Dlaczego nie warto palić?

Wydolność płuc, poprawa pracy układu sercowo-naczyniowego i kondycji psychofizycznej to tylko niektóre z długofalowych skutków rzucenia nałogu nikotynizmu. Na całym świecie codziennie spala papierosy niemal 1 miliard ludzi, z czego ponad połowę stanowią mężczyźni. Z każdym rokiem wzrasta również liczba osób podejmujących decyzję o zaprzestaniu palenia.

1. Papieros, tytoń, nikotyna

W skład papierosa wchodzi mieszanina różnych odmian tytoniu. Nicotiana tabacum (tytoń szlachetny) jest najczęściej uprawianym gatunkiem tytoniu. Zastosowanie w przemyśle tytoniowym mają liście tej rośliny. Zawierają one duże ilości nikotyny, należącej do grupy chemicznej związków zwanych alkaloidami. W jednym papierosie znajduje się ok. 10-20 mg nikotyny, z czego do krwi przechodzi 1-3 mg tej substancji.

Ciekawostka: Niewielkie ilości nikotyny znajdują się również w niektórych warzywach (np. w pomidorach, czy papryce).

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Psychoterapia par - razem czy osobno?"

2. Mechanizm działania nikotyny

Nikotyna łączy się z tzw. receptorami acetylocholinowymi w układzie nerwowym, wywołując ich pobudzenie. Związek ten szybko jest jednak rozkładany. Działanie nikotyny polega więc na szybkim pobudzeniu części przywspółczulnej układu nerwowego, a następuje jego porażeniu. Ostatecznie, skutkuje to przewagą części współczulnej nad przywspółczulną w układzie nerwowym.

Objaśnienia:

Część przywspółczulna układu nerwowego wzmaga procesy regeneracyjne organizmu, utrzymuje ciało w stanie relaksu, powoduje spadek ciśnienia tętniczego krwi oraz poprawę trawienia.

Część współczulna układu nerwowego przygotowuje organizm do procesu „walki lub ucieczki", wzmaga pracę serca oraz podwyższa ciśnienie tętnicze krwi.

Po wprowadzeniu do organizmu niewielkich dawek nikotyny (ok. 3 mg), czyli wypaleniu jednego papierosa, następuje wzrost wydzielania adrenaliny do krwi. Dochodzi do przyspieszenia rytmu serca oraz ciśnienia tętniczego krwi. Naczynia krwionośne zwężają się, serce zużywa mniej tlenu niż zwykle. Działanie to może być niebezpieczne dla osób z ryzykiem chorób układu sercowo-naczyniowego. Po wypaleniu większej ilości papierosów, zmienia się postrzeganie rzeczywistości i odbiór sygnałów z otoczenia. Osoba odczuwa światłowstręt, zmęczenie. Może dojść do utraty przytomności.

Działanie lekko „euforyzujące" nikotyny polega na stymulacji uwalniania dopaminy w mózgu przez ten alkaloid. Dopamina jest przekaźnikiem chemicznym występującym w mózgu, odpowiedzialnym za odczuwanie stanu przyjemności. Substancja ta jest jednak szybko rozkładana w organizmie i stan ten trwa bardzo krótko.

3. Co wdycham, spalając papierosa?

Dym tytoniowy zawiera tzw. alkaloidy pirydynowe:

• nikotynę,
• nornikotynę,
• kotyninę,
• anabazynę,
• antabinę.

Na szczególną uwagę zasługuje tu nikotyna wykazująca działanie stymulujące układ nerwowy oraz mająca silny potencjał uzależniający.

Właściwości rakotwórcze (kancerogenne) posiadają tzw. policykliczne węglowodory aromatyczne (PAH). Składają się one m.in. z metali ciężkich, takich jak: ołów, bizmut, antymon, tal, kadm, chrom, rtęć, nikiel, arsen. Wchodzą one w interakcje z lekami, zaburzając ich działanie farmakologiczne. Wśród węglowodorów dymu tytoniowego znajdują się również tzw. reaktywne rodniki, które uszkadzają składniki ludzkich komórek, doprowadzając do ich przedwczesnej śmierci. Wiele z tych substancji posiada naturalną zdolność wchodzenia w reakcję z materiałem genetycznym (DNA) komórek organizmu, inicjując procesy nowotworowe.

4. Papierosy a leki

Palenie papierosów znacząco wpływa na działanie przyjmowanych leków. Związki chemiczne występujące w tytoniu, zwane policyklicznymi węglowodorami aromatycznymi (PAH), powodują znaczny wzrost aktywności niektórych enzymów odpowiedzialnych za rozkład leków. Substancje te zmniejszają lub niwelują działanie farmakologiczne wielu środków leczniczych. Dotyczy to również osób, które przypadkowo wdychają dym tytoniowy (tzw. palaczy biernych).

U palaczy, stężenie kofeiny (wprowadzonej do organizmu razem z kawą lub suplementami diety) jest średnio dwa razy niższe niż u osób niepalących. O około trzy razy zmniejsza się stężenie we krwi leków stosowanych w astmie czy przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (np. teofiliny). Nikotyna jest również przyczyną braku skuteczności terapii przeciwdepresyjnej w przypadku leczenia preparatami fluwoksaminy. W porównaniu z osobami niepalącymi, stężenie tego leku u palaczy spada do 30%. Efekt leczniczy u osób palących jest również znacznie zmniejszony w przypadku przyjmowania leków uspokajających i nasennych z grupy benzodiazepin (diazepam, alprazolam).

Substancje chemiczne zawarte w tytoniu nie tylko zmniejszają działanie farmakologiczne jednocześnie stosowanych leków, ale mogą także nasilać objawy niepożądane niektórych z nich. U kobiet uzależnionych od tytoniu oraz zażywających doustne środki antykoncepcyjne występuje zwiększone ryzyko wystąpienia działań niepożądanych ze strony układu krążenia.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.