Szczególne wskazania do szczepień

Kalendarz szczepień jest to zbiór zaleceń specjalistów chorób zakaźnych, który jest ustalany przez Główny Inspektorat Sanitarny oraz zatwierdzony przez Ministerstwo Zdrowia, publikowany corocznie, jako Program Szczepień Ochronnych. Kalendarz szczepień zawiera przede wszystkim informacje o szczepieniach obowiązkowych oraz zalecanych.

1. Szczepienia zalecane

Szczepienia zalecane, to takie, których koszt szczepionki ponosi osoba szczepiona. W chwili obecnej w stosunku do osób z określonych grup ryzyka niektóre szczepienia mogą być finansowane z innych źródeł, m.in. ze środków znajdujących się w budżecie Ministerstwa Zdrowia.

1.1. Wirusowe zapalenie wątroby typu B

Szczepienie przeciw WZW typu B zaleca się osobom, które ze względu na tryb życia lub wykonywane zajęcia są narażone na zakażenia związane z uszkodzeniem ciągłości tkanek lub poprzez kontakt seksualny. Ponadto szczepienie powinny wykonać osoby przewlekle chore o wysokim ryzyku zakażenia, dotychczas nieszczepione w ramach szczepień obowiązkowych, a także pacjenci przygotowywani do zabiegów operacyjnych. Szczepienie przeciw WZW typu B zaleca się również osobom dorosłym, zwłaszcza w wieku starszym, które prawdopodobnie w niedługim czasie będą miały kontakt ze służbą zdrowia.

2. Szczepienia podstawowe

Zobacz film: "Prawidłowy przyrost masy ciała w ciąży"

Kalendarz szczepień zaleca szczepienia podstawowe w cyklu 0-1-6 miesięcy. Nie należy szczepić osób uprzednio zaszczepionych cyklem podstawowym. Osobom przewlekle chorym należy podawać dawki przypominające w celu utrzymania stężenia przeciwciał anty HBs powyżej poziomu ochronnego, tzn. 10 j.m./l.

2.1. Wirusowe zapalenie wątroby typu A

Szczepienie zaleca się osobom wyjeżdżającym do krajów o wysokiej i pośredniej endemiczności zachorowań na WZW typu A. Powinni je wykonać także ludzie zatrudnieni przy produkcji i dystrybucji żywności, usuwaniu odpadów komunalnych i płynnych nieczystości oraz przy konserwacji urządzeń służących temu celowi (kucharze, pomoce kuchenne, śmieciarze), jak również dzieci w wieku przedszkolnym, szkolnym i młodzież, która nie chorowała na WZW typu A.

2.2. Odra, świnka, różyczka (MMR)

Szczepienie to zaleca się:

• Osobom nieszczepionym przeciw odrze, śwince i różyczce w ramach szczepień obowiązkowych. Należy podać dwie dawki szczepionki w odstępie, co najmniej 4 tygodni. U osób wcześniej szczepionych przeciw odrze lub różyczce szczepionkami monowalentnymi należy traktować szczepienie preparatem złożonym (MMR, jedyny dostępny w Polsce), jako szczepienie przypominające.
• Młodym kobietom, zwłaszcza pracującym w środowiskach dziecięcych (przedszkola, szkoły, szpitale, przychodnie), dla zapobiegania różyczce wrodzonej szczególnie nieszczepionym w 13 roku życia lub jeżeli od szczepienia podstawowego w 13 roku życia minęło więcej niż 10 lat.

Podawane w wywiadzie przebycie zachorowań na odrę, świnkę lub różyczkę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia, należy ją podać nie wcześniej niż po upływie 4 tygodni od wyzdrowienia.

Bardzo istotnie jest, że nie wolno szczepić w okresie ciąży oraz przez 3 miesiące po szczepieniu nie należy zachodzić w ciążę.

3. Wskazania do szczepień

3.1. Grypa

Wyróżnia się dwa rodzaje wskazań do szczepienia przeciwko grypie, są to:

• Ze względu na wskazania kliniczne i indywidualne: przewlekle chorzy (astma, cukrzyca, niewydolność układu krążenia, oddychania, nerek), stany obniżonej odporności, osoby w wieku powyżej 55 lat.
• Ze wskazań epidemiologicznych: pracownicy ochrony zdrowia, szkół, handlu, transportu oraz inne osoby narażone na kontakty z dużą liczbą ludzi oraz dzieci zdrowe od 6. miesiąca życia do 18. roku życia.

Szczepienie przeciw grypie najlepiej przeprowadzić przed sezonem zachorowań (szczyt zapadalności przypada na miesiące styczeń – marzec). Ponadto szczepionki ważne są tylko jeden rok ze względu na coroczne zmiany składu według zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia.

3.2. Kleszczowe zapalenie mózgu

Szczepienie przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu zaleca się przebywającym na terenach o nasilonym występowaniu tej choroby, czyli mieszkających na terenach, na których jest dużo kleszczy z rodzaju Ixodes, które są nosicielami wirusa. W szczególności poleca się tę szczepionkę osobom zatrudnionym przy eksploatacji lasu, stacjonującemu wojsku, funkcjonariuszom straży pożarnej i granicznej, rolnikom, młodzieży odbywającej praktyki oraz turystom i uczestnikom obozów i kolonii.

3.3. Zakażenia Haemophilus influenzae typu b

Od niedługiego czasu szczepienie to jest obowiązkowe w kalendarzu szczepień, dlatego do zalecanych należą szczepienia dzieci do 6 roku życia niezaszczepionym w ramach szczepień obowiązkowych w celu uniknięcia zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, posocznicy, zapalenia nagłośni itp.

3.4. Tężec oraz błonica

Szczepienie zaleca się osobom dorosłym powyżej 19 roku życia (szczepionym podstawowo). Podaje się pojedyncze dawki przypominające, co 10 lat, a nieszczepionym w przeszłości zaleca się przeprowadzenie szczepienia podstawowego. Ponadto zaleca się je osobom w podeszłym wieku, które ze względu na wykonywane zajęcia są narażone na zakażenie.

3.5. Zakażenia Streptococcus pneumoniae

Szczepienia przeciwko zakażeniom wywołanym przez tę bakterię są zalecane osobom z grup ryzyka, do których należą:

• osoby w wieku 65 lat i powyżej,
• dzieci w wieku od 2 roku oraz dorośli chorujący na choroby przewlekłe, a zwłaszcza choroby układu krążenia, układu oddechowego, wątroby, nerek oraz cukrzycę, chorobą alkoholową,
• osoby z upośledzoną odpornością lub po splenektomii,
• osoby przebywające w domach opieki i innych placówkach, w których pobyt jest długotrwały,
• osoby często chorujące na zapalenie płuc,
• osoby, u których jest stwierdzany wyciek płynu mózgowo-rdzeniowego.

Dostępne są dwa rodzaje szczepionek przeciwko Streptococcus pneumoniae – skoniugowane oraz polisacharydowe.
Szczepionki skoniugowane, w przeciwieństwie do polisacharydowych, zapewniają powstanie pamięci immunologicznej u dzieci już od 2 miesiąca życia, dlatego są one zalecane w tej grupie wiekowej. Ponadto powinno się szczepić dzieci w wieku 2-5 lat z grup ryzyka np. uczęszczające do żłobka, przedszkola lub z chorobami przewlekłymi, w tym zaburzeniami odporności.

3.6. Zakażenia Neisseria

Podobnie, jak w przypadku Streptococcus pneumoniae, istnieją dwa rodzaje szczepionki przeciwko Neisserii: szczepionka nieskoniugowana (polisacharydowa) podawana dzieciom powyżej 2 lat aktywna wobec serotypów A i C oraz szczepionka skoniugowana (polisacharyd Neisserii łączony z anatoksyną tężcową lub toksyną błoniczą) podawana dzieciom od 2 miesiąca życia.

3.7. Żółta gorączka

Szczepionka przeciwko żółtej febrze zalecana jest dla osób wyjeżdżających za granicę według wymogów kraju docelowego, zgodnie z zaleceniami Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych. Dotyczy to w szczególności krajów Afryki oraz Ameryki Południowej.

3.8. Ospa wietrzna

Szczepienie przeciwko ospie wietrznej zaleca się osobom, które nie chorowały na ospę wietrzną i nie zostały wcześniej zaszczepione w ramach szczepień obowiązkowych albo zalecanych oraz kobietom planującym zajście w ciążę, które nie chorowały wcześniej na ospę wietrzną.

3.9. Wścieklizna

Szczepionka zalecana jest osobom wyjeżdżającym do rejonów endemicznego występowania zachorowań na wściekliznę, które będą przebywały w lasach, parkach, które będą miały bliski kontakt z dzikimi zwierzętami.

3.10. Biegunka rotawirusowa

Szczepionkę zaleca się dzieciom od 6 do 24 tygodnia życia, w celu ochrony przez ostrym nieżytem żołądkowo-jelitowym. Szczepionka, choć nie zawsze chroni przed rozwojem biegunki, to w takich przypadkach skraca czas trwania infekcji oraz chroni przed hospitalizacją.

3.11. Ludzki wirus brodawczaka HPV

Wskazaniem do szczepienia jest zapobieganie wystąpieniu: dysplazji szyjki macicy, raka szyjki macicy, stanów przednowotworowych sromu oraz brodawek zewnętrznych narządów płciowych związanych z zakażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego HPV typów 6, 11, 16 i 18. Szczepieniem mogą zostać objęte dziewczęta od 11. do 12. roku życia (najwcześniej od 9. roku życia, ponieważ nie zostało udokumentowane bezpieczeństwo stosowania poniżej 9 r. ż.), ponadto kobiety aktywne seksualnie. Aktualnie uważa się, że możliwe jest także szczepienie chłopców.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.