Diagnostyka cukrzycy ciężarnych

Cukrzyca ciężarnych to schorzenie wynikające z nieprawidłowej tolerancji cukrów (glukozy) przez organizm kobiety, która po raz pierwszy wystąpiła w czasie ciąży. Cukrzyca przeważnie rozpoczyna się w drugiej połowie ciąży, ale czasami można ją rozpoznać już w I trymestrze. Dotyka od 3 do 5% przyszłych mam. Przyczyną jest znaczny wzrost stężenia hormonów (estrogeny, progesteron) zwłaszcza po 20. tygodniu. Powoduje to zwiększenie oporności tkanek na działanie insuliny (hormon obniżający poziom cukru we krwi).

1. Zwiększenie oporności tkanek na działanie insuliny

Gdy stężenie glukozy w surowicy przekracza dopuszczalną normę, może być przyczyną wystąpienia groźnych powikłań zarówno u matki, jak i płodu, w tym zgonu wewątrzmacicznego. Dlatego każda kobieta będąca w ciąży bezwzględnie musi być badana w kierunku cukrzycy. Diagnostykę należy rozpocząć już podczas pierwszej wizyty przyszłej mamy u lekarza prowadzącego ciążę. Niezwykle istotne jest też określenie, czy u danej osoby występują czynniki ryzyka cukrzycy. Ich obecność zmienia postępowanie diagnostyczne.

2. Rozpoznanie czynników ryzyka cukrzycy w ciąży

Niektóre osoby są bardziej narażone na wystąpienie cukrzycy niż pozostała część społeczeństwa. Pierwszym etapem postępowania diagnostycznego jest określenie, czy u danej kobiety występują czynniki ryzyka rozwoju choroby. Należą do nich:

• otyłość,
• wiek powyżej 35 lat,
• obecność cukrzycy w rodzinie,
• cukrzyca w poprzedniej ciąży,
• wysoka masa urodzeniowa poprzednich dzieci (> 4000g).

Jeżeli u przyszłej mamy występują powyższe czynniki, przyspiesza się proces diagnostyczny cukrzycy ciężarnych.

3. Badanie stężenia glukozy na czczo

W ciąży już podczas pierwszej wizyty u lekarza należy wykonać pierwsze badanie w kierunku cukrzycy. Polega ono na oznaczeniu poziomu glukozy we krwi na czczo. Ponieważ przeważnie przyszła mama nie jest na to przygotowana i zjadła wcześniej jakiś posiłek, często badanie przekłada się na następny dzień.

W zależności od uzyskanego wyniku wybiera się dalszy etap diagnostyki. Jeżeli poziom glukozy był prawidłowy ( 140 mg/dl).

W tym przypadku badanie poziomu glukozy w ciąży przeprowadza się na czczo – po minimum 8 godzinach niejedzenia. Można jedynie pić wodę. Ponadto, co najmniej przez 3 dni poprzedzające test należy spożywać pełnowartościową, przeciętną dietę (np. bez ograniczania przyjmowania węglowodanów). W laboratorium najpierw pobiera się próbkę krwi do oznaczenia wyjściowego poziomu glukozy. Następnie w ciągu 5 minut wypija się 75g glukozy rozpuszczonej w wodzie. Drugie badanie poziomu glukozy wykonuje się po 120 minutach. W tym czasie należy spokojnie siedzieć w poczekalni, stosując się do takich samych zasad, jak w OGTT z 50g glukozy. Czasami robi się dodatkowe oznaczenie w 60 minucie od podania glukozy.

Prawidłowo stężenie glukozy po 120 minutach powinno wynosić