Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Lek. Łukasz Galus

Miejscowe środki przeciwgrzybicze

Avatar placeholder
28.07.2023 09:45
Miejscowe środki przeciwgrzybicze
Miejscowe środki przeciwgrzybicze

Obniżenie funkcji układu odpornościowego, czyli tak zwana immunosupresja jest odpowiedzialna, za rosnącą częstość występowania zakażeń grzybiczych. W ciężkich grzybiczych zakażeniach układowych konieczne jest skojarzone stosowanie antybiotyków przeciwgrzybiczych, jednakże często w lżejszych postaciach w przypadku grzybic miejscowych wystarczające jest stosowanie preparatów o działaniu lokalnym, niewchłaniających się do krwiobiegu.

spis treści

1. Formy miejscowych środków przeciwgrzybiczych

Jak leczyć grzybicę?
Jak leczyć grzybicę?

W ostatnich latach odnotowano wyraźny wzrost zachorowalności na grzybicę. Czynniki wpływające na powszechność

zobacz galerię

Miejscowe środki przeciwgrzybicze to preparaty w postaci:

Zobacz film: "Podstawowe badania, jakie powinna wykonać każda kobieta"
  • preparatów doustnych niewchłaniających się i działających tylko w świetle przewodu pokarmowego;
  • maści;
  • kremów;
  • lakierów do paznokci.

W zakażeniach grzybiczych zarówno układowych jak i powierzchownych stosuje się antybiotyki oraz pochodne syntetyczne. Większość leków przeciwgrzybiczych wpływa ujemnie na syntezę ergosterolu lub na jego wbudowywanie do ściany komórkowej – jest to składnik lipidowy komórek grzybów, pełniący podobną funkcję, co w komórkach ludzkich cholesterol. Z powodu podobieństwa strukturalnego wspomnianych dwóch związków istnieje jednak niebezpieczeństwo wywołania przez leki działań niepożądanych.

2. Antybiotyki przeciwgrzybicze

Nystatyna jest antybiotykiem polienowym, działającym fungistatycznie (czyli hamuje rozmnażanie się komórek grzyba) bądź grzybobójczo – rodzaj działania jest uzależniony od stężenia preparatu. Otrzymywana jest biosyntetycznie ze szczepu bakterii Streptomyces mursei. Jest skuteczna w leczeniu zakażeń wywoływanych przez:

  • Candida albicans;
  • Cryptococcus spp.;
  • Histoplazma spp.;
  • Blastomyces spp.;
  • Trichophyton spp.;
  • Microsporon spp.

Mechanizm jej działania polega na uszkodzeniu błony komórkowej grzybów. Jest stosowana w postaci preparatów doustnych i dopochwowych oraz maści i zasypek. Nie ulega wchłanianiu w przewodzie pokarmowym, dlatego też jest skuteczna w leczeniu jego grzybic (w sposób miejscowy). W przypadku podawania doustnego, stosowana w dużych dawkach może wywołać zaburzenia żołądkowo - jelitowe, takie jak: nudności, wymioty, biegunka. Jest stosowana najczęściej w dawce 1000 000 j.m. co 4 godziny w przypadku grzybicy przewodu pokarmowego oraz w dawce 100 000 j.m co 12 godziny w przypadku zakażeń ginekologicznych.

Natamycyna jest antybiotykiem przeciwgrzybiczym otrzymywanym ze szczepu bakteryjnego Streptomyces natalensis. Używa się jej w leczeniu grzybicy pochwy, przewodu pokarmowego, grzybicy jamy ustnej oraz skóry. W zależności od miejsca stosowania podaje się go w postaci tabletek dopochwowych (25mg), tabletek doustnych (100mg), kropli (0,025/ml) bądź kremów i zasypek. Przy podawaniu doustnym mogą wystąpić zaburzenia żołądkowo - jelitowe, natomiast w przypadku stosowania zewnętrznego - uczucie pieczenia.

3. Syntetyczne leki przeciwgrzybicze

  • Klotrimazol – jest stosowany w postaci kremów i płynu 1% w przypadku zapaleń błon śluzowych czy wyprzeniach drożdżakowatych oraz w postaci tabletek dopochwowych w przypadku drożdżycy pochwy;
  • Ekonazol – stosowany miejscowo w postaci kremu 1% w sytuacjach podobnych jak klotrimazol;
  • Ketokonazol – stosowany zarówno w grzybicach układowych w postaci preparatów doustnych, jak i w grzybicach powierzchownych w postaci np. szamponu. Ma bardzo szeroki zakres działania i jest stosowany w przypadkach opornych na inne środki przeciwgrzybicze. Miejscowo jest stosowany między innymi w przypadku łupieżu czy łupieżu pstrego. Podczas jego stosowania mogą zdarzyć się działania niepożądane, w postaci świądu, pieczenia, podrażnienia skóry czy przetłuszczania, bądź wysuszania włosów;
  • Terbinafina i naftifina – działają grzybobójczo i są stosowane w grzybicach skóry oraz paznokci. Ich mechanizm działania polega na hamowaniu syntezy wspominanego już ergosterolu. Okres leczenia nimi wynosi w przypadku zakażeń skóry ok 4 tygodni, natomiast w przypadku grzybicy paznokci 6 tygodni do 6 miesięcy.

4. Inne miejscowo działające środki przeciwgrzybicze

  • Amorolifina - stosowana jest jako miejscowy lek przeciwgrzybiczy w grzybicach powodowanych przez dermatofity. Stosowana jest w postaci kremu, bądź lakieru do paznokci.
  • Chlormidazol - działa fungistatycznie. Stosowany jest w przypadku zakażeń skóry, a także w grzybicy paznokci, w postaci preparatu wzbogaconego o kwas salicylowy.

Należy wspomnieć, że leczenie grzybic jest z reguły trudne i czasochłonne. Sukces zależy od prawidłowo postawionego rozpoznania, jak i wrażliwości grzyba na konkretny lek. Dodatkowo, ważną informacją jest fakt, iż układ odpornościowy człowieka nie jest w stanie całkowicie usunąć zakażenia grzybiczego. Jest to spowodowane tym, że komórki ludzkie nie mają w sobie enzymów rozkładających polisacharydy ściany komórkowej grzybów.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Ograniczone stosowanie ketokonazolu w leczeniu grzybicy
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze