W jaki sposób działają szczepionki?
Szczepienia ochronne są ważnym punktem w życiu każdego człowieka. Od dziecka podawane nam są różne szczepionki, które mają nas chronić przed groźnymi chorobami. Ponieważ szczepionki bywają bolesne lekarze polecają teraz, zwłaszcza dzieciom szczepionki skojarzone, dzięki którym pacjenci nie muszą być wielokrotnie kłuci. Wszyscy wiedzą, że należy się szczepić ale na pewno niejedna osoba zastanawia się jak właściwie działa szczepionka.
1. Dlaczego potrzebujemy szczepionek?
Szczepionki są substancjami, które "ulepszają" odporność organizmu i jego umiejętność walki z chorobami. Szczepionki najczęściej zabezpieczają przez chorobami zakaźnymi, które przed ich wynalezieniem dziesiątkowały społeczeństwo. W dzisiejszych czasach wielu ludzi nie docenia szczepionek uważając, że choroby, na które uodparniają nie są już zagrożeniem. Jednakże to właśnie dlatego, że ludzie są przeciw nim szczepieni nie chorują na nie. Choroby te ciągle istnieją i zaatakują każdy niezabezpieczony przed nimi organizm. Dlatego szczepienie przeciw różyczce czy ospie ciągle jest istotnym punktem dbania o zdrowie.
2. Rodzaje odporności
Istnieją dwa rodzaje odporności. Pierwsza to odporność bierna, kiedy osoba przyjmuje przeciwciała na daną chorobę, ponieważ jej organizm sam ich nie wytwarza. Odporność bierną nabiera się poprzez podawanie krwi lub jej składników, tj.: immunoglobuliny zawierającej przeciwciała. Niemowlaki przejmują przeciwciała od matek.
Drugi rodzaj odporności polega na tym, że osoba sama wytwarza przeciwciała podczas choroby. Jest to naturalna reakcja organizmu na atakujące wirusy i bakterie. Odporność czynna może zostać pobudzona szczepieniem ochronnym lub wytworzyć się sama w kontakcie z chorobą.
Odporność bierną zyskuje się od razu, natomiast odporność czynna może się wykształcić dopiero po kilku tygodniach, w zamian jest bardziej długotrwała.
3. W jaki sposób nabiera się odporności?
Istnieją dwa sposoby nabycia odporności. Pierwszy z nich to zachorowanie na daną chorobę i pozwolenie, aby organizm sam wytworzył przeciwciała, które powinny zwalczyć chorobę i zabezpieczyć organizm na całe życie, ponieważ przy kolejnym kontakcie z chorobą przeciwciała natychmiast się aktywują.
Drugi sposób to nabycie odporności poprzez szczepionkę, która wejdzie w interakcję z systemem odpornościowym i wytworzy taki sam rodzaj ochrony jak w przypadku naturalnie wytworzonej przez organizm. Jest to forma bezpieczniejsza, gdyż nie wymaga kontaktu z chorobą.
4. Odpowiedź organizmu na szczepionkę
Szczepionki wzmacniają system odpornościowy twojego organizmu. Działanie większości z nich polega na próbie wywołania choroby, przed którą ma ona chronić. Kiedy szczepionka jest wprowadzona do organizmu powoduje, że system odpornościowy reaguje i zwalcza obce mikroorganizmy. W ten sposób system odpornościowy uczy się rozpoznawać obce mikroorganizmy i następnym razem gdy prawdziwa choroba będzie chciała zaatakować organizm zostanie natychmiast wykryta i zneutralizowana. Przeciwciała są produkowane albo podczas choroby albo właśnie podczas podania szczepionki. Po szczepionce pozostają one w organizmie na dość długi czas. W ten sposób przeciwciała nauczyły się, jak skutecznie walczyć z chorobą.
5. Rodzaje szczepionek
Pierwszy rodzaj szczepionek ochronnych produkowany jest z wirusów, które zostały osłabione do tego stopnia, że nie powinny wywołać choroby. Czasem może się zdarzyć, że szczepionka taka wywoła jednak chorobę, ale będzie miała ona łagodniejszy przebieg.
Istnieją również szczepionki, w których skład wchodzą nieaktywne wirusy, które zostają najpierw wyhodowany a potem zneutralizowany poprzez ciepło lub środki chemiczne. Szczepionki takie nie wywołają choroby, ale pozwolą organizmowi wytworzyć barierę ochronną. Chociaż szczepionki z nieaktywnym wirusem są bezpieczniejsze nie przyczyniają się one do wytworzenia tak silnej odporności jak w przypadku szczepionek zawierających jedynie osłabionego wirusa. Często należy przyjąć więcej niż jedną dawkę takiej szczepionki.
Szczepionki ochronne są dobrodziejstwem XXI wieku. Nie sposób byłoby funkcjonować bez szczepionek, które zabezpieczają przed chorobami zakaźnymi, dlatego warto dać się ukłuć kilka razy, by móc cieszyć się zdrowym i długim życiem. A jeśli chcemy zminimalizować ilość ukłuć zawsze możemy się zdecydować na szczepionki skojarzone.
5.1. Skuteczność szczepionki na grypę
Ludzie często zastanawiają się, czy warto poddawać się szczepieniom zalecanym przez lekarzy. Oczywiście warto. Z doświadczenia wynika, że są one bezpieczne i naprawdę działają. Statystyki potwierdzają to. W latach 1950 – 1954 roczny wskaźnik śmiertelności na polio wynosił 17.3, podczas gdy w lata 2000 - 2004 równał się on 0. W tych samych latach liczba śmiertelnych przypadków zachorowań na odrę spadła z liczby 369 do 0.2.
Skuteczność większości szczepień obowiązkowych jest bezsporna. Inaczej jest z zalecaną szczepionką przeciwko grypie. Skuteczność takiej szczepionki wynosi około 70-80%, czyli jednak jest pewne prawdopodobieństwo, że zarazimy się wirusem grypy. Lecz, gdy jeśli się tak zdarzy, objawy choroby będą łagodniejsze i zmniejszy się ryzyko wystąpienia powikłań.
6. Powikłania poszczepienne
Jak wszystkie inne leki, szczepionki mogą wywołać skutki uboczne. Zazwyczaj nie są one poważne, trwają krótko i nie powodują długotrwałych problemów zdrowotnych. Szczepionki zawierają mikroorganizmy pozbawione zjadliwości albo tylko te ich fragmenty, które opdowiadają za rozpoznanie ich przez układ odpornościowy i wytwarzanie przeciwciał. Niektórzy ludzie odczuwają w ciągu 48 godzin po szczepionce przeciw grypie symptomy choroby, jednak nie jest to grypa. Możliwe efekty uboczne po takiej szczepionce to opuchlizna i pieczenie w miejscu nakłucia igły, gorączka, zmęczenie oraz ból mięśni. Reakcje alergiczne są rzadkie.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.