucawkowym, zaleca się regularne kontrole prenatalne i monitorowanie ciśnienia krwi, a także stosowanie zdrowej diety i aktywności fizycznej. Ważne jest również unikanie palenia tytoniu i picia alkoholu, a także unikanie stresujących sytuacji.

Tak jak podczas każdej ciąży, ważna jest dieta pełna witamin, antyoksydantów, minerałów i podstawowych produktów. Tak samo jak ograniczenie ilości spożywanego przetworzonego jedzenia, cukru, kofeiny, alkoholu i nieprzyjmowanie leków, które nie były przepisane przez lekarza.

Kobieta w ciąży powinna skonsultować z lekarzem przyjmowanie wszelkich suplementów diety, szczególnie preparatów ziołowych. Ważne jest także, by odpoczywała i wykonywała ćwiczenia.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze