Histoplazmoza (choroba Darlinga) - objawy, przyczyny, leczenie

Histoplazmoza to infekcja grzybicza wywołana przez drożdżaka Histoplasma capsulatum lub Histoplasma duboisii. U większości ludzi choroba przechodzi sama, nie wywołując żadnych objawów. Na zakażenie histoplazmozą narażeni są przede wszystkim pacjenci z nowotworami złośliwymi, białaczką, pacjenci przyjmujący leki immunosupresyjne lub chemioterapeutyki.

1. Co to jest histoplazmoza i jakie są jej przyczyny?

Histoplazmoza, znana również jako choroba Darlinga to infekcja grzybicza wywoływana przez dimorficzny grzyb Histoplasma capsulatum. Grzyb ten występuje w odchodach ptaków i nietoperzy, a także w wilgotnej glebie bogatej w rozkładające się odpady po ptactwie domowym.

Na chorobotwórczy materiał zdrowe osoby mogą natknąć się w kurnikach, jaskiniach, opuszczonych budynkach oraz innych miejscach, w których znajdują się ptasie gniazda.

Zobacz film: "Polacy żyją aż 7 lat krócej niż Szwedzi"

Histoplazmoza głównie dotyka płuca, ale może również wpływać na:

• szpik kostny,
• nadnercza,
• przewód pokarmowy (żołądek, jelita),
• mózg i stawy.

Do zainfekowania organizmu dochodzi drogą wziewną poprzez wdychanie zarodników.

2. Mechanizm zakażenia histoplazmozą

Histoplazmoza to rodzaj grzybicy, który najczęściej dotyka płuc. Dzieje się tak dlatego, że drożdżaki Histoplasma capsulatum przenoszą się drogą powietrzną. Są obecne w ziemi, skażonej przez ptasie (najczęściej grzyba przenoszą szpaki) lub nietoperze odchody, a także w jaskiniach, gdzie żyją nietoperze oraz w ptasich gniazdach.

Przy odpowiednich warunkach zarodniki grzyba dostają się do powietrza i mogą zostać wciągnięte do płuc przy oddychaniu. Zarodniki pod wpływem temperatury 37 st. C w organizmie człowieka zamieniają się w dorosłe drożdżaki. Ta drożdżyca nie jest zakaźna między ludźmi.

3. Objawy histoplazmozy

Histoplazmoza to najczęściej grzybica płuc. Objawy pojawiają się po 3-17 dniach od zakażenia. Dzieli się ją na cztery odmiany, o różnym przebiegu i objawach:

• histoplazmoza płucna – postać bezobjawowa lub ostra, w zależności od odporności organizmu, u 10 proc pacjentów z postacią ostrą wywołuje pojawienie się rumienia guzowatego;
• postępująca, rozsiana histoplazmoza – występująca u osób z obniżoną odpornością, np. przyjmujących kortykosteroidy lub immunosupresanty, u 6 proc. pacjentów pojawiają się także owrzodzenia na skórze, w przypadku braku leczenia może być śmiertelna;
• histoplazmoza skórna – rzadka postać choroby skórnej, wywołującej owrzodzenia i, u części chorych, limfadenopatię, czyli powiększenie węzłów chłonnych;
• histoplazmoza afrykańska – drożdżyca wywołana przez Histoplasma duboisii.

Najczęstsza postać histoplazmozy to histoplazmoza płucna. Może nie wywołać żadnych objawów, ale jeśli ma postać ostrą, będą to:

• gorączka,
• ból w klatce piersiowej,
• złe samopoczucie,
• duszności,
• spadek masy ciała,
• suchy kaszel,

Postać chroniczna ma przebieg podobny do gruźlicy i może doprowadzić do śmierci, jeśli nie będzie odpowiednio leczona. W przebiegu rozsianej postaci choroby u pacjenta mogą pojawić się objawy ze strony przewodu pokarmowego, ale również objawy niewydolności serca. Dodatkowo ciężka postać histoplazmozy może powodować problemy na tle neurologicznym. U pacjentów mogą pojawić się wówczas:

• zaburzenia świadomości,
• problemy z widzeniem,
• dolegliwości bólowe głowy.

4. Jakie są czynniki ryzyka związane z zarażeniem histoplazmozą?

Główne czynniki ryzyka związane z zarażeniem histoplazmozą to:

• osłabiona odpowiedź immunologiczna organizmu (choroba może przybrać postać ostrą, rozsianą lub przewlekłą u osób z osłabionym układem odpornościowym, czyli u noworodków, osób w podeszłym wieku cierpiących na choroby płuc, chorych na nowotwory i AIDS, a także u osób leczonych kortykosterydami lub immunosupresantami, leczonych chemioterapuetykami,
• zamieszkiwanie obszarów endemicznych, gdzie choroba Darlinga jest bardzo powszechna (niektóre regiony w Ameryce Północnej, szczególnie doliny rzek Ohio, Missouri i Missisipi, kraje Ameryki Południowej),
• ekspozycja na odchody ptaków i nietoperzy (przebywanie w miejscach, gdzie występują duże ilości odchodów ptaków, takich jak szpaki, gołębie, kury, czy nietoperze, może zwiększyć ryzyko zarażenia histoplazmozą),
• eksplorowanie miejsc, w których może znajdować się grzyb Histoplasma capsulatum (opuszczone budynki, jaskinie, tereny górzyste).

Praca na farmach, w sadach, na polach uprawnych lub w zakładach hodowli zwierząt może wiązać się z ekspozycją na zarodniki grzyba obecne w glebie lub odchodach zwierząt. Dodatkowo osoby pracujące w kopalniach, jaskiniach lub wykonujące wyprawy speleologiczne są narażone na zakażenie chorobą Darlinga.

Potencjalne zagrożenie dla człowieka mogą stanowić nietoperze z Ameryki, ale również gołębie czy kury występujące na obszarach endemicznych.

5. Jak można zdiagnozować histoplazmozę?

Pełna diagnostyka mykologiczna to przede wszystkim badania próbek pobranych od pacjenta, a także badanie ELISA i PCR, które wykrywają przeciwciała we krwi lub w moczu. Testy skórne na histoplazmozę pomagają stwierdzić występowanie drożdżycy.

Wyniki tych badań nie są jednak w stanie potwierdzić, czy dany pacjent w danym momencie cierpi na tę chorobę. Przejście histoplazmozy częściowo na nią uodparnia.

6. Leczenie histoplazmozy

Histoplazmoza łagodna nie wymaga leczenia, zwykle jest także niezdiagnozowana i chorzy nie są świadomi infekcji. Histoplazmoza ostra, przewlekła i rozsiana wymagają leczenia. Stosuje się w tym celu leki przeciwgrzybicze. Najpopularniejszymi środkami leczniczymi wykorzystywanymi u pacjentów z histoplazmozą są: itrakonazol i ketokonazol.

W przypadku ciężkiego przebiegu choroby wskazane jest podanie amfoterycyny B. W najpoważniejszych przypadkach, leczenie stosuje się nawet przez rok, by pozbyć się infekcji i zapobiec nawrotom.

7. Czy histoplazmoza jest zaraźliwa?

Warto zdawać sobie sprawę, że histoplazmozą nie można zarazić się od osoby chorującej na to schorzenie. Do zainfekowania organizmu może dojść na skutek wdychania zarodników grzyba Histoplasma capsulatum, znajdujących się w powietrzu.

Choroba Darlinga może stanowić również skutek przebywania z zakażonymi zwierzętami, zwłaszcza kurami, gołębiami, nietoperzami. Chorobotwórcze drobnoustroje mogą występować zarówno w odchodach ptactwa, jak również ich piórach.

8. Jak można zapobiegać zakażeniu histoplazmozą?

Aby zapobiec zakażeniu histoplazmozą, zaleca się podjęcie odpowiednich środków ostrożności w środowiskach, gdzie istnieje ryzyko wystąpienia infekcji. Najlepszym sposobem uniknięcia zarażenia jest unikanie miejsc potencjalnie niebezpiecznych takich jak jaskinie, kurniki, opuszczone budynki.

W przypadku pracy w miejscach, gdzie istnieje ryzyko wystąpienia histoplazmozy, niezbędne jest stosowanie odpowiednich środków ochrony osobistej. Osoby eksplorujące jaskinie, wykonujące wyprawy speleologiczne powinny zawsze nosić maski ochronne, odzież ochronną, aby zminimalizować narażenie na wdychanie zarodników grzyba Histoplasma capsulatum.

By zmniejszyć ryzyko choroby grzybiczej, konieczne jest również stałe dbanie o układ immunologiczny, aby pracował on prawidłowo. Warto zaznaczyć, że istnieją pewne sposoby na to, by zwiększyć ogólną odporność organizmu.

9. Jakie są możliwe powikłania histoplazmozy?

Jeśli histoplazmoza rozprzestrzeni się po całym organizmie, pacjenci mogą cierpieć z powodu powikłań. Obejmują one powiększenie śledziony i wątroby, krwawienie z przewodu pokarmowego, owrzodzenia warg i jamy ustnej oraz zmniejszenie liczby białych i czerwonych krwinek (erytrocytów) prowadzące do niewydolności szpiku kostnego.

Jeżeli postać rozsiana rozprzestrzeni się na naczynia płuc, istnieje ryzyko wystąpienia zawału serca u pacjenta. Wśród powikłań histoplazmozy warto wymienić również:

• zespół ostrej niewydolności oddechowej,
• niewydolność nadnerczy,
• zapalenie opon mózgowych,
• przedwczesny zgon pacjenta.

10. Czy istnieją szczególne grupy ludzi, które są bardziej podatne na ciężki przebieg histoplazmozy?

Osoby z osłabionym układem immunologicznym są bardziej podatne na ciężkie postacie histoplazmozy. To przede wszystkim:

• pacjenci zakażeni ludzkim wirusem upośledzenia odporności HIV,
• pacjenci chorujący na przewlekłą białaczkę limfatyczną, ziarnicę złośliwą, cukrzycę, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc,
• pacjenci chorujący na anoreksję, bulimię,
• osoby poddawane chemioterapii, stosujące leki immunosupresyjne,

Osłabiona odpowiedź immunologiczna może powodować, że ludzki organizm nie jest w stanie skutecznie zwalczać chorobotwórczych drobnoustrojów, co prowadzi do większego ryzyka zachorowania na różne infekcje, w tym na grzybicze, takie jak histoplazmoza.

11. Gdzie histoplazmoza jest najczęściej spotykana?

Histoplazmoza jest obecna na całym globie, aczkolwiek w Polsce diagnozuje się ją stosunkowo rzadko. Grzyb Histoplasma capsulatum występuje w wielu krajach Ameryki Południowej oraz Środkowej takich jak Meksyk, Kolumbia, Brazylia i Argentyna. Obszarami wysokiego ryzyka w wyżej wymienionych krajach są przede wszystkim tereny górzyste oraz jaskinie z dużą populacją nietoperzy.

W pewnych afrykańskich państwach, jak Zimbabwe, Uganda czy Tanzania, lekarze czy pracownicy medyczni obserwują stałe występowanie zachorowań na histoplazmozę. Mieszkańcy obszarów wiejskich, mający bezpośredni kontakt z glebą i odchodami zwierząt, są szczególnie narażeni na chorobę.

Histoplazmoza jest również szeroko rozpowszechniona w obszarach takich jak stan Missouri, stan Kentucky, Tennessee w Stanach Zjednoczonych. Grzyb Histoplasma capsulatum zagraża przede wszystkim rolnikom, budowlańcom oraz innym osobom mającym kontakt z zanieczyszczoną odchodami ptactwa glebą.

Tereny endemiczne histoplazmozy to tereny wokół doliny rzek Ohio i Missisipi w Stanach Zjednoczonych, a także jaskinie w południowej i wschodniej Afryce.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.