Trwa ładowanie...

Leczenie hemoroidów - przyczyny i objawy choroby hemoroidalnej. metody leczenia i domowe sposoby. Fakty i mity o hemoroidach

 Kinga Olchowy
Kinga Olchowy 18.04.2024 15:29
Jak leczyć hemoroidy?
Jak leczyć hemoroidy? (iStock)

Jak leczyć hemoroidy? To pytanie często zadają sobie osoby, u których zdiagnozowano to schorzenie naczyń krwionośnych. Hemoroidy, inaczej guzki krwawnicze odbytu, mogą powodować mniejsze lub większe dolegliwości. Leczenie hemoroidów powinno być przeprowadzone pod okiem specjalisty, jednak wiele osób uważa żylaki odbytu za wstydliwą dolegliwość, z która nie chce udać się do lekarza. Ból pojawiający się przy hemoroidach można łagodzić poprzez zastosowanie odpowiedniej metody leczenia.

spis treści

1. Czym są hemoroidy?

Hemoroidy to inaczej żylaki odbytu, guzki krwawnicze lub krwawnice. Występują u każdego człowieka jako anatomiczne struktury naczyniowe położone w kanale odbytu. Jednak kiedy są nabrzmiałe i podrażnione, mogą powodować nieprzyjemne objawy, takie jak ból, a nawet krwawienie. To choroba hemoroidalna. Hemoroidy najczęściej znikają samoistnie po tygodniu lub dwóch.

Zdrowe hemoroidy są niewidoczne i nie wywołują dolegliwości. Tzw. choroba hemoroidalna to rodzaj żylaków znajdujących się w okolicach odbytu. Mogą być przyczyną bólów, pieczenia, a nawet krwawienia. Zanim sięgniemy po ostateczne środki, czyli zabiegi chirurgiczne, warto wypróbować inne, łagodniejsze metody leczenia.

Zobacz film: "Szczepienie przeciwko HPV"

W zależności od ich umiejscowienia określa się je hemoroidami zewnętrznymi oraz hemoroidami wewnętrznymi. Oba rodzaje hemoroidów często współistnieją ze sobą.

  • hemoroidy wewnętrzne - pokryte są błoną śluzową odbytnicy pozbawioną unerwienia bólowego
  • hemoroidy zewnętrzne - położone są pod błoną śluzową kanału odbytu zwaną anodermą

Wewnętrzne i zewnętrzne hemoroidy są połączone wieloma żyłami.

Hemoroidy pełnią ważną rolę w naszym organizmie - uszczelniają kanał odbytu. Łącznie ze zwieraczami odbytu umożliwiają kontrolę wydalania stolca oraz gazów. Kiedy tylko powstaje bodziec parcia, wówczas hemoroidy opróżniają się i usprawniają wypróżnianie.

Problem zaczyna się w momencie, gdy są one rozciągnięte i wypełniają się krwią w zbyt dużych proporcjach. Pęcherzyki nie usuwają krwi do końca – najczęściej dochodzi wtedy do powstania stanu zapalnego.

Hemoroidy to termin, który wywodzi się z dwóch słów greckich: hem (krew) i rhoos (przepływ) i oznacza krwawienie.

2. Przyczyny choroby hemoroidalnej

Bóle powodowane przez hemoroidy wynikają z przekrwienia żył znajdujących się w okolicach odbytu. Zjawisko to może występować podczas ciąży, ale może być również spowodowane przez zaparcia (wysiłek i silne parcie podczas oddawania stolca), noszenie ciężarów, a nawet uprawianie sportów wymagających dużego wysiłku fizycznego.

Inne czynniki ryzyka sprzyjające pojawianiu się hemoroidów to:

  • siedzący tryb życia,
  • ograniczona aktywność fizyczna,
  • dieta z małą ilością błonnika,
  • częste parcie na stolec i zaparcia,
  • stosowanie środków przeczyszczających,
  • seks analny,
  • ciąża (ze względu na ucisk żył przez rozwijające się w łonie dziecko, co z kolei prowadzi do braku swobodnego przepływu krwi),
  • otyłość,
  • zaawansowany wiek,
  • nadużywanie alkoholu,
  • nieodpowiednie nawodnienie,
  • predyspozycje genetyczne,
  • płeć żeńska (niektórzy autorzy podają jednak, że częstość występowania choroby jest równa u obu płci),
  • choroby wątroby,
  • nadciśnienie wrotne,
  • guzy miednicy.

PYTANIA I ODPOWIEDZI LEKARZY NA TEN TEMAT

Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:

Podczas wypróżniania krew z guzków cofa się do naczyń krwionośnych i kanał odbytu zostaje otwarty. Impuls nerwowy informujący o potrzebie wypróżnienia pojawia się bez udziału naszej świadomości. Kierują nim nerwu układu autonomicznego.

Z kolei o otwarciu kanału odbytu, czyli o cofnięciu krwi decyduje układ nerwowy zależny od naszej woli. To sprawia, że jesteśmy w stanie zdecydować kiedy nastąpi wypróżnienie.

Hemoroidy to poważna choroba cywilizacyjna. Oto skuteczny preparat na ich leczenie, który działa już po kilku minutach
Hemoroidy to poważna choroba cywilizacyjna. Oto skuteczny preparat na ich leczenie, który działa już po kilku minutach [3 zdjęcia]

Hemoroidy to jedna z bardziej wstydliwych dolegliwości z jakimi boryka się mnóstwo ludzi. Powstają one

zobacz galerię

2.1. Dlaczego powstają hemoroidy?

Patogeneza choroby hemoroidalnej nie jest do końca wyjaśniona. Istnieją 3 teorie tłumaczące jej powstanie:

  • mechaniczna,
  • naczyniowa,
  • zapalna.

Teoria mechaniczna zakłada, że przyczyną wypadania guzków krwawniczych jest wiotkość aparatu utrzymującego je we właściwym miejscu. Dzieje się tak w przypadku utrudnionych wypróżnień, m.in. w przewlekłych zaparciach lub w ciąży. Za poparciem tej teorii przemawia fakt, że pierwszym objawem choroby hemoroidalnej jest zwykle wypadanie guzków krwawniczych.

Uzupełnieniem teorii mechanicznej jest teoria hemodynamiczna, według której nadmierne ciśnienie w kanale odbytu albo nadmierny skurcz zwieraczy zamyka odpływ krwi z tego obszaru. Zjawisko to nazwano pompą bańkową.

Długotrwały wzrost ciśnienia, który występuje w przypadku zaparć czy ciąży, przenosi się na żyły odbytu i hemoroidy. Następuje wtedy wymuszony wsteczny przepływ żylny, który prowadzi do powiększania się guzków krwawniczych.

Przypuszcza się, że nie tylko upośledzenie hemodynamiki, powodujące zastój żylny, prowadzi do rozwoju choroby. Na skutek działania bodźców nerwowych i hormonalnych dochodzi do otwarcia połączeń tętniczo-żylnych i skurczu zwieraczy włośniczkowych.

W ten sposób krew zostaje uwięziona w hemoroidach. Jest to tzw. odbytnicza pułapka naczyniowa. Sugeruje się, że dochodzi wówczas do wzmożonej przepuszczalności naczyń włosowatych, a częsta powtarzalność tego zjawiska powoduje rozplem tkanki jamistej naczyniowego aparatu guzków krwawniczych.

3. Objawy i diagnostyka hemoroidów

Najpewniejszym sygnałem, że hemoroidy wymagają leczenia jest ich powiększenie. Chore guzki krwawnicze to inaczej żylaki odbytu. Jeśli leczenie nie zostanie przeprowadzone w porę, wówczas hemoroidy w postaci guzków uwidaczniają się na zewnątrz.

Chore guzki napełniają się znaczną ilością krwi. Jest jej tak dużo, że gdy pojawia się impuls nerwowy informujący o potrzebie wypróżnienia, tylko część krwi cofa się. Pozostała zostaje w guzkach. W ten sposób tworzy się stan zapalny guzków krwawniczych, potocznie nazywany hemoroidami.

Pacjenci z hemoroidami najczęściej skarżą się na:

  • krwawienia z odbytu w trakcie oddawania stolca - świeża, czerwona krew pojawia się na stolcu lub jest widoczna na papierze toaletowym. W niektórych przypadkach wypadające z odbytu hemoroidy są przyczyną intensywnego krwawienia
  • ból odbytu podczas oddawania stolca - ból towarzyszący hemoroidom ma związek z zakrzepami powstającymi w żylakach. Zakrzep rozciąga błonę śluzową odbytnicy lub odbytu i wywołuje stan zapalny. Chory odczuwa przeszywający ból w odbycie. Jeśli utrzymuje się on stale, może świadczyć o pojawieniu się różnych powikłań, takich jak zakrzepica, zapalenie guzka krwawniczego, lub też przy współistnieniu innej choroby proktologicznej, np. szczelina odbytu
  • świąd odbytu
  • pieczenie w okolicach odbytu
  • wrażenie obrzęku i ucisku w okolicy odbytu
  • wrażenie niepełnego wypróżnienia
  • zaburzenia wypróżniania o charakterze np. nietrzymania gazów i stolca
  • guzek wyczuwalny w okolicach odbytu
  • brudzenie bielizny
  • wypadanie żylaków odbytu

Stan zapalny hemoroidów może powodować nieprzyjemne dolegliwości. Odbyt staje się podrażniony, co jest przyczyna nieprzyjemnego bólu. Hemoroidy odbytu powodują ponadto uczucie swędzenia i pieczenia jego okolic. Podczas wypróżnienia może pojawić się krew.

Ważne jest by już przy pierwszych objawach złego funkcjonowania hemoroidów zgłosić się do lekarza. Leczenie hemoroidów domowymi sposobami może nie przynieść spodziewanych rezultatów. Przeciwnie. Stan zapalny może się pogłębić. Wówczas leczenie będzie dłuższe i cięższe.

Leczenie hemoroidów rozpoczynamy zazwyczaj, gdy dolegliwości stają się bardziej uciążliwe, zwiększa się ból oraz pojawiają się obfite krwawienia.

3.1. Skala zaawansowania hemoroidów

Zaawansowanie choroby hemoroidalnej ocenia się na podstawie położenia guzków hemoroidalnych w stosunku do linii zębatej. Najczęściej używana jest 4-stopniowa skala, opracowana przez Parksa:

  • 1 stopień – guzki krwawnicze znajdują się powyżej linii zębatej. Nie są jeszcze widoczne i wyczuwalne na zewnątrz. Można je zobaczyć w postaci lekkich wypukłości w kanale odbytu za pomocą metod endoskopowych. W tym stadium, poza sporadycznymi jasnoczerwonymi krwawieniami, nie powodują żadnych innych dolegliwości
  • 2 stopień – guzki krwawnicze wypadają poniżej linii zębatej przy próbie parcia i defekacji, samoistnie cofają się. Towarzyszą temu dolegliwości, takie jak krwawienie po defekacji, świąd czy pieczenie. Pacjent ma wrażenie niecałkowitego wypróżnienia, co powoduje dłuższe przebywanie w toalecie, ciągłe parcie, które z kolei zwiększa ból
  • 3 stopień – guzki krwawnicze wypadają poniżej linii zębatej przy próbie parcia i defekacji, ale także w trakcie wysiłku fizycznego. Nie cofają się samoistnie, wymagają ręcznego odprowadzenia. Najczęściej pozostają stale widoczne i wyczuwalne, ale mogą być odprowadzone ręcznie. Choroba hemoroidalna tego stopnia może powodować znaczny ból oraz występowanie krwawienia, świądu i sączenia
  • 4 stopień – guzki krwawnicze znajdują się na stałe poniżej brzegu odbytu, mimo prób ręcznego odprowadzenia. Występują przy tym liczne objawy dodatkowe, takie jak: krwawienie, świąd, ból, sączenie oraz często nietrzymanie stolca

4. Diagnostyka hemoroidów

Niestety, symptomy choroby hemoroidalnej nie zawsze pozwalają na jednoznaczne postawienie diagnozy. Konieczne jest badanie proktologiczne, gdyż objawy te mogą wskazywać także na choroby takie jak:

Rozpoznanie choroby rozpoczyna się od zebrania wywiadu z chorym. Lekarz wykonuje też podstawowe badanie odbytu, czyli badanie per rectum.

Aby ocenić stopień zaawansowania hemoroidów, wykonuje się badania endoskopowe. Należą do nich przede wszystkim:

  • anoskopia – wziernikowanie kanału odbytu i końcowego odcinka odbytnicy. To podstawowe badanie proktologiczne wykonywane, gdy zachodzi podejrzenie hemoroidów. Nie jest to badanie bolesne
  • rektoskopia – wziernikowanie odbytnicy. Wykonuje się je u chorych obserwujących krwawienie z żylaków odbytu. Rektoskopia pozwala wykluczyć inne przyczyny krwawienia z odbytu ( np. rak odbytnicy). Badanie nie jest długie, trwa około 10-15 minut. Może wiązać się z nieprzyjemnym uczuciem w podbrzuszu
  • sigmoidoskopia – wziernikowanie odbytnicy i esicy. To kolejne badanie, które pozwala wykluczyć przyczyny krwawienia niezwiązane z hemoroidami. Sigmoidoskopia trwa również około 10-15 minut
  • kolonoskopia – to badanie jelita grubego. Wykonuje się je u chorych po 50. roku życia, którzy zgłaszają się z krwawieniami z odbytu. Badanie trwa od 30-45 minut. Chory odczuwa dosyć moce dolegliwości bólowe. Z tego powodu przy wykonaniu kolonospokii stosuje się coraz częściej krótkotrwałe znieczulenie

PYTANIA I ODPOWIEDZI LEKARZY NA TEN TEMAT

Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:

Wszystkie odpowiedzi lekarzy

5. Jak leczyć hemoroidy?

Leczenie hemoroidów zaczyna się od postępowania zachowawego, które ma na celu zlikwidowanie przyczyn choroby. Postępowanie zachowawcze pozwala też wyeliminować objawy, takie jak krwawienie czy świąd. Jeżeli jednak nie przynosi ono efektów, stosuje się leczenie instrumentane. Niekiedy, w najcięższych przypadkach, konieczne jest operacyjne leczenie hemoroidów.

W początkowym etapie leczenie hemoroidów polega na zmianie diety. Zalecane są produkty z dużą ilością błonnika oraz odpowiednia ilość płynów - ok. 2,5 l na dobę. Najlepiej unikać drażniących pokarmów (pikantne przyprawy, musztarda, kawa, alkohol) i noszenia ciężarów. W tym samym czasie należy zwiększyć aktywność fizyczną. Celem jest uzyskanie regularnych wypróżnień.

Leczenie farmakologiczne hemoroidów obejmuje wiele typów substancji i leków: środki przeczyszczające na zaparcia, leki przeciwzapalne oraz leki poprawiające krążenie krwi i wzmacniające żyły, a także leki poprawiające motorykę jelit.

Do leczenia miejscowego stosuje się maści antyseptyczne, w celu zapobiegnięcia infekcjom, i przeciwbólowe dla uśmierzenia bólu. Stosowane są także czopki i kremy. Oprócz leków przeciwbólowych i antyseptycznych zawierają one substncje miejscowo znieczulające (np. lidokainę), przeciwświądowe (np. tlenek cynku) oraz ściągające (np. tlenek bizmutu, tanina). Typowe leczenie farmakologiczne może być wspomagane zażywaniem suplementów diety, które zawierają flawonoidy. Posiadają one właściwości zwiększające napięcie naczyń i zmniejszające przepuszczalność oraz kruchość naczyń.

Drobne zabiegi ambulatoryjne wymagają krótkiej hospitalizacji, która obejmuje jedynie czas wykonania zabiegu. Jeszcze tego samego dnia chory wraca do domu. Te zabiegi chirurgiczne to: skleroterapia, podwiązanie hemoroidów (które następnie wysychają i odpadają samoistnie) i krioterapia (niszczenie hemoroidów za pomocą zimna).

6. Hemoroidektomia

Hemoroidektomia polega na wycięciu hemoroidów. Jest stosowana, kiedy zawiodą inne metody lub w przypadku poważnych dolegliwości: dużych hemoroidów zewnętrznych, którym towarzyszy obfite krwawienie.

Obecnie istnieją dwa typy operacji:

  • Metoda klasyczna polegająca na chirurgicznym usunięciu hemoroidów, a następnie zszyciu operowanego miejsca. Po operacji często występuje silny ból, zabieg jest zarezerwowany do usuwania hemoroidów zewnętrznych.
  • Metoda Longo, która jest mniej inwazyjna i stosowana w leczeniu hemoroidów wewnętrznych. Polega ona na usuwaniu naczyń doprowadzających krew do hemoroidów, a nie samych hemoroidów. Zalety tej metody to dużo mniejszy ból pooperacyjny, szybszy powrót do aktywności i brak nawrotów choroby.

Zabieg usunięcia hemoroidów odbywa się w znieczuleniu ogólnym. Od razu po operacji pacjent może odczuwać większy lub mniejszy ból. Przez około 10 dni pacjent musi zażywać środki przeczyszczające, które zapewnią mu łatwe wypróżnianie. Całkowite zagojenie się ran pooperacyjnych następuje zwykle po 3-6 tygodniach.

6.1. Metoda tradycyjna

Wycięcie hemoroidów to inaczej hemoroidektomia. Operacja usunięcia hemoroidów jest wskazana, gdy pacjent ma:

  • duże, wystające poza odbyt hemoroidy,
  • przewlekłe objawy choroby hemoroidalnej,
  • hemoroidy wewnętrzne, które powracają pomimo mniej inwazyjnego niż zabieg chirurgiczny leczenia.

Operacyjne leczenie hemoroidów pozostaje postępowaniem z wyboru w przypadku hemoroidów czwartego stopnia oraz w przypadku niepowodzenia leczenia zachowawczego i instrumentalnego w niższych stopniach zaawansowania choroby hemoroidalnej.

W rzeczywistości ponad 90 proc. chorych, u których wystąpiły objawy hemoroidów, może być leczona tradycyjnymi lub nieinwazyjnymi metodami. U zaledwie 10 proc. chorych konieczne może być leczenie operacyjne.

Celem hemoroidektomii jest:

  • wycięcie chorobowo zmienionych guzków krwawniczych
  • wycięcie nadmiaru wypadającej błony śluzowej kanału odbytu
  • podwiązanie szypuły naczyniowej hemoroidów
  • odprowadzenie anodermy do obwodowej części kanału odbytu
  • pierwotne zamknięcie ubytków błony śluzowej kanału odbytu

W hemoroidektomii tradycyjnej chirurg robi okrężne nacięcie wokół hemoroidu, usuwa odpowiednie naczynia krwionośne i zamyka nacięcie ciągłym, wchłanialnym szwem. Zabieg usunięcia hemoroidów pozwala wyleczyć 95 proc. przypadków choroby hemoroidalnej. Rzadko prowadzi do powikłań, ale jest bolesny. Wymaga znieczulenia ogólnego albo lędźwiowego i zażywania środków przeciwbólowych po operacji.

Po zabiegu zwykle trzeba przyjmować suplementy błonnika albo środki przeczyszczające, aby zapobiegać zaparciom, do których przyczyniają się ból pooperacyjny, obawa przed bólem podczas defekacji i efekty uboczne środków znieczulających. Powrót pacjenta do pracy jest zwykle możliwy po siedmiu-dziesięciu dniach.

Operacja usunięcia hemoroidów może być przeprowadzona na trzy sposoby:

  • hemoroidektomia otwarta – sposobem Milligana-Morgana
  • hemoroidektomia zamknięta – sposobem Fergussona
  • podśluzówkowe usunięcie hemoroidów – sposobem Parksa

Hemoroidektomia może być ograniczona wyłącznie do jednego lub dwóch guzków.

Do powikłań po wycięciu hemoroidów należą:

  • ból,
  • krwawienie,
  • zakażenie rany,
  • szczelina odbytu wywołana nieprawidłowym gojeniem się rany,
  • pooperacyjne zwężenie odbytu,
  • nietrzymanie gazów i stolca,
  • zaparcia, zaburzenia oddawania moczu,
  • opóźnione gojenie się rany.

6.2. Metoda Longo

Alternatywą dla tradycyjnego usuwania hemoroidów jest zabieg z użyciem staplera (metoda Longo). Jest to zabieg często zalecany, kiedy zawiodło gumkowanie żylaków. Chirurg używa staplera, aby unieruchomić hemoroidy. Zabieg z użyciem staplera wykonuje się w znieczuleniu ogólnym, ale jest on mniej bolesny niż tradycyjna hemoroidektomia. Powrót pacjenta do zdrowia następuje szybko, ale niektóre badania sugerują większe ryzyko nawrotów.

Leczenie żylaków odbytu metodą Longo jest szczególnie polecane w wypadaniu błony śluzowej kanału odbytu. Metoda ta jest przeciwwskazana w chorobie hemoroidalnej czwartego stopnia i przy dużym wypadaniu odbytnicy. Poza tym jest obciążona potencjalnym ryzykiem powikłań, np.

  • owrzodzenia,
  • martwica błony śluzowej bańki odbytnicy,
  • przetoka odbytniczo-pochwowa,
  • przetoka do gruczołu krokowego.

Zabieg usunięcia hemoroidów odbywa się w znieczuleniu ogólnym. Od razu po operacji pacjent może odczuwać większy lub mniejszy ból. Przez około 10 dni pacjent musi zażywać środki przeczyszczające, które zapewnią mu łatwe wypróżnianie. Całkowite zagojenie się ran pooperacyjnych następuje zwykle po 3-6 tygodniach.

Inną nowością jest wykorzystanie specjalnego urządzenia z głowicą dopplerowską do lokalizowania tętnic doprowadzających krew do guzków krwawnicowych, ułatwiającego ich podwiązanie.

Odrębnym problemem są zabiegi operacyjne u nosicieli wirusa HIV czy też pacjentów z pełnoobjawowym AIDS. Zarówno nosiciele wirusa HIV, jak i chorzy na AIDS mają wydłużony czas gojenia się ran pooperacyjnych. Poza tym wzrasta procent powikłań pooperacyjnych związanych głównie z zakażeniem ran. Właściwa ocena chorych ze względu na okres choroby pozwala jednak przewidzieć w pewnym stopniu powikłania, co umożliwia właściwe postępowanie.

7. Leczenie instrumentalne hemoroidów

Leczenie instrumentalne stosujemy u chorych z II i III stopniem zaawansowania choroby hemoroidalnej. Zaostrzenie choroby jest jednak przeciwwskazaniem do tego sposobu leczenia. Zasadą leczenia metodami instrumentalnymi jest umocowanie guzków krwawniczych we właściwym miejscu przez wywołanie włóknienia i bliznowacenia w obrębie hemoroidów.

7.1. Gumkowanie

To tzw. zwane gumkowanie lub podwiązanie hemoroidów metodą Barrona. Zabieg jest zalecany, gdy hemoroidy powodują skrzepy krwi i wpływają na nadmierne krwawienie odbytu. W tej procedurze u podstawy hemoroidów zakłada się małą gumkę, która powoduje zatrzymanie dopływu krwi do hemoroidalnej masy.

W efekcie hemoroidy kurczą się i obumierają w ciągu 7 do 10 dni. Zostają one wtedy usunięte podczas normalnego wypróżnienia. Do ligacji stosuje się gumową opaskę, ponieważ wiąże się to z mniejszym bólem niż chirurgiczne leczenie hemoroidów. Zapewnia to również krótszy okres rekonwalescencji. Wskaźnik jej skuteczności wynosi od 60 do 80 proc.

7.2. Skleroterapia

Dzięki niej dochodzi do zamknięcia naczyń doprowadzających krew. Dzieje się to za pomocą wstrzyknięcia specjalnej substancji powodującej ich zarastanie.

7.3. Metoda DGHAL

Zwana także metodą Morinagi. Polega na usunięciu hemoroidów za pomocą niszczenia naczyń doprowadzających do nich krew.

7.4. Krioterapia

Krioterapia hemoroidów oznacza zamrożenie żylaków ciekłym azotem, aby je zmniejszyć, a w efekcie doprowadzić do ich wydalenia. Nie stosuje się przy tym żadnych dodatkowych substancji, więc jest to bezpieczna metoda, niewywołująca skutków ubocznych ani uczuleń. Do krioterapii hemoroidów można stosować specjalne przyrządy do krioterapii. Przy regularnym stosowaniu, objawy hemoroidów powinny ustąpić po 2 tygodniach.

7.5. Laseroterapia

Z powodzeniem stosuje się również laseroterapię. Żylaki odbytu naświetla się promieniem lasera. Pod wpływem wysokiej temperatury dochodzi do obkurczenia i zamknięcia naczyń, w konsekwencji do zniszczenia tkanki guzka.. Ryzyko powikłań jest niewielkie w przypadku tej metody. Wsparciem po zabiegu mogą być maści na hemoroidy, które zawierają składniki odkażające i przyspieszające gojenie.

Można również wykonać zabieg metodą Hemo-RF (zabieg z użyciem fal radiowych) i Hemo-LT (zabieg z użyciem wysokoenergetycznego lasera).

7.6. Fotokoagulacja

Hemoroidy można naświetlać lampami halogenowymi (fotokoagulacja). Promienie podczerwone przenikają do błony śluzowej i niszczą hemoroidy. Minusem tego zabiegu jest to, że jednocześnie można doprowadzić do usunięcia tylko dwóch guzków, kolejne likwiduje się po odpowiedniej przerwie czasowej, czyli po upływie 3–4 tygodni. Jest to metoda bezpieczna, powikłania zdarzają się bardzo rzadko.

7.7. Terapia zespolona

Jest również zabieg, który łączy naświetlanie z gumowymi obrączkami (terapia zespolona). W 90 proc. przypadków nie następuje nawrót choroby.

8. Leki na hemoroidy

W leczeniu zachowawczym stosowane są leki na hemoroidy, które mają działanie:

  • ochronnym na naczynia żylne (tzw. wenoprotekcyjne)
  • uszczelniającym naczynia krwionośne
  • przeciwobrzękowym
  • antyoksydacyjnym
  • przeciwzapalnym
  • przeciwkrzepliwym
  • ściągającym

Leki na hemoroidy o działaniu ochronnym i uszczelniającym naczynia żylne wzmacniają napięcie ścian żylnych (tzw. tonus), usprawniają krążenie krwi w naczyniach włosowatych, zmniejszają przepuszczalność naczyń krwionośnych.

Ułatwiają również przepływ chłonki (płyn znajdujący się w układzie limfatycznym) do naczyń żylnych, co zapobiega i przeciwdziała obrzękom.

Dzięki opisanym powyżej właściwościom, leki na hemoroidy niwelują obrzęki oraz zmniejszają pieczenie i świąd w okolicach odbytu. W skład leków na hemoroidy wchodzą wyciągi z owoców cytrusowych zawierające naturalne bioflawonoidy (rutyna, trokserutyna, kwercetyna, kwercytryna, hesperydyna, kemferol) i procyjanidyny, zawarte np. w wyciągach z nasion winogron.

8.1. Diosmina

Inną substancją o zbliżonym działaniu jest diosmina – jest to syntetyczna pochodna związków flawonoidowych. Substancje te, oprócz działania wenoprotekcyjnego, przeciwobrzękowego i uszczelniającego naczynia krwionośne, posiadają również właściwości przeciwutleniające. Ich działanie antyoksydacyjne polega na unieszkodliwianiu wolnych rodników odpowiedzialnych m.in. za stany zapalne śródbłonka naczyń.

8.2. Escyna

Silnym działaniem przeciwzapalnym, przeciwkrzepliwym, uszczelniającym naczynia krwionośne i przeciwobrzękowym odznacza się escyna. Jest to substancja wyizolowana z nasion kasztanowca. Zawiera ona ciała czynne zwane glikozydami saponinowo-triterpenowymi.

Mechanizm działania tych związków polega na hamowaniu aktywności tzw. hialuronidazy - enzymu rozkładającego substancję spajającą śródbłonek naczyń krwionośnych (kwas hialuronowy). Escyna, którą zawierają leki na hemoroidy, zwiększa odporność naczynek na ich deformacje, zapobiegając obrzękom.

Działanie przeciwzapalne wyciągów z kasztanowca wynika z ich hamującego wpływu na tzw. syntazę prostaglandynową - enzym odpowiedzialny za produkcję substancji prozapalnych. Ponadto, escyna powoduje zmniejszenie lepkości krwi, polepszając w ten sposób przepływ krwi w żyłach, co zapobiega zakrzepom.

8.3. Ruskogenina

Dużą skutecznością działania przeciwzapalnego i przeciwobrzękowegow leczeniu hemoroidów odznacza się również substancja zwana ruskogeniną. Jest ona pozyskiwana z korzenia ruszczyka kolczastego. Główne ciało czynne zawarte w wyciągu z tego surowca – ruscyna – wzmacnia i uszczelnia naczynia krwionośne. Wykazuje się ona silnymi właściwościami przeciwzapalnymi i przeciwobrzękowymi, co znacznie zmniejsza dokuczliwe objawy hemoroidów – świąd i pieczenie.

Surowcem stosowanym w składzie leków na hemoroidy o działaniu ściągającym jest kora dębu. Zawiera ona związek chemiczny – taninę. Substancja ta, w kontakcie z wodą tworzy trwałe, nierozpuszczalne połączenia z białkami, zmniejszając stan zapalny i ograniczając drobne krwawienia.

Leki zawierające ww. substancje mogą mieć postać tabletek (leczenie ogólne) lub maści, czopków czy żeli (leczenie miejscowe). Należy ich używać nie dłużej niż 7 do 10 dni.

8.4. Tabletki

W aptekach dostępne są tabletki na hemoroidy, które działają "od wewnątrz". Można również sięgąć po leki przeciwbólowe albo przeciwzapalne, żeby ukoić ból i stan zapalny związany z hemoroidami.

8.5. Kremy i maści

Krem i maść na hemoroidy znacznie zmniejsza świąd oraz obrzęki. Zawiera w swym składzie aktywne i naturalne substancje (na przykład wyciąg z kasztanowca, balsam peruwiański, przetwory z pączków topoli itp.).

8.6. Żel

W aptekach dostępne są również żele na hemoroidy. Poza tym częste stosowanie żelu aloesowego na okolice odbytu może być skuteczne w zwalczaniu stanów zapalnych spowodowanych przez hemoroidy.

8.7. Czopki

Czopki na hemoroidy należą do popularnych środków stosowanych w terapii żylaków odbytu. Warto jednak zaznaczyć, że skuteczność czopków na hemoroidy jest uzależniona od stadium zaawansowania hemoroidów – nie w każdej sytuacji będą efektywnie działały.

Czopki stosowane są głównie w celu łagodzenia stanu zapalnego okolicy odbytu. Ich działanie polega również na regeneracji błony śluzowej i przyspieszeniu gojenia się ran w kanale odbytu. Zapobiegają również nawrotom żylaków odbytu.

Skład czopków na hemoroidy może być różny i nie ogranicza się do jednego konkretnego związku. W niektórych czopkach na hemoroidy występuje benzokaina – czyli substancja, która znieczula miejscowo. W niektórych preparatach można znaleźć również kwas borowy, balsam peruwiański czy też hydrokortyzon.

Wybór odpowiedniego źródła substancji leczniczych najlepiej skonsultować z lekarzem (obowiązkowo w przypadku czopków na hemproidy). Wszystkie środki farmakologiczne nie będą jednak miały efektywnego działania jeśli nie będzie zachowana prawidłowa higiena okolic odbytu.

9. Powikłania po hemoroidach

Do najczęstszych powikłań hemoroidów należą:

  • niedokrwistość (anemia) w wyniku niedoboru żelaza w przypadkach ze znacznym krwawieniem,
  • zakrzepy w świetle żylaka powodujące silne dolegliwości bólowe,
  • zapalenie guzka krwawniczego lub tkanek sąsiadujących,
  • uwięźnięcie guzka,
  • zakrzepica.

W przypadku pojawienia się takich powikłań pacjent zwykle odczuwa znacznie nasilone objawy bólowe, którym towarzyszyć może świąd, pieczenie oraz wydzielina zapalna z odbytu. Wystąpienie któregokolwiek z tych objawów wymaga konsultacji chirurgicznej w celu oceny stopnia zaawansowania oraz kwalifikacji do leczenia zabiegowego, a w razie braku wskazań do nagłej interwencji chirurgicznej - leczenia objawowego, miejscowego i ogólnego.

10. Domowe sposoby na hemoroidy

10.1. Nasiadówki

W przypadku hemoroidów można wykonać nasiadówki z dodatkiem kory dębu. Inna metoda na uśmierzenie bólu wywołanego przez hemoroidy to nasiadówki z ciepłej wody, które należy stosować trzy do czterech razy dziennie przez 10 do 15 minut. Po zakończeniu zabiegu należy ostrożnie osuszyć okolice intymne.

10.2. Okłady

Można też wykorzystać zimne okłady lub woreczki lodu na okolice odbytu, które skutecznie złagodzą opuchnięcie żył. Okłady powinny być przykładane przez około 10 minut, trzy lub cztery razy dziennie.

Oto przepis na przykładowe ziołowe okłady:

Potrzebne składniki:

  • 10 gram rumianku w proszku
  • 20 gram miodu
  • 250 ml oleju z kiełków pszenicy
  • 20 gram lanoliny
  • płatki dwóch róż

Sposób wykonania:

Włóż do garnuszka olej z kiełków, płatki róż oraz rumianek i pozostaw przez 20 minut na ogniu. Po 20 minutach zdejmij garnuszek z ognia i pozwól na jego ostygnięcie. Po ostudzeniu mieszanki, użyj durszlaka lub gazy, aby odcedzić pozostałości. Dodaj miodu i lanoliny. Dokładnie wymieszaj wszystkie składniki i włóż do lodówki aż do zastygnięcia. Każdego dnia smaruj schłodzoną mieszanką okolice odbytu, dokładne miejsce występowania hemoroidów.Ulgę poczujesz już po kilku minutach.

Gdy dokuczają nam hemoroidy należy pamiętać o higienie okolic odbytu
Gdy dokuczają nam hemoroidy należy pamiętać o higienie okolic odbytu (Shutterstock)

10.3. Higiena

Aby się skutecznie pozbyć hemoroidów należy pamiętać o zasadach higieny. Jest ona konieczna, aby w odpowiedni sposób złagodzić podrażnione okolice odbytu. Pamiętajmy jednak, że gdy dokuczają nam hemoroidy, nie należy przesiadywać w wannie, a jedynie obmywać okolice odbytu pod bieżącą wodą.

Należy czyścić okolice odbytu po każdym oddaniu stolca. Nie należy jednak używać w tym celu mydła, ponieważ może powodować dodatkowe podrażnienia. Najlepiej stosować wilgotny papier toaletowy, zmoczony wodą lub płynem z oczaru wirginijskiego, lub mokre chusteczki (jak te do higieny niemowląt).

Nie należy również używać myjek, ani gąbek, ponieważ są one siedliskiem bakterii.

Nie tylko na nogach - 5 miejsc, w których mogą pojawić się żylaki
Nie tylko na nogach - 5 miejsc, w których mogą pojawić się żylaki [6 zdjęć]

Żylaki powstają w wyniku nadmiernego poszerzenia żył. Najczęściej są wynikiem chorób związanych z układem

zobacz galerię

10.4. Preparaty wzmacniające naczynia krwionośne

W czasie choroby hemoroidalnej można sięgnąć po silne preparaty wzmacniające naczynia krwionośne. Wspomogą one proces leczenia hemoroidów. Warto sięgnąć po leki na hemoroidy, które zawierają diosminę. Diosmina jest to organiczny związek chemiczny, który zwiększy napięcie ścian naczyń. Chroni strukturę naczyń krwionośnych i sprawia, że krew z układu żylnego sprawniej wraca. Na dodatek obniża ciśnienie i zastoje żylne znajdujące się w nogach i odbycie. Ma również działanie przeciwzapalne.

11. Zioła na hemoroidy

11.1. Orzech czarnoksięski

Orzech czarnoksięski to krzew, który ma zastosowanie lecznicze. Wykorzystuje się jego liście i korę. Dzięki tej roślinie można wyleczyć wiele problemów z krążeniem. Wpływa ona na uszczelnianie naczyń krwionośnych, ponadto reguluje krążenie podskórne i działa przeciwzapalnie.

Zioło stosuje się przy biegunce, zapaleniu błony śluzowej jelita grubego i w przypadku występowania żylaków. Dostępne jest w postaci maści, żelu, można z niego robić nasiadówki. Orzech czarnoksiężny to skuteczny sposób na hemoroidy.

11.2. Kasztanowce

Kasztanowce (zwyczajne, białe, gorzkie) – mają szerokie zastosowanie przy dolegliwościach układu krążenia. Stosowane zewnętrznie uszczelniają ściany naczyń włosowatych, sprawiają, że krew sprawniej płynie w naczyniach żylnych, działają przeciwzapalnie.

Leczy się nimi nie tylko hemoroidy, ale także żylaki nóg, stany zapalne wątroby, zapalenia ścięgna, obrzęki skóry i tkanki podskórnej. Można stosować nalewkę z owoców kasztanowca.

11.3. Kozieradka pospolita

Kozieradka pospolita to zioło, które służy do pobudzenia apetytu i przyspieszenia przemiany materii. Wykonuje się z niego specjalne okłady, które zmiękczają ropne zapalenia skóry. Działa przeciwzapalnie, rozkurczowo, a także poprawia samopoczucie. Co ważne, reguluje wypróżnienia. Rozluźnia masy kałowe.

Efektem ubocznym działania tej rośliny jest specyficzny zapach potu i moczu osoby, która zażywa nawet małe jej dawki. Przypomina on zapach syropu klonowego.

11.4. Krwawnik pospolity

Krwawnik pospolity – ziele to stosuje się wewnętrznie. Pomaga przy zaburzeniach żołądkowo-jelitowych, które są spowodowane brakiem apetytu, wzdęciami, kurczami jelit lub niestrawnością. Używa się go także na hemoroidy. Ponadto działa przeciwzapalnie i stosowane jest w chorobie wrzodowej.

Z krwawnika pospolitego można wykonać nasiadówkę, ponieważ łagodzi stany zapalne skóry i błon śluzowych, a poza tym dzięki niemu rany goją się szybciej.

11.5. Miodla indyjska

Ma działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne i antybakteryjne; zapobiega hemoroidom poprzez sprawne usuwanie produktów przemiany materii i niedopuszczanie do rozwoju zaparć.

11.6. Berberys zwyczajny

Zioło sprzyja uzyskaniu równowagi mikrobiologicznej organizmu i usprawnia pracę wątroby oraz woreczka żółciowego.

11.7. Ruszczyk kolczasty

Przyczynia się do zwężenia żył, dzięki czemu łagodzi dyskomfort związany z żylakami i hemoroidami.

12. Dieta na hemoroidy

Aby się pozbyć hemoroidów, należy walczyć z zaparciami. W tym celu należy stosować odpowiednią dietę.

PYTANIA I ODPOWIEDZI LEKARZY NA TEN TEMAT

Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:

Wszystkie odpowiedzi lekarzy

12.1. Produkty wskazane

Walcząc z hemoroidami, zadbaj o odpowiednie odżywianie:

  • jedz pokarmy bogate w błonnik (warzywa, owoce, płatki zbożowe, chleb pełnoziarnisty, owsianka itd.)
  • pij dużo wody

Błonnik odgrywa istotną rolę w profilaktyce żylaków odbytu. Właściwa jego podaż przyczynia się bowiem do uzyskania takiej właśnie, optymalnej postaci kału. Ponadto pożądana ilość błonnika w diecie zwiększa objętość stolców, dzięki czemu podczas wypróżniania nie musimy napinać mięśni odbytu, by zapewnić sobie efektywny pasaż kału przez odbytnicę.

Udział błonnika w diecie należy zwiększać stopniowo, by zapobiec wystąpieniu wzdęć. Należy również pamiętać o większym spożyciu płynów – błonnik działa optymalnie tylko wtedy, gdy ilość wypijanych napojów jest odpowiednio duża.

12.2. Produkty przeciwwskazane

Niezwykle ważne jest unikanie pokarmów, które sprzyjają wystąpieniu zaparć oraz wzdęć, takich jak:

  • kakao
  • czekolada
  • rośliny strączkowe

13. Profilaktyka hemoroidów

  1. Prawidłowa waga – otyłość może powodować zapalenie żylaków odbytu. Dzieje się tak, ponieważ osoby z nadwagą unikają aktywności fizycznej i popełniają wiele błędów dietetycznych. Otyłość jest chorobą, z którą trzeba walczyć. Potrzeba na to czasu. Nadmiar tkanki tłuszczowej nie zniknie w ciągu kilku dni.

  2. Aktywność fizyczna – ważne jest by ćwiczenia były regularne. Nie muszą być zbyt forsujące. Pomocne będą codzienna gimnastyka, spacer przed snem, pływanie. Jeżeli prowadzisz siedzący tryb życia, ćwicz mięśnie odbytu i raz na jakiś czas wstań i przejdź się, rozciągnij ciało.

  3. Właściwe odżywianie – pomoże utrzymać prawidłową wagę, ale też zwalczy otyłość. Poza tym zapobiegnie zaparciom. Zaparcia tworzą się gdy dieta jest uboga w błonnik, ale bogata w potrawy zawierające tłuszcze zwierzęce, słodycze, ostre przyprawy. Również alkohol, mocna kawa i herbata wpływają na tworzenie się zaparć. Jak jeść by ich uniknąć? Postaw na pokarmy bogate w błonnik, razowe pieczywo, kasze, płatki owsiane, kefir, maślankę, jogurt, twaróg, warzywa i owoce. Pij herbatki ziołowe, owocowe, świeże soki i dużo wody, co najmniej 1,5-2 litry na dobę.

  4. Nie przeciągaj wizyty w toalecie – jeżeli zbyt długo i mocno napinasz mięśnie brzucha w trakcie wypróżniania, żyły zlokalizowane w okolicy odbytu mogą nadmiernie się rozciągnąć i przestać być elastyczne. Często jest to przyczyną zalegania w nich coraz większej ilości krwi. W konsekwencji powstają żylaki. Po wypróżnieniu nie pocieraj mocno okolic odbytu – stosuj delikatne, nawilżające chusteczki intymne, które nie podrażniają wrażliwej skóry tych okolic. Następnie osusz skórę wokół odbytu miękkim papierem.

  5. Higiena – po wypróżnieniu przemyj odbyt. Używaj płynów do higieny intymnej, chusteczek nasączonych wyciągiem z rumianku, nagietka. Perfumowane mydło zastąp łagodnym płynem do mycia okolic intymnych. Jeżeli dokuczają ci hemoroidy (żylaki odbytu) nie noś bielizny z tworzyw sztucznych oraz stringów. Noś bawełnianą bieliznę, by nie dopuścić do nagromadzenia się wilgoci w okolicach intymnych. Naturalna bielizna i luźne ubrania zapobiegają podrażnieniom skóry.

  6. Zrezygnuj z seksu analnego – seks analny prowadzi on do penetracji odbytu. Uszkodzone guzki krwawnicze grożą nietrzymaniem stolca, chorobami zakaźnymi.

Poza tym:

  • unikaj jazdy konnej i jazdy na rowerze
  • unikaj noszenia dużych ciężarów
  • nie noś obcisłej odzieży
  • unikaj siedzącego trybu życia

14. Sposoby na hemoridy w podróży

U osób zmagających się z hemoroidami długa podróż autokarem raczej nie wchodzi w grę ze względu na konieczność siedzenia w jednym miejscu przez kilka godzin. Podróż samolotem jest zwykle krótsza (w zależności od pokonywanego dystansu), ale wielu chorych obawia się, że w czasie lotu mogłoby dojść u nich do nasilenia objawów choroby hemoroidalnej. Czy ich lęki są uzasadnione? W pewnym sensie tak – mimo iż lot samolotem nie powoduje żylaków odbytu, może przyczynić się do odwodnienia organizmu i zaparć. Aby im przeciwdziałać, na pokładzie samolotu należy przyjmować duże ilości płynów.

Warto rozważyć również podróż pociągiem, ponieważ ten środek lokomocji jako jeden z nielicznych oferuje pasażerom możliwość swobodnego poruszania się po korytarzu.

Wybór odpowiedniego środka transportu to pierwszy krok do udanego wyjazdu. Osoby z chorobą hemoroidalną powinni jednak pamiętać również o innych działaniach, które mogą znacznie poprawić komfort ich życia podczas podróży:

  • zwiększenie spożycia błonnika na kilka dni przed wyjazdem – większa podaż tej substancji sprawia, że stolce stają się bardziej miękkie i nie podrażniają błon śluzowych odbytnicy, przemieszczając się w kierunku odbytu
  • spożywanie lekkostrawnych dań w trakcie podróży i wypijanie dużych ilości wody lub herbatek owocowych w celu uniknięcia zaparć
  • częste przerwy (w miarę możliwości) podczas jazdy autem lub autokarem – kilka minut postoju to okazja do "rozprostowania" nóg, poprawy krążenia krwi i usprawnienia pracy jelit (długotrwałe siedzenie niekorzystnie wpływa na perystaltykę jelit)
  • Umieszczenie dmuchanej poduszki na siedzeniu auta, autokaru, pociągu lub samolotu – wypełnione powietrzem kółko redukuje dyskomfort wywołany przyjęciem pozycji siedzącej
  • Stosowanie maści na hemoroidy, która łagodzi stany zapalne, zmniejsza dolegliwości bólowe i działa ochronnie na okolice odbytu. Jeśli preparat wykazuje właściwości poślizgowe, dodatkowo ułatwia wypróżnianie, usprawniając przemieszczanie się stolca.
  • nasiadówka na dzień przed wyjazdem – działa wspomagająco w leczeniu żylaków odbytu, łagodzi dyskomfort i odpręża.

15. Fakty i mity dotyczące hemoroidów

  1. Im jesteśmy starsi, tym częściej dokuczają nam hemoroidy - prawda. Wśród osób powyżej 50 roku życia ponad połowa miała już problemy z hemoroidami.

    1. Osoby cierpiące z powodu hemoroidów powinny walczyć z zaparciami - prawda. Podczas zaparć stolec jest trudny do wydalenia. Wysiłek towarzyszący wydalaniu stolca zwiększa ciśnienie krwi w żyłach znajdujących się w okolicach odbytu, co sprzyja pojawianiu się hemoroidów.
  2. Hemoroidy są zawsze bolesne - nieprawda. Istnieją dwa typy hemoroidów. Pierwszy typ to hemoroidy zewnętrzne. Rozszerzone żyły znajdują się tuż pod skórą odbytu, co powoduje ból. Tymczasem, jeśli hemoroidy znajdują się wewnątrz odbytu (hemoroidy wewnętrzne) zazwyczaj nie są bolesne.

  3. Osoby cierpiące z powodu hemoroidów nie powinny czytać w toalecie - prawda. Podczas długiego siedzenia na sedesie, co jest charakterystyczne dla osób czytających w toalecie, mięśnie odbytu rozluźniają się i następuje przekrwienie, które może nasilać objawy choroby hemoroidalnej.

  4. Kobiety ciężarne często mają hemoroidy - prawda. Podczas ciąży ciśnienie krwi wzrasta, również w żyłach znajdujących się w okolicach odbytu. W wyniku tego ryzyko powstania hemoroidów znacznie wzrasta.

  5. Osoby cierpiące z powodu hemoroidów powinny ograniczyć spożycie błonnika - nieprawda. Owoce, warzywa, płatki zbożowe i pełnoziarnisty chleb, dzięki dużej zawartości błonnika, zmiękczają stolec i zwiększają jego rozmiar, ułatwiając w ten sposób jego wydalanie.

  6. Nie należy stosować żadnych środków przeczyszczających - nieprawda. W niektórych przypadkach można stosować środki przeczyszczające zwiększające wielkość stolca. Ogólnie rzecz biorąc, wszystko to, co wspomaga funkcjonowanie jelit jest wskazane w przypadku problemów z hemoroidami.

  7. Dla złagodzenia bólu wywołanego przez hemoroidy zalecane są nasiadówki - prawda. Ciepła woda łagodzi ból spowodowany przez hemoroidy, podobnie jak zimne okłady.

  8. Ostre jedzenie jest zalecane dla osób mających hemoroidy - nieprawda. Należy unikać wszystkich drażniących pokarmów: przypraw, musztardy, ostrej papryki, a także alkoholu i kawy.

Jeżeli hemoroidy są bardzo bolesne lub często powracają, należy zgłosić się do lekarza. Nie ma się czego obawiać, to bardzo częsta i powszechna przypadłość: ponad połowa osób powyżej 50. roku życia chociaż raz miała problem z hemoroidami. Powyższe rady mają na celu jedynie łagodzenie dolegliwości związanych z hemoroidami, a nie ich leczenie czy zapobieganie nawrotom hemoroidów.

Rekomendowane przez naszych ekspertów

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Leczenie hemoroidów wewnętrznych
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze