Atazanawir – działanie, wskazania, dawkowanie i skutki uboczne
Atazanawir jest lekiem przeciwretrowirusowym z grupy proteaz. Wskazaniem do jego stosowania jest leczenie zakażeń wywołanych przez wirus HIV-1. Wykorzystuje się go do terapii skojarzonej z innymi lekami przeciwwirusowymi. Czy istnieją przeciwwskazania i skutki uboczne?
1. Co to jest Atazanawir?
Atazanawir – lek przeciwwirusowy będący azapeptydowym inhibitorem proteazy – jest wykorzystywany do kontroli zakażenia HIV-1, ludzkiego wirusa niedoboru odporności. Jak działa? Wiąże się z miejscem aktywnym proteazy i hamuje jej aktywność.
HIV (ang. human immunodeficiency virus), czyli ludzki wirus niedoboru odporności, inaczej ludzki wirus upośledzenia odporności, to wirus z rodzaju lentiwirusów należący do rodziny retrowirusów.
Biorąc pod uwagę cechy genetyczny i różnice antygenowe, wyróżnia się dwa typy wirusa. To HIV-1 i HIV-2. Wirus HIV-1 jest dzielony na kilka typów: M, N, O i P. W przypadku wirusa HIV-2 wyróżnia się 8 typów A-H.
Wirus HIV odpowiada za AIDS (ang. acquired immunodeficiency syndrome lub acquired immune deficiency syndrome), zespół nabytego niedoboru odporności, inaczej zespół nabytego upośledzenia odporności. Zakażenie nim następuje:
- przez kontakt seksualny,
- na drodze okołoporodowej,
- wskutek ekspozycji na wydzieliny lub tkanki zawierające wirusa.
Materiałem zakaźnym jest krew, wydzielina z pochwy, nasienie, preejakulat, wydzielina z odbytu, mleko ludzkie i nieutrwalone tkanki.
2. Działanie i wskazania do stosowania atazawiru
Ponieważ atazawir zmniejsza zdolność wirusa do namnażania się, jest substancją czynną różnych leków. Mechanizm jego działania polega na wybiórczym hamowaniu swoistych dla wirusa białek zlokalizowanych w komórkach zakażonych wirusem HIV-1. Dzięki temu, że blokuje enzym i hamuje przetwarzanie białek wirusowych Gag-Pol specyficznych w komórkach zakażonych, zapobiega tworzeniu dojrzałych wirionów i zakażaniu innych komórek.
Jakie są wskazania do stosowania azatawiru? Lek jest stosowany w leczeniu zakażenia wirusem HIV-1 oraz w profilaktyce zakażenia wirusem HIV-1 u osób narażonych na zakaźne płyny ustrojowe osób chorych, u których stosowano już wcześniej leki przeciwretrowirusowe. Substancja występuje w skojarzeniu z innymi lekami przeciwwirusowymi.
3. Dawkowanie atazanawiru
Atazanawir jest stosowany u dorosłych i dzieci powyżej 6. roku życia. Obowiązująca dawka zależy od jednostki chorobowej, wieku oraz masy ciała pacjenta. U dorosłych zaleca się dawkę 300 mg na dobę z rytonawirem w dawce 100 mg raz na dobę.
Substancję należy zażywać wraz z posiłkiem i innym lekiem (rytonawirem), co zapewnia optymalne działanie leku (zwiększa jego biodostępność i zmniejsza zmienność farmakokinetyczną). Kapsułki należy połykać w całości. Preparat w postaci proszku doustnego może być mieszany z wodą, mlekiem, sokiem jabłkowym lub jogurtem.
4. Przeciwwskazania, środki ostrożności i skutki uboczne
Choć istnieją wskazania do wdrożenia atazanawiru, terapia nim nie zawsze jest możliwa. Przeciwwskazaniem do jego stosowania jest:
- nadwrażliwość na atazanawir,
- niewydolność wątroby,
- stosowanie innych substancji.
Atazawir nie może być łączony z inhibitorem PDE5, grazoprewirem, pibrentaswirem, syldenafilem, z kwetiapiną, lurazydonem, alfuzosyną, symwastatyną i lowastatyną, z ryfampicyną, ergotaminą, dihydroergotaminą, astemizolem, terfenadyną, cyzaprydem, pimozydem, chinidyną, beprydylem, triazolamem, midazolamem, ergonowiną oraz wyciągiem z Hypericum perforatum.
Specjalne środki ostrożności należy zachować u pacjentów obarczonych chorobami współistniejącymi, na przykład zaburzeniami funkcjonowania wątroby, przewlekłym zapaleniem wątroby typu B i C czy hemofilią typu A i B.
Jeśli chodzi o stosowanie leku Atazanawir u ciężarnych i karmiących piersią, substancję można zastosować wyłącznie w sytuacji, gdy potencjalne korzyści przewyższają ryzyko. Badania nie wskazują, by substancja powodowała wady rozwojowe u dzieci. Ze względu na zdolność przenikania atazawiru do mleka kobiecego, kobiety zakażone HIV powinny zrezygnować z karmienia piersią.
Ze stosowaniem Atazanawiru wiąże się ryzyko pojawienia się wielu działań niepożądanych. Najczęściej obserwowane skutki uboczne to:
- niestrawność, nudności, wymioty, bóle brzucha,
- ból głowy, zawroty głowy,
- zażółcenie skóry, twardówek oczu i błon śluzowych, żółtaczka,
- zmęczenie, senność,
- wysypka, wykwity skórne, pokrzywka, rumień wielopostaciowy, świąd,
- nadciśnienie tętnicze,
- bezsenność, zaburzenia snu,
- ból w klatce piersiowej,
- bóle mięśniowe, ból stawów,
- martwica tkanki kostnej,
- depresja, lęk, złe samopoczucie, splątanie,
- duszność,
- ginekomastia.
Stosując preparaty z azatawirem trzeba pamiętać, że ryzyko wystąpienia działań niepożądanych znacznie zwiększa spożywany alkohol.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.