Trwa ładowanie...

Cenimy Twoją prywatność

Kliknij "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU", aby wyrazić zgodę na korzystanie w Internecie z technologii automatycznego gromadzenia i wykorzystywania danych oraz na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez Wirtualną Polskę, Zaufanych Partnerów IAB (872 partnerów) oraz pozostałych Zaufanych Partnerów (402 partnerów) a także udostępnienie przez nas ww. Zaufanym Partnerom przypisanych Ci identyfikatorów w celach marketingowych (w tym do zautomatyzowanego dopasowania reklam do Twoich zainteresowań i mierzenia ich skuteczności) i pozostałych, które wskazujemy poniżej. Możesz również podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody Wirtualna Polska, Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy będą przetwarzać Twoje dane osobowe zbierane w Internecie (m.in. na serwisach partnerów e-commerce), w tym za pośrednictwem formularzy, takie jak: adresy IP, identyfikatory Twoich urządzeń i identyfikatory plików cookies oraz inne przypisane Ci identyfikatory i informacje o Twojej aktywności w Internecie. Dane te będą przetwarzane w celu: przechowywania informacji na urządzeniu lub dostępu do nich, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru reklam, tworzenia profili związanych z personalizacją reklam, wykorzystania profili do wyboru spersonalizowanych reklam, tworzenia profili z myślą o personalizacji treści, wykorzystywania profili w doborze spersonalizowanych treści, pomiaru wydajności reklam, pomiaru wydajności treści, poznawaniu odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł, opracowywania i ulepszania usług, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru treści.


W ramach funkcji i funkcji specjalnych Wirtualna Polska może podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Cele przetwarzania Twoich danych przez Zaufanych Partnerów IAB oraz pozostałych Zaufanych Partnerów są następujące:

  1. Przechowywanie informacji na urządzeniu lub dostęp do nich
  2. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru reklam
  3. Tworzenie profili w celu spersonalizowanych reklam
  4. Wykorzystanie profili do wyboru spersonalizowanych reklam
  5. Tworzenie profili w celu personalizacji treści
  6. Wykorzystywanie profili w celu doboru spersonalizowanych treści
  7. Pomiar efektywności reklam
  8. Pomiar efektywności treści
  9. Rozumienie odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł
  10. Rozwój i ulepszanie usług
  11. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru treści
  12. Zapewnienie bezpieczeństwa, zapobieganie oszustwom i naprawianie błędów
  13. Dostarczanie i prezentowanie reklam i treści
  14. Zapisanie decyzji dotyczących prywatności oraz informowanie o nich

W ramach funkcji i funkcji specjalnych nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy mogą podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Dla podjęcia powyższych działań nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy również potrzebują Twojej zgody, którą możesz udzielić poprzez kliknięcie w przycisk "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU" lub podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Cele przetwarzania Twoich danych bez konieczności uzyskania Twojej zgody w oparciu o uzasadniony interes Wirtualnej Polski, Zaufanych Partnerów IAB oraz możliwość sprzeciwienia się takiemu przetwarzaniu znajdziesz w ustawieniach zaawansowanych.


Cele, cele specjalne, funkcje i funkcje specjalne przetwarzania szczegółowo opisujemy w ustawieniach zaawansowanych.


Serwisy partnerów e-commerce, z których możemy przetwarzać Twoje dane osobowe na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody znajdziesz tutaj.


Zgoda jest dobrowolna i możesz ją w dowolnym momencie wycofać wywołując ponownie okno z ustawieniami poprzez kliknięcie w link "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu.


Pamiętaj, że udzielając zgody Twoje dane będą mogły być przekazywane do naszych Zaufanych Partnerów z państw trzecich tj. z państw spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego.


Masz prawo żądania dostępu, sprostowania, usunięcia, ograniczenia, przeniesienia przetwarzania danych, złożenia sprzeciwu, złożenia skargi do organu nadzorczego na zasadach określonych w polityce prywatności.


Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień Twojej przeglądarki oznacza, że pliki cookies będą umieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W celu zmiany ustawień prywatności możesz kliknąć w link Ustawienia zaawansowane lub "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu w ramach których będziesz mógł udzielić, odwołać zgodę lub w inny sposób zarządzać swoimi wyborami. Szczegółowe informacje na temat przetwarzania Twoich danych osobowych znajdziesz w polityce prywatności.

Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Mgr Kamila Drozd

Rodzaje schizofrenii

Avatar placeholder
24.05.2013 07:45
Rodzaje schizofrenii
Rodzaje schizofrenii

Schizofrenia, wbrew potocznemu rozumieniu tego zaburzenia psychicznego, nie ogranicza się jedynie do występowania omamów i urojeń. Zaburzenia schizofreniczne nie stanowią także jednorodnej choroby. W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 różne rodzaje schizofrenii można znaleźć pod kodem F20. Tradycyjnie wyróżnia się cztery główne typy schizofrenii – schizofrenię prostą, schizofrenię katatoniczną, schizofrenię hebefreniczną i schizofrenię paranoidalną. Jak manifestuje się psychoza schizofreniczna i jak rozpoznać każdy z jej rodzajów?

spis treści

1. Co to jest schizofrenia?

Termin „schizofrenia” nie jest pojęciem ogólnym, oznaczającym spójny syndrom, tylko opisem konkretnych, często niepowiązanych ze sobą pejoratywnych zachowań na tle zachowań ustabilizowanego społeczeństwa. Schizofrenia nie jest precyzyjnie zdefiniowana. Psychiatrzy uważają jednak to pojęcie za bardzo użyteczne w praktyce klinicznej. Schizofrenia to zaburzenie myślenia, w którym umiejętność rozpoznawania rzeczywistości, reakcje emocjonalne, procesy myślenia, formułowania sądów oraz umiejętność porozumiewania się pogarszają się tak bardzo, że funkcjonowanie chorej osoby jest poważnie utrudnione. Częste są takie objawy, jak omamy czy urojenia. Nie ulega wątpliwości, że schizofrenia jest przyczyną poważnych zmian w psychicznym i społecznym funkcjonowaniu doświadczających jej osób. U części z nich zmiany te mają charakter przemijający, ale w większości przypadków powracają okresowo lub pozostają na stałe.

Termin „schizofrenia” został wymyślony przez szwajcarskiego psychiatrę – Eugena Bleulera w 1911 roku. Jeszcze przed nim niemiecki psychiatra – Emil Kraepelin, próbując rozróżnić poszczególne rodzaje obłędu, opracował system klasyfikacji ciężkich zaburzeń psychicznych. Dla ich określenia użył pojęcia stworzonego przez Morela w 1860 roku - „dementia praecox”, czyli otępienie wczesne. Dementia miało oznaczać bardzo niekorzystny wynik procesu chorobowego, który można określić jako głębokie otępienie umysłowe. Praecox miało oznaczać względnie wczesny początek procesu chorobowego (np. w stosunku do dementia paranoides, która według Kraepelina powstawała z reguły w znacznie późniejszym okresie życia potencjalnego pacjenta). Te dwa podstawowe warunki nie były jednak spełniane w każdym przypadku. Dementia praecox kończyła się niekiedy trwałą poprawą zdrowia u pacjenta lub pojawiała się po raz pierwszy w późnym okresie jego życia. Obrazem przewodnim, który pozwolił Kraepelinowi złączyć w jedność różnorodne objawy, był stan zejściowy choroby, charakteryzujący się uczuciowym otępieniem. W ten sposób zarysował się jednocześnie podział form schizofrenii na paranoidalną, katatoniczną, hebefreniczną i prostą (simplex).

Zobacz film: "Kiedy należy zgłosić się do psychiatry?"

Za objawy osiowe schizofrenii Eugen Bleuler uznał autyzm, czyli odcięcie się od świata otaczającego i życie światem własnym, dalekim od obiektywnej rzeczywistości (dereizm) oraz rozszczepienie (schizis), czyli dezintegracja wszystkich funkcji psychicznych. W przeciwieństwie do Kraepelina nie traktował on schizofrenii jako jednostki chorobowej, lecz mówił o schizofreniach lub o grupie schizofrenii, podkreślając tym samym możliwość odmiennej etiologii i patogenezy procesu chorobowego. Wielu badaczy podważało całość poglądów dotyczących schizofrenii. Niektórzy próbowali nawet udowodnić, że schizofrenia nie istnieje poza umysłami psychiatrów. Tomasz Szasz, amerykański psychoanalityk i psychiatra, upierał się, że nie tylko schizofrenia, ale cała koncepcja choroby psychicznej nie może stawić czoła naukowej weryfikacji i nie jest niczym więcej niż medykalizacją obłędu. Dowodził, że praktyka psychiatryczna jest tylko usankcjonowaną formą społecznej kontroli, która posługuje się terminami medycznymi, takimi jak leczenie, choroba i diagnoza, po to, by pozbawić cierpiących wolności. Przedstawił tym samym moralny argument za rezygnacją z pojęcia schizofrenii, ze względu na sporną rolę, jaką odgrywa ona w pozbawianiu ludzi ich wolności osobistej (przez obowiązkowe uwięzienie i leczenie zgodnie z ustawodawstwem o ochronie zdrowia psychicznego). Uważano, że pojęcie schizofrenii należy odrzucić, gdyż cierpień psychicznych nie można w sposób rzetelny i uprawniony zaliczyć do kategorii i rozpoznań takich, jak schizofrenia.

2. Fazy rozwoju procesu schizofrenicznego

Według Antoniego Kępińskiego, polskiego psychiatry, są trzy fazy rozwoju procesu schizofrenicznego:

  • I faza – owładnięcia, czyli wejścia w świat schizofreniczny. Może ona przebiegać w sposób mniej lub bardziej gwałtowny, w rezultacie powoduje przyjęcie przez człowieka nowego widzenia siebie i otaczającej rzeczywistości. Napięcie psychiczne z tym związane jest tak silne, że chorzy nie odczuwają czasem bólu, potrzeb jedzenia, picia czy snu;
  • II faza – adaptacji, w której następuje utwierdzenie się nowego obrazu świata. Na tym etapie pojawia się zjawisko określane przez psychiatrów „podwójną orientacją”, w której człowiek chory funkcjonuje jakby w dwu rzeczywistościach - w tej, którą dzieli z innymi ludźmi i w drugiej, własnej, „schizofrenicznej”. Mamy tutaj również do czynienia z perseweracją – wiernym powtarzaniem się jakiegoś fragmentu ruchu czy mowy, niezależnie od sytuacji;
  • III faza – degradacji, w której dochodzi do dezintegracji osobowości i otępienia uczuciowego. W mowie manifestuje się to szczególnie niespójnymi wypowiedziami, tzw. sałatą słowną.

3. Typy schizofrenii

Tradycyjnie przyjmuje się klasyfikację dzielącą schizofrenię na cztery główne postacie kliniczne:

  • schizofrenię prostą (simplex),
  • schizofrenię paranoidalną,
  • schizofrenię hebefreniczną,
  • schizofrenię katatoniczną.

Tadeusz Bilikiewicz postulował oddzielenie podstawowego, przewlekłego procesu schizofrenicznego (schizofrenii prostej), trudnego do rozpoznania i terapii, od zespołów: paranoidalnego, hebefrenicznego i katatonicznego, które, nakładając się na główny proces schizofreniczny, tworzą postacie schizofrenii złożonych.

Schizofrenia simplex charakteryzuje się stopniowo narastającym zobojętnieniem, apatią, obniżeniem nastroju. Początkowo chory nie zaniedbuje swoich obowiązków, ale wykonuje je w sposób stereotypowy, bez inicjatywy, jak automat. Spędza czas na bezsensownych zajęciach, stroni od towarzystwa, siedzi ponury w kącie, pytania zbywa milczeniem. Taki cichy typ schizofrenii jest z punktu widzenia lekarskiego najniebezpieczniejszy, gdyż zwykle wiele czasu upływa, zanim najbliżsi zorientują się, iż chory wymaga psychiatrycznej opieki. W obrazie chorobowym mogą dominować ponurość i drażliwość. Centralnym tematem zainteresowań staje się dość często własne ciało (wyodrębniona przez M. Bornsztajna hipochondryczna odmiana schizofrenii prostej – somatopsychiczna). Hipochondryczne nastawienie łatwo zmienia się w myśli nadwartościowe i urojenia. Czasem schizofrenia prosta przybiera postać „filozoficzną” – chory rozmyśla nad bezsensem życia, ludzkimi zainteresowaniami i zabiegami, marzy o tym, by zasnąć i więcej się nie zbudzić.

Obraz kliniczny zespołu hebefrenicznego wygląda bardzo swoiście, gdyż choroba pojawia się nagle, a na plan pierwszy wysuwają się zaburzenia afektywne – chory zaczyna zdradzać dziwactwa, śmiać się bez powodu, staje się wesołkowaty, nietaktowny, drażliwy i bezczelny, choć rzadko agresywny. Nasila się uczucie pustki. Najlepiej ten fakt oddaje pojęcie schizofrenicznej abiotrofii, tj. wygaśnięcia energii życiowej. W zespole katatonicznym wyróżniane są dwie postacie:

  • postać hipokinetyczna (akinetyczna) z charakterystycznym osłupieniem i milczeniem trwającym czasami dość długo (miesiącami, latami). W czasie odcięcia od świata chorzy przeżywają czasem „sny na jawie”, zachowując jednocześnie przynajmniej częściową świadomość świata zewnętrznego;
  • postać hiperkinetyczna charakteryzująca się podnieceniem psychoruchowym, dziwacznym i gwałtownym, np. dziwny taniec, akty zniszczenia, rzucanie przedmiotami, skoki itp. W tej grupie zdarza się także popełnianie przestępstw. Chorzy nie potrafią potem wytłumaczyć swojego zachowania.

Zespół paranoidalny schizofrenii jest postacią, w której urojenia i omamy wysuwają się na plan pierwszy, występują wyraźnie i licznie, tworząc podstawę psychozy. Halucynacje występują także w innych zespołach, ale nie są tam uważane za pierwszorzędne w obrazie klinicznym. W różnych typach schizofrenii dominują halucynacje słuchowe, czuciowo-ustrojowe, rzadko węchowe i smakowe, bardzo rzadko wzrokowe. Typowi paranoidalnemu towarzyszy zwykle wiele urojeń o treści przeważnie prześladowczej (prześladowania ze strony sił kosmicznych, diabłów, masonów itp.). Pojawiają się przekonania o wykradaniu myśli, oddziaływaniu na odległość, natłoku myślowego lub pustki w głowie. Odwołując się do tradycyjnej, przedstawionej wyżej klasyfikacji schizofrenii, należy uznać, że z językoznawczego punktu widzenia prawdopodobnie badania schizofrenii paranoidalnej są najbardziej efektywne. W tej postaci choroby w sposób najbardziej widoczny występują fenomeny językowe świadczące o odrębności wypowiedzi osób chorych na schizofrenię. Można również stwierdzić, że jest to najczęstsza postać tej choroby (około 80-90% wszystkich przypadków schizofrenii).

Schizofrenia nie jest tylko jakąś jedną z wielu możliwych chorób organizmu psychofizycznego człowieka, ale jest chorobą szczególną, w której objawia się to, co w człowieku najbardziej ludzkie. Odnotowując stanowisko Antoniego Kępińskiego, schizofrenię nazywa się czasem chorobą królewską. Nie chodzi tu tylko o to, że trafia ona nieraz umysły wybitne i subtelne, lecz też o jej niesłychane bogactwo objawów, pozwalające ujrzeć w katastroficznych rozmiarach wszelkie cechy ludzkiej natury. Jest chorobą, która może być uznana – jeśli spojrzeć na nią z punktu widzenia człowieka nią dotkniętego – za szczególny sposób egzystencji ludzkiej, swoistą formę jej bycia-w-świecie i swoisty sposób transcendowania świata, sposób, w którym za pozornym chaosem, rozbiciem i rozszczepieniem, dostrzec można wyraźną strukturę i jej sens.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Długodziałające leki przeciwpsychotyczne (LAI) - nowoczesna i skuteczna alternatywa dla tradycyjnej terapii schizofrenii
Oceń jakość naszego artykułu: Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
12345
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze