Glicyna – wzór, właściwości i zastosowanie. Gdzie jej szukać i jaką pełni rolę w utrzymaniu zdrowia?

Glicyna, najprostszy aminokwas endogenny, występuje naturalnie w organizmie. Choć nie jest niezbędny, to jednak ważny do właściwego funkcjonowania organizmu - pełni wiele funkcji fizjologicznych. Glicynę można dostarczać w codziennej diecie, jak i pod postacią leków oraz suplementów. Jakie są jej właściwości, działanie i zastosowanie? Gdzie jej szukać?

1. Wzór i właściwości glicyny

Glicyna (łac. acidum aminoaceticum) to organiczny związek chemiczny, najprostszy spośród 20 standardowych aminokwasów białkowych. Biologicznie aktywna postać to L-glicyna, a jej inna nazwa to kwas aminooctowy. Wzór glicyny: H2N-CH2-COOH (wzór sumaryczny C2H5NO2).

Glicyna jest aminokwasem endogennym, ponieważ ludzki organizm potrafi ją syntetyzować z choliny, seryny, hydroksyproliny oraz treoniny. Po raz pierwszy wyizolowano ją w 1820 roku, a pozyskano poprzez kwasowy rozkład białek żelatyny.

Zobacz film: "Rak płuca. Historia Jerzego"

Co wiadomo o właściwościach glicyny? Dowiedziono, że stanowi ona średnio około 7,2 procent reszt aminokwasowych występujących w białkach. Najwięcej, bo około 30 procent tego aminokwasu zawiera kolagen. W wysokich stężeniach glicyna znajduje się w skórze, tkance łącznej stawów oraz tkance mięśniowej.

2. Działanie glicyny

Glicyna pełni w organizmie wiele funkcji fizjologicznych. Między innymi wspiera układ odpornościowy oraz trawienny, zmniejsza wydzielanie kwasu żołądkowego, bierze udział w wytwarzaniu żółci, kwasów nukleinowych, fosforanu kreatyny i porfiryn rozkładających składniki pokarmu. Związek wspomaga absorbcję wapnia, bierze udział w syntezie erytrocytów i hemoglobiny, a także poprawia funkcjonowanie układu nerwowego.

Glicyna jest bardzo ważna dla pracy mózgu i przebiegu procesów metabolicznych oraz mięśni, ponieważ przyśpiesza ich regenerację, wspiera wzrost masy, hamuje rozpad białek budujących tkankę mięśniową. Dodaje energii i poprawia zdolności poznawcze.

Związek wspomaga działanie niektórych leków, zwłaszcza neuroleptyków, wykorzystuje się go również do zwiększania skuteczności leków przeciwpsychotycznych zawierających kwas glutaminowy.

3. Zastosowanie glicyny

Działanie glicyny jest bardzo rozległe. Związek ten wspomaga organizm na wielu płaszczyznach. Glicyna jest jednym z aminokwasów niezbędnych do syntezy w organizmie glutationu, tripeptydu o właściwościach przeciwutleniających. Ten organiczny związek chemiczny chroni organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników oraz reaktywnych form tlenu, mających istotny wpływ na rozwój chorób cywilizacyjnych takich jak choroby serca, zawał czy cukrzyca. Substancja wpływa także na blokowanie syntezy czynników, które wywołują niektóre choroby nowotworowe (TNFα i κB).

Glicyna wspiera skórę przed starzeniem się oraz mutacjami w obrębie jej komórek. Stosowana profilaktycznie, może zapobiec wielu poważnym schorzeniom i problemom zdrowotnym.

3.1. Glicyna w leczeniu popularnych schorzeń

Glicyna odgrywa niezwykle ważną rolę w profilaktyce i terapii wielu chorób. Można ją stosować w przypadku:

• cukrzycy,
• niewydolności serca,
• niewydolności nerek,
• wrzodów żołądka czy zespołu nieszczelnego jelita. Glicyna wspomaga odbudowę tkanki wyścielającej wnętrze przewodu pokarmowego. Chroni przewód pokarmowy podczas przyjmowania silnych leków,
• leczenia zaburzeń metabolicznych u osób z chorobami układu krążenia, chorobami zapalnymi, otyłością czy nowotworem,
• zaburzeń snu, w uczuciu permanentnego zmęczenia, w celu poprawy pamięci i koncentracji, zmniejszenia uczucia niepokoju i lęku,
• wspieraniu skóry przed starzeniem się oraz mutacjami w obrębie jej komórek,
• padaczki,
• depresji,
• reumatoidalnego zapalenia stawów,
• zaburzeń neurobehawioralnych,
• stanu zapalnego stawów,
• permanentnego zmęczenia,
• uszkodzeń wątrobowych wywołanych nadmiernym spożyciem alkoholu, chorobą alkoholową.

4. Rola glicyny w utrzymaniu zdrowia

4.1. Wpływ glicyny na układ pokarmowy

Glicyna będąca jednym z podstawowych związków chemicznych, wchodzących w skład białek pełni ważną rolę w odbudowie tkanki, która wyścieła wewnętrzną strukturę przewodu pokarmowego. Bierze także udział w syntezie takich substancji jak kolagen czy żelatyna. Zarówno jeden, jak i drugi składnik obecny jest w wyściółce ludzkich jelit. Glicyna ochrania przewód pokarmowy, kiedy stosujemy silne leki czy borykamy się z chorobą wrzodową.

Aminokwas endogenny przeciwdziała również takiemu problemowi zdrowotnemu jak nieszczelne jelito. Redukuje przykre objawy chorobowe u osób borykających się z nadwrażliwością pokarmową, refluksem żołądkowo-przełykowym, nieswoistym zapaleniem jelit, problemami trawiennymi.

W ludzkim układzie pokarmowym glicyna pełni jeszcze jedną ważną rolę. Dzięki niej możliwe jest produkowanie żółci wątrobowej, a także takich substancji jak kwasy nukleinowe, fosforan kreatyny czy porfiryny.

4.2. Glicyna na mięśnie i stawy

Glicyna jest aminokwasem, który stanowi arcyważny element do syntezy kolagenu - jednego z głównych składników tkanki łącznej, a także budulca stawów, chrząstek, więzadeł, kości, ścięgien, naczyń krwionośnych, siekaczy, zębów przedtrzonowych czy zębów trzonowych. Kolagen odpowiada za jędrność, elastyczność skóry, ale również regenerowanie się tkanek w ludzkim ciele.

Chroni ciało przed wstrząsami w tracie forsownego treningu czy intensywnej pracy fizycznej. Zaburzenia dotyczące odbudowy kolagenu mogą doprowadzić do wielu problemów zdrowotnych takich jak dolegliwości bólowe kręgosłupa, bóle stawów, stany zapalne w obrębie układu ruchu.

4.3. Glicyna dla mózgu i układu nerwowego

Glicyna nie tylko wspiera prawidłowe funkcjonowanie mózgu, ale również wykazuje pozytywny wpływ na ośrodkowy układ nerwowy. Bierze udział w syntezie substancji chemicznych, które stanowią źródło energetyczne dla mózgu oraz komórek układu nerwowego, kontroluje stężenie elektrolitów takich jak chlor, potas czy wapń, co wpływa na prawidłowe przesyłanie impulsów nerwowych.

Glicyna odgrywa także bardzo ważną funkcję w zachowaniu zdrowia psychicznego. Wpływa na sprawność intelektualną, poprawiając zdolności koncentracji i zapamiętywania. Oprócz tego, najprostszy aminokwas endogenny efektywnie wspomaga profilaktykę zaburzeń depresyjnych.

4.4. Skuteczność glicyny w poprawie jakości snu

Glicyna wykazuje sporą skuteczność w poprawie jakości snu, ponieważ posiada właściwości wyciszające. Podobnie jak kwas gammaaminomasłowy, glicyna pełni rolę neuroprzekaźnika o działaniu hamującym w układzie nerwowym człowieka. Wysokie stężenie tego aminokwasu zmniejsza nadpobudliwość mózgu, redukuje niepokój, uczucie lęku oraz nerwowości.

Pomaga także szybciej zasnąć osobom borykającym się z zaburzeniami snu. Jak wykazały badania, stosowanie glicyny na sen daje również obiecujące efekty w przypadku pacjentów zmagających się z bezsennością.

4.5. Wpływ glicyny na urodę

Ponadto glicyna korzystnie wpływa na cerę i włosy, ma działanie przeciwzmarszczkowe. To dlatego jest wykorzystywana nie tylko do produkcji leków, ale i w kosmetyce. Produkty zawierające glicynę wygładzają, napinają i rozjaśniają skórę. W kosmetykach do włosów, na przykład w szamponach i odżywkach, aminokwas wspiera procesy odbudowy keratyny, poprawia wygląd i kondycję włosów.

5. Źródła glicyny w jedzeniu

Choć glicyny nie zalicza się do grupy niezbędnych aminokwasów, warto poświęcić jej uwagę. Ponieważ często jej synteza w organizmie nie jest wystarczająca, należy ją dostarczać organizmowi wraz z dietą. Glicynę można znaleźć w różnych produktach spożywczych. Gdzie jej szukać? Dobrym źródłem tego aminokwasu są:

• pestki dyni, nasiona słonecznika, orzechy arachidowe i włoskie,
• zarodki pszenne, otręby pszenne, płatki owsiane, nasiona lnu, nasiona sezamu,
• świeże ryby, takie jak na przykład łosoś czy halibut, wędzona makrela,
• owoce morza,
• piersi z kurczaka, schab wieprzowy, wołowina, bulion mięsny,
• jogurty naturalne, żółte sery, twaróg,
• żółtka jaj,
• ryż, kasza gryczana, czerwona soczewica,
• kalafior, szpinak, jarmuż, dynia, kapusta,
• maliny, banany, kiwi.

5.1. Niedobór glicyny

Niedobór glicyny zdarza się rzadko, zwykle wskutek stosowania diety ubogiej w białko (to na przykład nieprawidłowo skomponowana dieta wegetariańska lub wegańska), a także chorób, podczas których dochodzi do ubytku białka w organizmie. Lekkie niedobory glicyny w diecie nie skutkują poważnymi konsekwencjami, choć mogą zaburzać procesy metaboliczne.

Jeśli pojawią się odczuwalne skutki niedobory glicyny, warto postawić zarówno na optymalną dietę, jak i odpowiednie suplementy lub leki zawierające tę substancję. Suplementy zawierające glicynę można kupić w aptece, wybór produktu warto skosultować z farmaceutą.

6. Glicyna - skutki uboczne

Glicyna ogólnie jest uważana za bezpieczną i rzadko wywołuje skutki uboczne, zwłaszcza gdy jest przyjmowana w umiarkowanych dawkach. Jednak u niektórych osób mogą wystąpić pewne niepożądane reakcje.

Do najczęściej zgłaszanych skutków ubocznych należą dolegliwości żołądkowo-jelitowe, takie jak nudności, bóle brzucha. W rzadkich przypadkach może pojawić się ból głowy, zmęczenie lub ospałość, ponieważ glicyna może działać uspokajająco na układ nerwowy. Osoby przyjmujące większe dawki powinny szczególnie uważać na te efekty, zwłaszcza jeśli prowadzą pojazdy.

W przypadku stosowania glicyny u dzieci, kobiet w ciąży lub osób z corobami przewlekłymi, warto skonsultować się z lekarzem przed regularnym stosowaniem.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.