Diagnostyka niepłodności
Problemy z zajściem w ciążę ma co szósta para na świecie. Niepłodność dotyczy około 16% związków w wieku reprodukcyjnym. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) traktuje niepłodność jako chorobę, a ze względu na jej duży zasięg - nawet za chorobę społeczną. Diagnostyka niepłodności to ogół specjalistycznych badań, które pozwalają potwierdzić niepłodność i ustalić jej podłoże. Znając przyczyny niepłodności, możliwe jest wprowadzenie leczenia i niezbędnych zmian stylu życia, które zwiększą szansę na zapłodnienie i urodzenie dziecka.
1. Wywiad lekarski przy niepłodności
Niepłodność nie jest chorobą pojedynczej osoby, lecz dotyczy związku. Dlatego problemy z zajściem w ciążę powinny martwić nie tylko kobietę, lecz również jej partnera. W postępowaniu diagnostycznym pierwszy etap stanowi wywiad z pacjentami – zarówno z kobietą, jak i z mężczyzną. Lekarz powinien przeprowadzić go szczegółowo i zapytać o:
- ogólny stan zdrowia partnerów – wykluczenie cukrzycy, chorób tarczycy, nadnerczy, chorób nowotworowych, immunologicznych itp.;
- przebyte choroby – np. świnka, zapalenia narządów płciowych;
- rytm krwawień miesięcznych i ich charakter;
- ewentualne poronienia samoistne i/lub sztuczne;
- wiek partnerów;
- zawód partnerów;
- interwencje operacyjne, głównie w obrębie jamy brzusznej i miednicy;
- częstotliwość stosunków płciowych;
- stan psychiczny partnerów;
- przyjmowanie leków (głównie cytostatyków).
2. Badania przy problemach z zajściem w ciążę
- Badanie ginekologiczne – ocenia budowę anatomiczną żeńskich narządów rozrodczych, badanie pH śluzu szyjkowego, procesów zapalnych żeńskich narządów płciowych, ocena stanu szyjki macicy.
- USG przezpochwowe – nieinwazyjne badanie niepłodności. Umożliwia zobrazowanie struktury jajnika i błony śluzowej macicy.
- HSG – histerosalpingografia, badanie to polega na podawaniu środka cieniującego (kontrastu) od strony szyjki macicy i wykonywaniu zdjęć radiologicznych. Ta metoda pozwala na zdiagnozowanie wielu nieprawidłowości macicy i niedrożności jajowodów.
- Badanie andrologiczne mężczyzny – ocenia stan jąder, naczyń żylnych powrózka nasiennego. Obejmuje badanie USG jąder, biopsję jąder i flebografię (badanie kontrastowe żył).
- Badanie endoskopowe – obejmuje histeroskopię i laparoskopię. To metoda diagnozowania stanu anatomicznego narządów rodnych kobiety. Laparoskopia pozwala precyzyjnie ocenić stan anatomiczny narządów rodnych, w tym jajowodów, a histeroskopia – stan jamy macicy.
- Badania hormonalne – oceniają stężenie gonadotropin FSH i LH w surowicy, stężenie prolaktyny, stężenie steroidów płciowych (m.in. progesteronu i testosteronu) oraz stężenie hormonów tarczycy.
- Badanie nasienia – określa liczbę plemników na 1 ml nasienia, ruchomość plemników i ich morfologię. Według standardów WHO, w spermie płodnego mężczyzny powinno się znajdować 20 milionów plemników w 1 ml nasienia.
- Test Simsa-Huhnera – test, który pozwala rozpoznać czynnik szyjkowy niepłodności. Wykonuje się go po 2-10 godzinach po stosunku, pobierając i oceniając śluz szyjkowy, jego ilość, przejrzystość, ciągliwość oraz obecność i ruchomość plemników w tym śluzie.
- Badanie podstawowej ciepłoty ciała (PCC) połączone z tzw. testem po stosunku (PC-test) – dokonuje się pomiarów temperatury spoczynkowej zaraz po obudzeniu, umieszczając termometr w pochwie. Pozwala to na wykreślenie diagramu temperatury i pośrednie wnioskowanie o funkcji jajników.
- Badania immunologiczne – wykrywają u kobiety przeciwciała antyplemnikowe, które prowadzą do zlepiania plemników.
- Badania genetyczne – koncentrują się głównie na cytogenetycznej ocenie chromosomów płciowych.
- Badania bakteriologiczne – wykrywają i pozwalają leczyć zaburzenia flory bakteryjnej pochwy. Chodzi też o wykrywanie i leczenie zakażeń HPV.
Badanie niepłodności i dobór metod diagnostycznych są sprawą indywidualną, tzn. na każdą parę mającą problemy z zajściem w ciążę trzeba spojrzeć inaczej. Badaniu poddaje się oboje partnerów. Duże znaczenie ma tu otwartość kobiety i mężczyzny – to, czy nie wstydzą się rozmawiać o tym problemie ze sobą i swoim lekarzem. Od tego bowiem w dużej mierze zależy sukces diagnostyczny i terapeutyczny.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.