Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Lek. Karolina Kropiewnicka-Buczek

Przyczyny łysienia

Przyczyny łysienia
Przyczyny łysienia

Najczęstszym powodem wypadania włosów jest wiek. Dokładne przyczyny łysienia związane z wiekiem są, jak dotąd, nieznane. Pewne jest natomiast, iż począwszy od okresu dojrzewania włosy stają się coraz cieńsze. O tym, dlaczego wypadają włosy, decydują także urazy owłosionej skóry głowy, stany psychiczne, zakażenia, stosowanie pewnych grup leków, chemioterapia, niewłaściwe kosmetyki pielęgnacyjne, łojotok, łuszczyca), zaburzenia hormonalne, w końcu łysienie plackowate i choroby układowe. Istotną rolę spełniają również błędy dietetyczne, prowadzące do niedoboru w organizmie potrzebnych składników, jak choćby żelaza, białek czy cynku. Wymienione wyżej czynniki odpowiadają jedynie za połowę ogólnie występujących przypadków łysienia, druga połowa jest wynikiem łysienia androgenicznego, zwanego inaczej łysieniem pospolitym.


spis treści

1. Charakterystyka przyczyn łysienia

W większości przypadków wypadanie włosów jest wynikiem działania hormonów. Męski typ łysienia jest spowodowany przez DHT (5-α-dihydrotestosteron) - produkt przemiany testosteronu. Predyspozycje do łysienia tego typu są zwykle dziedziczne, a utrata włosów ma miejsce zazwyczaj na szczycie głowy.

Łysienie u kobiet przebiega inaczej niż u mężczyzn - nie istnieje jeden ogólny schemat wypadania włosów. Łysienie u pań polega zwykle na osłabieniu włosów na całej głowie oraz ich wypadaniu. W wielu przypadkach utrata włosów następuje po urodzeniu dziecka, na skutek zmian hormonalnych, które zaszły w czasie ciąży). W okresie poporodowym łysienie utrzymuje się do pół roku, po czym samoistnie ustępuje. Do wypadania włosów przyczynić się może również przyjmowanie oraz odstawienie tabletek antykoncepcyjnych (lub innych leków hormonalnych).

Zobacz film: "Podstawowe badania, jakie powinna wykonać każda kobieta"

Wypadanie włosów może być również wynikiem działania czynników chorobotwórczych i mechanicznych. Na kondycję włosów wpływ mają następujące choroby i dolegliwości:

  • Infekcja oraz wysoka gorączka - nadmierne wypadanie włosów może pojawić się w ciągu kilku miesięcy od przebycia choroby.
  • Niewłaściwa dieta lub zaburzenia odżywiania (np. anoreksja). Niedobór witamin, minerałów oraz substancji odżywczych może osłabiać włosy i prowadzić do ich wypadania.
  • Choroby tarczycy (niedoczynność i nadczynność tarczycy) - wymagają podjęcia właściwego leczenia.
  • Chemioterapia - jest stosowana w terapii nowotworowej; po upływie ok. 6 miesięcy włosy samoistnie odrastają.
  • Stres - osłabia organizm, w tym strukturę włosów.
  • Infekcje grzybicze skóry głowy - objawiają się wypadaniem włosów na małych obszarach głowy. W miarę jak infekcja rozwija się, powiększa się obszar łysienia. Po wyleczeniu infekcji następuje samoistne odrośnięcie włosów.
  • Choroby skóry, takie jak łojotokowe zapalenie skóry oraz łupież.
  • Uszkodzenia mechaniczne mieszków włosowych na skutek oparzenia, ran szarpanych lub ciętych, wiązania włosów w "koński ogon" lub wycierania włosów u niemowląt przez długotrwały kontakt z poduszką.
  • Choroby zakaźne (np. dur, kiła wtórna, szkarlatyna).
  • Zatrucie ołowiem lub arsenem.
  • Choroby układowe w obrębie tkanki łącznej (np. toczeń układowy).
  • Niewłaściwa stylizacja włosów, korzystanie z nadmiernej ilości produktów do utrwalania fryzury - negatywnym skutkom stylizacji włosów można zapobiegać, stosując produkty pielęgnujące i odżywiające włosy (preparaty dziegciowe, szampony oraz maści zawierające selen i ketokonazol).
  • Przyjmowanie niektórych leków (np. preparatów używanych w leczeniu chorób serca, nadciśnienia tętniczego, dny moczanowej, depresji, zapalenia stawów).

2. Leki a łysienie

Na wypadanie włosów wpływ mają przede wszystkim leki o działaniu immunosupresyjnym oraz cytostatyki. Leki immunosupresyjne to środki, które hamują rozwój chorób autoimmunologicznych (np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego, toczeń układowy, reumatoidalne zapalenie stawów) lub zapobiegają im. Natomiast cytostatyki to leki stosowane w chemioterapii, które niszczą komórki nowotworowe, ale nie pozostają obojętne dla innych żywych tkanek (błony śluzowe, szpik kostny, macierz włosa).

Łysienie może być również wynikiem spożycia nadmiernych ilości witaminy A lub przyjmowania leków kardiologicznych (beta-blokerów), retinoidów (pochodne witaminy A stosowane w leczeniu opornych na terapię odmian trądziku), leków obniżających poziom lipidów (np. statyny) oraz środków przeciwzakrzepowych (u ponad 50% pacjentów wywołują odwracalne łysienie - wypadanie włosów zaczyna się 2-4 miesiące po ich zastosowaniu).

Przejściowe wypadanie włosów może być wynikiem zastosowania leczenia z udziałem złota - lek ten jest stosunkowo często stosowany w reumatologii. Na wzrost włosów oraz ich stan niekorzystnie wpływają również metale ciężkie (rtęć, tal, ołów). Do zatrucia niewielkimi dawkami talu może dojść w wyniku spożycia produktów, które zostały skażone proszkiem owadobójczym. Zatrucie może być także następstwem kontaktu z pestycydami zawierającymi tal.

3. Choroby ogólnoustrojowe a łysienie

Wśród chorób ogólnoustrojowych, mogących powodować łysienie, wyróżnia się zaburzenia hormonalne, choroby owłosionej skóry głowy, nowotwory narządów wewnętrznych, niektóre choroby tkanki łącznej, cukrzycę oraz choroby zakaźne. U kobiet zwiększona utrata włosów może wystąpić w okresie menopauzy, po odstawieniu preparatów antykoncepcyjnych lub po porodzie.

  • Nadczynność i niedoczynność tarczycy.

Włosy osób z nadczynnością tarczycy stają się jedwabiste, cienkie i lśniące, a łysienie przybiera zwykle postać ograniczoną (do okolicy czołowej) lub rozlaną. Natomiast przy niedoczynności tarczycy typowe jest przerzedzenie włosów oraz ich łamliwość, szorstkość oraz suchość.

  • Nadmiar androgenów – łysienie androgenowe męskie i u kobiet.

Androgeny są to hormony wytwarzane przede wszystkim przez organizm mężczyzn (w jądrach, korze nadnerczy), ale także produkowane są przez kobiety (w jajnikach, korze nadnerczy). Łysienie męskie androgenowe jest to trwała utrata włosów, rozpoczynająca się od kątów czołowych i na szczycie głowy i dotykająca głównie mężczyzn po 40. r.ż. Często poprzedzona jest, w wieku młodzieńczym, łupieżem. W łysieniu androgenowym typu męskiego duże znaczenie odgrywają czynniki genetyczne oraz hormon dihydrotestosteron, który pobudza wzrost włosów na twarzy i w okolicach narządów płciowych, a hamuje w obrębie owłosionej skóry głowy. Łysienie to jest związane z wydłużeniem fazy telogenowej i coraz krótszymi fazami anagenowymi. Łysienie androgenowe kobiet pojawia się zazwyczaj po 30. r.ż. i może mieć bardziej rozlany charakter niż u mężczyzn. Poziom androgenów w tym przypadku zazwyczaj jest w normie, niekiedy tylko u kobiet stosujących antykoncepcję hormonalną obserwuje się ich wzrost. Czynnikami prowokującymi u kobiet z predyspozycją genetyczną mogą być detergenty używane w szamponach, lakiery czy farby do włosów.

  • Łysienie plackowate.

Łysienie plackowate może ujawnić się w każdym wieku, jednak najczęściej pojawia się miedzy 30. a 40. r.ż. Wśród najczęstszych jej przyczyn wyróżnia się: zaburzenia układu nerwowego (nerwice, stres, wstrząsy psychiczne), zaburzenia hormonalne (choroby tarczycy i nadnerczy), choroby o podłożu autoimmunologicznym (m.in. bielactwo, toczeń rumieniowy, łuszczyca).

  • Cukrzyca.

U osób z niewyrównaną cukrzycą może dochodzić do nadmiernej utraty włosów, szczególnie na szczycie głowy, która nierzadko poprzedza na wiele lat ujawnienie się choroby. Podawanie insuliny w pewnym stopniu hamuje wypadanie włosów.

  • Choroby zakaźne.

Podstawowym czynnikiem odpowiedzialnym za łysienie w chorobach zakaźnych (dur brzuszny, kiła, gruźlica, niektóre typy grypy, zapalenie płuc) jest wysoka (na poziomie przynajmniej 39,5 °C) i długotrwała gorączka. Rzadko w tym przypadku występuje całkowita utrata włosów.

W dermatologii częstą przyczyną łysienia są choroby tkanki łącznej. Tkanka łączna odpowiedzialna jest za spajanie różnych typów tkanek, ma zapewniać podporę narządom i ochraniać wrażliwe części organizmu. Wśród chorób tkanki łącznej najczęściej odpowiedzialne za łysienie są łuszczyca i toczeń rumieniowaty układowy. Łuszczyca to dość powszechna choroba skóry, charakteryzująca się zgrubieniami i stanami zapalnymi, często pokrytymi srebrzystymi łuskami. W wyniku nadprodukcji nowych komórek skóry gromadzą się one, tworząc charakterystyczne zgrubienia pokryte martwymi komórkami. Toczeń układowy spowodowany jest produkcją przez organizm przeciwciał, które skierowane są przeciwko własnym komórkom i tkankom. Wypadanie włosów, jako jeden z objawów tej choroby, może się zatrzymać wraz ze zmianami stadium choroby, ale niestety w wielu przypadkach utrata włosów jest nieodwracalna z powodu powstałych blizn (tzw. łysienie bliznowate).

Oprócz chorób tkanki łącznej wyróżnia się w dermatologii inne przyczyny wypadania włosów. Należą do nich m.in.: grzybica i zapalenie mieszka włosowego. Do rozwoju grzybicy dochodzi najczęściej wskutek wniknięcia grzybów do organizmu poprzez niewielkie rany lub zadrapania. Grzyby lubią umiejscawiać się w okolicach mieszków włosowych, gdzie rozwijają stan zapalny, niekiedy doprowadzający do powstania niewielkich łysych miejsc na skórze głowy. W przypadku zapalenia mieszka włosowego, gdy dojdzie do uszkodzenia cebulek włosa, zachodzące zmiany są nieodwracalne.

Łysienie w chorobach nowotworowych głównie związane jest z przyjmowaniem leków przeciwnowotworowych (patrz niżej). Zdarza się jednak w niektórych przypadkach raka narządów wewnętrznych, zwłaszcza raka żołądka, łysienie na skroniach oraz w obrębie łuków brwiowych i brody.

4. Nieodpowiednia dieta, stres i zaburzenia psychiczne a łysienie

Do powodów nadmiernego wypadania włosów zalicza się również:

  • Niedobór białka.
  • Palenie tytoniu.
  • Spożywanie alkoholu.

Niektóre osoby doświadczają łysienia telogenowego lub nagłej utraty włosów po traumatycznych zdarzeniach, takich jak: śmierć członka rodziny lub kogoś bliskiego, wypadek, rozwód, gwałt i inne. Wydarzenia te mogą spowodować przejście mieszków włosowych w stan spoczynku zbyt wcześnie, co po 3 miesiącach skutkuje ich zwiększonym wypadaniem.

Trichotillomania jest obsesją na punkcie włosów. Osoby cierpiące na nią ciągną i wyrywają sobie włosy, co skutkuje pojawieniem się łysych „placków”. Schorzenie zazwyczaj zaczyna się od wyrwania różniących się od pozostałych włosów, np. bardziej szorstkich w dotyku lub bardziej zakręconych. Kiedy już powstanie łysy obszar, wyrywanie kolejnych włosów staje się dla chorego coraz bardziej nęcące. Chociaż ta forma utraty włosów nie zostawia blizn i stanów zapalnych, to trwające latami wyrywanie włosów może doprowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia mieszków włosowych.

5. Rodzaje łysienia

Istnieje wiele typów łysienia charakteryzujących się odmiennymi objawami, przyczynami i sposobami lecznia. Do najczęstszych z nich zalicza się:

  • Łysienie androgenowe – często dziedziczne - czas wzrostu nowych włosów skraca się, a włosy nie są mocne ani wytrzymałe. Z każdym cyklem rośnięcia włosy są coraz słabsze i podatne na wypadanie. Niestety ani właściwe odżywianie, ani suplementy diety), ani specjalne szampony nie przynoszą rezultatu. Szeroko reklamowane specyfiki nie pomogą włosom, a jedynie „odchudzą” nasz portfel. Skutek może natomiast przynieść leczenie łojotoku i łupieżu tłustego, które często towarzyszą łysieniu androgenowemu i przyspieszają jego rozwój.
  • Łysienie bliznowate – ten typ łysienia) pojawia się, gdy zapalenia i blizny uszkadzają cebulkę włosa. Przyczyna zapalenia nie jest znana.
  • Łysienie plackowate – to choroba układu immunologicznego, jednak dokładna przyczyna jej występowania nie jest znana. Osoby, które cierpią na ten rodzaj utraty włosów są zwykle w dobrej kondycji zdrowotnej, choć może współwystępować schorzenie tarczycy. Przy tym rodzaju wypadania włosów po pewnym czasie następuje ich ponowny wzrost , ale proces ten może powtarzać się nawet kilkakrotnie.
  • Łysienie telogenowe – jest ono powodowane przez nagłą zmianę cyklu wzrostu włosów, co może zostać wywołane przez gwałtowny wstrząs fizyczny lub psychiczny wprowadzający włosy w tzw. fazę spoczynku.
  • Łysienie łojotokowe – zazwyczaj towarzyszy innym rodzajom utraty włosów. Główną przyczyną utraty włosów w tym przypadku jest jednak łojotok. Może ono dotyczyć jedynie skóry głowy, albo wszystkich włosów. Przede wszystkim problem ten dotyczy mężczyzn i właściwie we wszystkich przypadkach jest dziedziczny.

6. Leczenie łysienia

Każdy rodzaj łysienia wymaga konsultacji z lekarzem, aby ustalić przyczynę wypadania włosów i wdrożyć odpowiednie postępowanie. Leczenie wypadania włosów wymaga bowiem terapii choroby podstawowej, odpowiednio dobranej diety, właściwej pielęgnacji włosów, bądź celowanej terapii łysienia. Polski rynek oferuje całą gamę kosmetyków o działaniu profilaktycznym i leczniczym.

Do walki z oznakami łysienia zostały opracowane preparaty, które mają postać sprayu. Kolejną metodą pozwalającą zwalczać łysienie jest zastosowanie preparatów w postaci tabletek. Obecnie na rynku możemy kupić różne preparaty witaminowe, wzmacniające włosy. Rezultaty płynące ze stosowania tabletek to przede wszystkim niwelowanie oznak łysienia. Jest to możliwe dzięki obecności cynku, magnezu, biotyny oraz witaminy B6. Do walki z łysieniem stosowany jest także nowoczesny grzebień laserowy. Wykorzystuje on innowacyjną technologię, jaką jest laserowa fototerapia.

Jeśli inne metody zawiodą, można skorzystać z transplantacji włosów. Jeśli transplantacja włosów jest koniecznością, to warto w tym celu skorzystać z wnikliwych konsultacji lekarskich.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Łysienie androgenowe
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze