Niepłodność idiopatyczna
Badania laboratoryjne to niepłodność o niejasnej etiologii. Charakteryzuje się niemożnością posiadania przez parę potomstwa przy braku jakichkolwiek nieprawidłowości w podstawowych badaniach diagnostycznych. Występowanie niepłodności o niewyjaśnionym podłożu przyczynowym szacuje się na 10-20% wszystkich przypadków. Zależy ono od ilości wykonanych badań, przyjętych norm, a także od interpretacji uzyskanych wyników.
1. Przyczyny niepłodności
Niepłodność idiopatyczna nie jest chorobą w pełni tego słowa znaczeniu, ponieważ wiele par uzyska ciążę samoistnie, a leczenie przyspiesza ten proces. Problem niepłodności niewyjaśnionego pochodzenia wiąże się zazwyczaj z zaburzeniami natury emocjonalnej. Wykazano, że wśród par, które z niewiadomych przyczyn nie mogą mieć dzieci, częściej pojawia się depresja i zaburzenia seksualności, doprowadzające do braku satysfakcji z pożycia partnerskiego.
Jakie są przyczyny niepłodności idiopatycznej? Lista domniemanych czynników wpływających na trudności w spłodzeniu potomstwa jest bardzo długa. Wiele z nich jest nieudokumentowanych, wiele też można spotkać u par posiadających dzieci. Co najgorsze, tylko niektóre z nich można obecnie leczyć. Wyróżnia się następujące przyczyny niepłodności niewyjaśnionego pochodzenia:
- problemy jajnikowe i endokrynologiczne – nieprawidłowy wzrost pęcherzyka jajnikowego, zespół zluteinizowanego, niepękniętego pęcherzyka Graffa, nadmierne wydzielanie hormonu luteinizującego i prolaktyny, pomimo zajścia owulacji, obniżenie wydzielania lub oporność na działanie hormonu wzrostu, różnego rodzaju zaburzenia metaboliczne w oocytach, wady genetyczne oocytów, obecność przeciwciał przeciw otoczce przejrzystej komórki jajowej;
- czynniki otrzewnowe – nieprawidłowa funkcja makrofagów i aktywność immunologiczna, endometrioza minimalnego stopnia, obecność chlamydii;
- czynniki jajowodowe – nieprawidłowa perystaltyka jajowodów i funkcja strzępków;
- czynniki związane z endometrium – nieprawidłowe wydzielanie białek przez błonę śluzową macicy, wydzielanie przez macicę substancji embriotoksycznych, nieprawidłowe ukrwienie macicy;
- czynniki szyjkowe – nieprawidłowy śluz szyjkowy, podwyższona odporność komórkowa śluzu szyjkowego;
- czynniki embriologiczne – zła jakość zarodków, nieprawidłowości genetyczne wywołujące poronienia.
Niepłodność męska wynika najczęściej z nieprawidłowej ruchomości plemników i reakcji plemników z otoczką przejrzystą oocyta. Należy podkreślić, że wszystkie powyżej wymienione przyczyny niepłodności są tylko domniemane, nie do końca potwierdzone w badaniach diagnostycznych.
2. Diagnostyka niepłodności
Diagnostyka niepłodności to diagnostyka wykluczeń. Polega na ocenie parametrów nasienia mężczyzny, ocenie progesteronu w fazie lutealnej oraz na sprawdzeniu drożności jajowodów. Najczęściej wykonuje się badanie HSG polegające na podaniu kontrastu przez szyjkę macicy do jajowodów i ocenie kształtu oraz wielkości jamy macicy. HSG daje możliwość oceny drożności jajowodów, ale nie mówi nic o stanie anatomicznym narządów miednicy mniejszej.
Niepłodność idiopatyczna wymaga skrupulatnego badania. Jeśli podejrzewa się istnienie jakichkolwiek nieprawidłowości anatomicznych, wykonuje się laparoskopię, pamiętając, że u kobiet z prawidłowym HSG i bez pozytywnego wywiadu w kierunku operacji brzucha lub stanów zapalnych miednicy mniejszej, prawdopodobieństwo znalezienia jakichkolwiek nieprawidłowości jest stosunkowo małe. Laparoskopia może wykazać obecność niewielkich ognisk endometriozy lub zrostów.
3. Leczenie niepłodności
W leczeniu niepłodności idiopatycznej zawsze bierze się pod uwagę wiek partnerki jako najważniejszy czynnik prognostyczny. Należy też uwzględnić fakt, że u części małżeństw, nawet z szansą na ciążę samoistną, długotrwałe oczekiwanie na dziecko rodzi stres i konflikty grożące rozpadem związku. Leczenie przysparza specyficznych problemów, ponieważ nieznane są przyczyny powodujące niepłodność. Strategia postępowania jest empiryczna i oparta na logicznych zasadach. Najczęściej stosuje się leczenie hormonalne, czasem chirurgiczne. Stosowane metody leczenia powinny zwiększać prawdopodobieństwo zapłodnienia, prawidłowego rozwoju zarodka i pomyślnego zagnieżdżenia w jamie macicy.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.