Depresja maniakalna – objawy, przyczyny, leczenie. Życie z depresją maniakalną
Depresja maniakalna należy do grupy zaburzeń afektywnych. Charakteryzuje się chorobowymi zmianami nastroju, poziomu energii i zachowania. W jej przebiegu obserwuje się występowanie zarówno okresów depresji, jak i manii lub hipomanii. Skąd bierze się depresja maniakalna? Jak pomóc osobie z tym zaburzeniem?
1. Co to jest depresja maniakalna?
Depresja maniakalna to starsze określenie zaburzenia znanego obecnie jako choroba afektywna dwubiegunowa. Ta postać depresji charakteryzuje się występowaniem zarówno epizodów depresyjnych (okresy znacznego obniżenia nastroju), jak i epizodów manii lub hipomanii (okresy wysokiego nastroju).
Depresja maniakalna jest istotnym problemem zdrowotnym, gdyż silne wahania nastroju znacząco zakłócają życie osobiste, zawodowe, społeczne i towarzyskie pacjentów. U części chorych okresy manii mogą także wymykać się spod kontroli. Wielu pacjentów w czasie epizodów manii przejawia skrajnie ryzykowne zachowania. Co naraża ich na dodatkowe niebezpieczeństwa.
Ponadto znaczna część chorych na depresję maniakalną może doświadczać także myśli samobójczych. Co więcej, część pacjentów podejmuje też próby samobójcze lub ginie wskutek samobójstwa.
2. Objawy depresji maniakalnej
Depresja maniakalna charakteryzuje się występowaniem zarówno silnych okresów depresji, jak i okresów "wielkich wzlotów". Przy czym epizody depresyjne i maniakalne mogą zmieniać się stosunkowo niezależnie od siebie. Jedne mogą występować częściej od drugich, czasem mogą pojawiać się także okresy "normalnego" nastroju.
2.1. Objawy depresji
Objawy depresji mogą być złożone i nieco różnić się w poszczególnych przypadkach. Jednak u większości chorych można zaobserwować m.in.:
- znaczące obniżenie nastroju, smutek,
- niska samoocena, poczucie beznadziejności i bezradności, poczucie winy,
- brak energii, brak motywacji, utrata zainteresowania otoczeniem, czynnościami, które dotychczas sprawiały przyjemność,
- trudności w podejmowaniu decyzji,
- zmiany apetytu,
- zaburzenia snu (bezsenność lub nadmierna senność),
- niewyjaśnione bóle,
- obniżone libido,
- myśli samobójcze.
2.2. Objawy manii
Natomiast w maniakalnej fazie choroby u pacjentów obserwuje się następujące objawy:
- nienaturalnie podwyższony nastrój, euforia, bardzo dobre samopoczucie, wysoka energia i witalność, zadowolenie, poczucie szczęścia,
- czasem zwiększona drażliwość, gniewny nastrój,
- gonitwy myśli,
- przypływy kreatywności, ambitne plany i pomysły,
- słowotok, nienaturalna gadatliwość, szybkie, głośne mówienie,
- wzmożona aktywność ruchowa,
- zwiększone libido,
- brak ochoty na jedzenie, zmniejszona potrzeba snu,
- czasem ryzykowne zachowania: wydawanie dużych sum pieniędzy, hazard, przygodne relacje seksualne, lekkomyślna jazda samochodem.
Zdarza się także, że podczas epizodów maniakalnych niektórzy pacjenci doświadczają również fałszywych przekonań, osądów. Często nikt nie jest w stanie przekonać ich do zmiany zdania.
Łagodniejszą formą manii jest natomiast hipomania. W tym przypadku objawy nadaktywne są bardzo zbliżone do objawów manii, jednak są nieco łagodniejsze.
3. Przyczyny depresji maniakalnej
Dokładna przyczyna depresji maniakalnej nie jest znana. Uważa się, że na prawdopodobieństwo jej rozwoju może mieć wpływ wiele czynników. Duże znaczenie mają przede wszystkim czynniki biologiczne, związane z zaburzeniem równowagi neuroprzekaźników w mózgu.
Wśród potencjalnych przyczyn wymienia się także czynniki genetyczne. Jeżeli na depresję maniakalną cierpiało któreś z rodziców, pojawia się ryzyko rozwinięcia się zaburzenia u dziecka. Nie oznacza to jednak, że w każdym przypadku choroby w rodzinie, dziecko zachoruje.
Czynnikami wyzwalającymi objawy choroby mogą być natomiast pewne sytuacje stresowe. Dlatego też tak istotne jest, by osoby, które zmagają się z depresją maniakalną, prowadziły uregulowany, zdrowy tryb życia.
4. Jak rozpoznawać i leczyć depresję maniakalną?
Osoby, które zauważą u siebie okresy obniżonego nastroju przeplatane z okresami nadaktywności, powinny zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu lub lekarza psychiatry. Rozpoznania depresji maniakalnej dokonuje się na podstawie obrazu klinicznego i szczegółowego wywiadu z pacjentem.
W sieci dostępne są także testy na depresję maniakalną, które mogą pomóc pacjentowi zauważyć u siebie nieoczywiste objawy choroby. Jednak jest to tylko narzędzie pomocnicze, które ma charakter wyłącznie orientacyjny. Testy online nie mogą zastąpić wizyty u specjalisty, oceny psychiatrycznej i profesjonalnej diagnozy.
Leczenie depresji maniakalnej najlepiej prowadzić pod okiem lekarza psychiatry. W terapii wykorzystywane są różne metody. Najczęściej konieczne jest leczenie farmakologiczne (stosuje się m.in. leki przeciwpsychotyczne, stabilizujące nastrój) oraz psychoterapia.
U osób z uzależnieniami, konieczna jest także terapia uzależnień. W przeciwnym razie leczenie depresji maniakalnej może nie przynieść pożądanych rezultatów.
Zdarza się także, że depresja maniakalna może wymagać opieki szpitalnej, aby ustabilizować nastrój pacjenta i zapewnić mu maksymalne bezpieczeństwo.
5. Życie z depresją maniakalną
Jak żyć z chorobą afektywną dwubiegunową? Depresja maniakalna jest trudna nie tylko dla pacjenta, ale także dla jego otoczenia. Ważna jest, więc psychoedukacja. Dzięki niej zarówno pacjent, jak i jego otoczenie, będą mogli jak najlepiej zrozumieć chorobę i rozpoznawać jej objawy.
Priorytetem pozostaje regularne przyjmowanie leków i stosowanie się do zaleceń lekarza. Istotne jest także ustabilizowanie rytmów dobowych pacjenta, takich jak sen, pobudka, pory posiłków, czy ćwiczeń.
Zaleca się rezygnację z alkoholu i innych używek, odnalezienie i opanowanie skutecznych strategii regulowania nastroju oraz radzenia sobie ze stresem.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.