Mięta pieprzowa i olejek miętowy - właściwości lecznicze. Czy picie mięty w ciąży jest bezpieczne?
Mięta pieprzowa to ziele, które ma liczne właściwości. W dawnych czasach panował powszechny pogląd, że mięta pobudza do myślenia, stąd często pojawiała na skroniach uczniów rzymskich filozofów. Przypisywano jej nawet właściwości magiczne.
Według wierzeń ludowych napar z mięty był w stanie odgonić złe i nieczyste myśli. Natomiast gałązka mięty zawiązana na supełki w jedwabiu i włożona do małżeńskiego łoża miała zapewnić małżeńską wierność. Obecnie mięta pieprzowa oraz pozyskiwany z niej olejek miętowy znalazły zastosowanie nie tylko w lecznictwie, lecz także w kosmetyce i kuchni.
- 1. Historia mięty pieprzowej
- 2. Właściwości mięty pieprzowej
- 2.1. Łagodzi dolegliwości żołądkowe
- 2.2. Pomaga zwalczyć opryszczkę
- 2.3. Odświeża oddech
- 2.4. Pomaga w odchudzaniu
- 3. Właściwości olejku miętowego
- 3.1. Łagodzi kaszel
- 3.2. Zmniejsza ból głowy
- 4. Przeciwskazania do stosowania olejku miętowego
- 5. Czy picie mięty w ciąży jest szkodliwe?
- 6. Zastosowanie mięty pieprzowej w kosmetyce
- 7. Zastosowanie mięty pieprzowej w kuchni
- 8. Przepisy z mięta pieprzową
- 8.1. Kanapka z miętą i arcydzięglem
- 8.2. Kandyzowane liście mięty
- 9. Domowa hodowla mięty
1. Historia mięty pieprzowej
Nazwa "mięta" pochodzi od imienia nimfy, która została przemieniona w tę roślinę leczniczą. Avicenna, Paracelsus i Hipokrates stosowali ją do leczenia wyprysków skórnych i ropni. Leczyli nią także bóle, wymioty i mdłości. Stosowali ją również przy żółtaczce.
Aby uśmierzyć ból głowy, przykładano na czoło liście mięty pieprzowej, natomiast na ropne stany skóry przyrządzano plastry z mąki ziemniaczanej z suszoną miętą lub jej sokiem.
W średniowieczu w Polsce używano mięty po ukąszeniach pszczół i szerszeni. Doradzano smarować obolałe miejsca sokiem z mięty lub przykładać roztarte liście.
Japończycy zwykli nosić przy sobie listki mięty zwinięte w kulki, orzeźwiając się nawet samym jej zapachem.
2. Właściwości mięty pieprzowej
Mięta pieprzowa (łac. mentha piperita), inaczej mięta zielona, uprawiana jest prawie na całym świecie: w Europie, Ameryce Północnej oraz Południowej, a także Azji i Afryce.
Jako surowiec leczniczy wykorzystywane są liście mięty pieprzowej oraz olejek miętowy. Mięta pieprzowa zawiera olejki eteryczne, garbniki oraz flawonoidy, do których należą: luteolina, rutyna, hesperydyna, a także kwasy fenolowe.
Liście mięty zawierają również:
- węglowodany
- białko,
- magnez,
- fosfor,
- wapno,
- żelazo.
Mięta zielona to także bogate źródło witaminy B3 i witaminy A.
Pod kątem mocy i siły działania, nie ma różnicy pomiędzy miętą świeżą, a suszoną.
2.1. Łagodzi dolegliwości żołądkowe
Mięta pieprzowa ma właściwości rozkurczające i obniżające napięcie mięśni gładkich. Działanie przeciwskurczowe wynika z obecności flawonoidów oraz związków zawartych w olejku miętowym. W związku z tym poleca się ją, np. w postaci naparu, w bólach żołądka, w kolkach jelitowych.
Można ją również stosować w zaburzeniach trawienia, nudnościach czy niestrawności związanej z zaburzeniami wydzielania soków trawiennych. Mięta pieprzowa zwiększa ilość soku żołądkowego, co ułatwia trawienie.
Spożywanie herbatki miętowej jest zalecane po spożyciu pokarmów ciężkostrawnych i wzdymających (fasola, kalafior, kapusta). W przypadku zaburzenia trawienia osoby dorosłe i dzieci powinny pić 3 razy dziennie napar przygotowany z liści mięty pieprzowej.
Mięta pieprzowa również przywraca ruchy perystaltyczne jelit, umożliwiając odpowiednie przemieszczanie się treści jelitowej i odejście gazów, tym samym zapobiegając wzdęciom.
Można ją także stosować w zespole jelita drażliwego oraz nieżycie żołądka. Jednak gdy męczy nas nadkwaśność żołądka, mięta może powodować nasilenie związanych z nią dolegliwości.
Przetwory z mięty pieprzowej mogą być pomocne także w łagodzeniu objawów chorób wątroby i dróg żółciowych, zapaleniu pęcherzyka żółciowego, zmniejszonym wytwarzaniu żółci w lekkiej niewydolności wątroby. Mięta polecana jest pomocniczo w kamicy nerkowej.
Poza tym w badaniach wykazano, że mięta pieprzowa może zwalczać bakterie powodujące zatrucia pokarmowe, takie jak salmonella, Escherichia coli. Działanie antybakteryjna tej rośliny przypisywane jest garbnikom oraz niektórym składnikom olejku eterycznego.
2.2. Pomaga zwalczyć opryszczkę
Wodne wyciągi z liści mięty wykazują właściwości antywirusowe wobec opryszczki wargowej, dlatego może przyspieszyć gojenie swędzących pęcherzyków.
Mięta wcierana w skórę wykazuje działanie przeciwświądowe, przeciwzapalne i miejscowo znieczulające. Wywołuje uczucie chłodu. Z uwagi na te właściwości, w medycynie naturalnej zaleca się stosowanie tego środka w przebiegu ospy wietrznej.
Według innych badań mięta pieprzowa wykazuje aktywność wobec grzybów z rodzaju Candida, grzybów pleśniowych i dermatofitów.
2.3. Odświeża oddech
Żucie jej listków pomaga zniwelować nieświeży oddech. Nie musimy wypluwać tych liści, spokojnie możemy je połknąć, bez szkody dla zdrowia. Ważne jest jednak, aby przed spożyciem je opłukać pod bieżącą wodą.
2.4. Pomaga w odchudzaniu
Mięta może być doskonałym wsparciem w walce o szczupłą sylwetkę. Ma wpływ na procesy trawienne organizmu, co pozwala wspomagać proces odchudzania. Liście mięty zwiększają wydzielanie soku żołądkowego, usprawniają pracę jelit oraz pobudzają wytwarzanie żółci.
3. Właściwości olejku miętowego
3.1. Łagodzi kaszel
Olejek z mięty pieprzowej może być stosowany w leczeniu stanów zapalnych górnych dróg oddechowych oraz błony śluzowej jamy ustnej. Można go stosować do inhalacji, aby załagodzić objawy zapalenia zatok, grypy i przeziębienia. Wystarczą 3-4 krople wlane do gorącej wody. Inhalacje z zastosowaniem olejku miętowego wykazują działanie wykrztuśne, a tym samym ułatwiają oddychanie.
Olejek z mięty pieprzowej możemy stosować również zewnętrznie, wcierając go w obszar nosa i piersi. Jednak nie powinniśmy stosować tej metody u małych dzieci i niemowląt, ponieważ mogą wystąpić skurcze oskrzeli i krtani.
Olejek pozyskiwany z liści mięty bardzo często stanowi składnik tabletek do ssania, zmniejsza bowiem ból gardła i wykazuje działanie przeciwzapalne oraz przeciwbakteryjne.
3.2. Zmniejsza ból głowy
Pliniusz Stary zalecał napar z mięty jako doskonały środek łagodzący bóle głowy, a jednocześnie otwierający umysł. Listki mięty pieprzowej wcierano też w skórę. Olejek z mięty pieprzowej można stosować również miejscowo, w postaci balsamu do ciała lub maści, co pomaga w nerwobólach i bólach mięśni.
Olejek miętowy najlepiej działa podczas rozpylania, w postaci sprayu. Wykazuje podobne działanie do liści mięty, niektóre jednak właściwości (jak na przykład odkażające) są silniej wyrażane, inne słabiej.
Zobacz także:
4. Przeciwskazania do stosowania olejku miętowego
W przypadku przedawkowania olejku miętowego (stosowanego doustnie) mogą się pojawić bóle brzucha i wymioty, a nawet głęboki sen. Z uwagi na zbyt silne reakcje, jakie może wywołać po zażyciu zbyt dużej dawki, nie jest stosowany w lecznictwie samodzielnie.
Nie powinniśmy stosować go samego również zewnętrznie, ponieważ w niektórych przypadkach może spowodować zaczerwienie skóry i podrażnić ją. Aby do tego nie doszło, najlepiej jest go rozcieńczyć np. z olejkiem migdałowym lub oliwą z oliwek.
Zalecana jest także ostrożność podczas stosowanie go u małych dzieci i osób w podeszłym wieku.
5. Czy picie mięty w ciąży jest szkodliwe?
Kobiety w ciąży powinny zrezygnować ze stosowania olejku miętowego, natomiast bez obaw mogą stosować napary z mięty pieprzowej.
Mięta pieprzowa w ciąży jest polecana przyszłym mamom, ponieważ pomaga zwalczyć zmęczenie i złagodzić problemy żołądkowe. Oto najważniejsze zalety picia mięty pieprzowej w ciąży:
- mięta pieprzowa uspokaja, relaksuje
- mięta pieprzowa łagodzi dolegliwości związane z układem pokarmowym
- pijąc miętę pieprzową, przyszła mama wzmocni rganizm i uchroni się przed ewentualnymi przeziębieniami
6. Zastosowanie mięty pieprzowej w kosmetyce
Olejek z mięty pieprzowej ma właściwości antybakteryjne, dlatego używany jest w produkcji past do zębów i płynów do płukania jamy ustnej.
Znalazł także zastosowanie w branży perfumeryjnej – stosowany jest jako nuta średnia w perfumach, wodach kolońskich. Lekko pikantny i orzeźwiający zapach odpręża umysł, uwalnia stres, zmęczenie, łagodzi nerwy.
Po połączeniu z olejkiem jojoba odświeża skórę i reguluje intensywność wydzielania sebum, tym samym zapobiegając zatykaniu się porów i rozwojowi trądziku. Dzięki olejkowi z mięty pieprzowej cera staje się gładka i lśniąca.
Mięta pieprzowa znalazła również zastosowanie w pielęgnacji włosów. Kilka kropli olejku dodanych do butelki szamponu do włosów pomoże ci pozbyć się uporczywego łupieżu.
Natomiast wmasowanie olejku (koniecznie po rozcieńczeniu go z innym olejkiem) bezpośrednio w skórę głowy przyspiesza wzrost włosów. Poza tym, wtarcie 1-2 kropli olejku miętowego we włosy doda im blasku, likwidując problem puszenia się włosów i dyscyplinując fryzurę.
Olejek z mięty pieprzowej ma właściwości łagodzące, nawilżające i odżywiające, dlatego stosuje się go w produkcji balsamów do ust i pomadek. Olejek z mięty pieprzowej ma szczególnie korzystny wpływ na usta poddane działaniu wiatru i spierzchnięte wargi, wysuszone promieniami słonecznymi – a wszystko za sprawą chłodzących właściwości mentolu.
Olejek miętowy i mentol działają przeciwgrzybicznie, z tego względu stosowane są w preparatach kosmetycznych zalecanych dla nadmiernie pocących się stóp.
Warto pamiętać, że olejek z mięty pieprzowej jest środkiem o bardzo silnym działaniu. Używanie go w czystej postaci może powodować podrażnienia i zaczerwienienie skóry.
Dlatego najlepiej rozcieńczyć go wodą, olejkami (np. jojoba, ze słodkich migdałów, z awokado) albo oliwą z oliwek. Dzięki temu stosowanie olejku z mięty pieprzowej będzie bezpieczne. Nigdy nie stosuj olejku z mięty pieprzowej w czystej postaci i nie nakładaj w ilości większej niż 5-10 kropli.
Olejek miętowy i mentol występujące w kosmetykach drażnią receptory zimna zawarte w skórze i błonach śluzowych, wywierając uczucie chłodu i odświeżenia. Dlatego też kosmetyki z miętą poleca się stosować zwłaszcza w okresie letnim.
7. Zastosowanie mięty pieprzowej w kuchni
Mięta pieprzowa znalazła szerokie zastosowanie w kuchni. Najbardziej znana i najpopularniejsza jest oczywiście herbatka miętowa, którą można wypić zarówno w na gorąco, jak i na zimno. W zimie sprawdzi się jako doskonały środek rozgrzewający, w lecie zaś szybko i skutecznie orzeźwi i ugasi pragnienie.
Niewiele osób wie, że suszone lub świeże liście mięty można dodać do ryb, farszu mięsnego, sałatek czy twarogu. Liście mięty można dołączyć do większości potraw, wzbogacając ich smak i aromat.
Listki mięty można też wykorzystać podczas gotowania mleka. Po wrzuceniu do garnka z gotującym się mlekiem kilku listków mięty zapobiegniemy jego zważeniu.
Mięta pieprzowa znalazła rówinież zastosowanie w przemyśle spożywczym. Mięta pieprzowa nadaje charakterystyczny i orzeźwiający smak napojom, drinkom alkoholowym (np. likier miętowy), gumom do żucia. Niezapomniany smak w ustach pozostaje po połączeniu gorzkiej czekolady oraz mięty, a także mięty z jabłkiem.
8. Przepisy z mięta pieprzową
Mięta pieprzowa jest doskonałym dodatkiem do potraw. Poniżej przedstawiam kilka przepisów na jej zastosowanie.
8.1. Kanapka z miętą i arcydzięglem
Składniki:
- pełna garść mięty,
- pełna garść młodych, świeżych liści arcydzięgla
- 2-4 kromki chleba żytniego (porcja dla dwóch osób),
- 1-2 łyżki stołowej majonezu.
Sposób przyrządzenia:
- liście mięty posiekać lub zemleć na maszynce do mięsa, wymieszać
- zarumienić chleb
- posmarować kromki majonezem
- z wierzchu posmarować grubo ziołami
- przykryć drugą grzanką lub pozostawić bez nakrycia
- chleb podawać pokrojony na ćwiartki
8.2. Kandyzowane liście mięty
Składniki:
- świeżo zebrane liście mięty
- białko jaja
- cukier puder
Sposób przyrządzenia:
- liście mięty moczyć w rozbitym białku
- posypać z obu stron cukrem pudrem
- suszyć w letnim piekarniku ułożone na pergaminie
- po wysuszeniu przechowywać w szczelnie zamkniętych naczyniach
9. Domowa hodowla mięty
Mięta jest całoroczną, wiecznie zieloną rośliną. Nie jest wymagająca - aby ją hodować, wystarczy zakupić ziemię ogrodową, którą można nabyć w każdym większym sklepie. Możemy uprawiać ją cały rok w doniczce, w domu.
Mięta zielona może być również rozmnażana z nasion. Najlepszą porą na jej posadzenie jest późna wiosna. Kiedy roślinki są już dostatecznej wielkości, tak, że można je trzymać w ręku, powinniśmy przesadzić je do oddzielnych doniczek.
Miętę możemy hodować na balkonie, w ogrodzie lub po prostu w domu. Najwygodniej jednak hodować ją w ogródku, pamiętając jednocześnie, że jest to roślina zaborcza. Aby nie rozprzestrzeniła się po całym ogrodzie, dobrze jest posadzić ją w głębokiej donicy z obciętym dołem.
Donicę tę powinniśmy zadołować, pozostawiając mniej więcej 8 centymetrów powyżej poziomu gruntu. Dzięki temu zapobiegniemy rozprzestrzenianiu się pędów mięty, zarówno w glebie, jak i na powierzchni.
Zerwane listki mięty należy przechowywać w ocienionym i przewiewnym miejscu, po wysuszeniu zaś w szczelnych pojemnikach, aby nie utracić cennego olejku eterycznego.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.