Samokontrola piersi
Samokontrola piersi to pierwszy etap w diagnostyce raka piersi. Regularne badanie pozwala na wykrycie nowotworu sutka, w jego wczesnym stadium, a co się z tym wiąże, daje większe szanse na pełne wyleczenie. Samokontrolę piersi najlepiej rozpocząć już w dwudziestym roku życia i powtarzać ją regularnie określonego dnia cyklu miesiączkowego. Wykryta zmiana nie musi oznaczać nowotworu złośliwego, ale każda powinna być skonsultowana z lekarzem. #ZdrowaPolka
1. Rodzaje nowotworów sutka
- nowotwory złośliwe (90% to rak, pozostałe 10% mięsaki, chłoniaki itp.),
- nowotwory łagodne (gruczolakowłókniaki, torbiele, brodawczaki).
2. Objawy raka sutka
Rak sutka to najczęściej występujący rodzaj nowotworu gruczołu sutkowego. Zazwyczaj nowotwór ten przez długi czas wzrasta w sposób utajony i jego wykrycie jest niezmiernie trudne. Objawy raka sutka występują późno, najczęściej gdy jest już za późno na całkowity powrót do zdrowia, dlatego tak ważne jest jak najwcześniejsze wykrycie guza. Zmiany wymagające natychmiastowej wizyty u lekarza to:
- zmiany w kształcie, wielkości piersi lub ich położeniu,
- odmienny wygląd i zachowywanie się piersi podczas unoszenia ramion,
- zmarszczona, wyciągnięta skóra z charakterystycznym objawem „skórki pomarańczowej” na powierzchni gruczołu piersiowego,
- wciągnięcie, zaczerwienienie lub owrzodzenie brodawki sutkowej,
- wydzielina z brodawki sutkowej,
- guzek lub stwardnienie w piersi wyraźne różniące się konsystencją od reszty piersi,
- powiększenie węzłów chłonnych.
3. Czynniki ryzyka raka sutka
Regularne badania powinny wykonywać szczególnie kobiety, które znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania na nowotwór piersi, czyli kobiety po menopauzie oraz te, u których w rodzinie notowano przypadki zachorowania na nowotwór gruczołu sutkowego (ryzyko choroby wzrasta o 10%). Do pozostałych czynników ryzyka raka gruczołu sutkowego należą:
- występujący wcześniej nowotwór drugiej piersi,
- wiek powyżej 50 lat,
- przedwczesny wiek pierwszej miesiączki,
- późny wiek menopauzy – po 55. roku życia,
- długotrwała substytucja estrogenów po menopauzie,
- pierwsza ciążą po 35. roku życia,
- bezdzietność,
- krótki okres karmienia piersią,
- długotrwałe stosowanie środków antykoncepcyjnych w młodości,
- przyjmowanie preparatów hormonalnych dłużej niż 8 lat,
- występowanie zmian przedrakowych (brodawczaki, atypowa hiperplazja, duże torbiele),
- palenie tytoniu.
4. Samobadanie piersi
Samobadanie piersi jest proste i szybkie – można je przeprowadzić w ciągu 10-15 minut. Najczęściej wykonuje się je w dwóch pozycjach – na leżąco i na stojąco. Samobadanie piersi na stojąco należy przeprowadzić w następujący sposób:
- stań przed lustrem, opuść ręce wzdłuż ciała i dokładnie obejrzyj swoje piersi, zwróć uwagę na to, czy skóra nie jest pomarszczona lub zaczerwieniona,
- następnie unieś ręce do góry i przyjrzyj się dokładnie kształtowi swoich piersi, zwróć uwagę na to, czy obie piersi w symetryczny sposób uniosły się do góry,
- obejrzyj dokładnie swoje piersi, trzymając ręce na biodrach,
- zegnij lewą rękę i połóż dłoń z tyłu głowy, a prawą dokładnie zbadaj swoją pierś; trzymaj palce płasko i całą powierzchnię piersi delikatnie uciskaj okrężnymi ruchami zgodnie z kierunkiem wskazówek zegara i odwrotnie, zwróć uwagę na wszelkie stwardnienia i zgrubienia, które swoją konsystencją różnią się od otaczających tkanek,
- uciśnij lekko kciukiem i palcem wskazującym po kolei obie brodawki sutkowe, by sprawdzić, czy nie pojawiła się krew lub inna wydzielina.
Samobadanie piersi na leżąco:
- połóż poduszkę lub zwinięty ręcznik pod lewe ramię, lewą rękę włóż pod głowę; samobadania piersi dokonuj w sposób podobny do opisanego powyżej,
- połóż ręce luźno wzdłuż tułowia i sprawdź, czy nie masz powiększonych węzłów chłonnych.
5. Kiedy wykonywać samobadanie piersi?
Częstotliwość samokontroli jest uzależniona od wieku i cyklu miesiączkowego. Samobadanie piersi powinny rozpocząć już kobiety po 20. roku życia i wykonywać je najlepiej między 7. a 10. dniem cyklu, liczonym od pierwszego dnia okresu. Po 25. roku życia samokontrola powinna mieć miejsce raz w miesiącu bezpośrednio po zakończeniu krwawienia miesięcznego. Kobiety, które przeszły menopauzę powinny wykonywać badanie piersi w stałym dniu miesiąca
Samokontrola piersi pozwala zredukować ryzyko zachorowania na nowotwór sutka. Pamiętaj, że aż w 9 na 10 przypadków guz sutka jest wykrywany przez same kobiety, które zaniepokojone zmianami w piersiach same zgłaszają się do lekarzy. Samobadanie piersi to jeden z podstawowych czynników zapobiegania rakowi piersi. Konieczne są także regularne wizyty kontrolne u lekarza ginekologa (przynajmniej raz na rok) oraz profilaktyczne wykonywanie badań obrazowych (USG, mammografia).
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.