Nerwica wegetatywna – objawy, przyczyny, leczenie

Nerwica wegetatywna, zwana również dystonią wegetatywną, to zaburzenie układu nerwowego, które wpływa na funkcjonowanie autonomicznego układu nerwowego (AUN). AUN kontroluje nieświadome procesy w organizmie, takie jak oddychanie, trawienie, ciśnienie krwi czy pracę serca.

W przypadku nerwicy wegetatywnej dochodzi do zaburzeń w regulacji tych procesów, co prowadzi do różnorodnych objawów somatycznych, które mogą przypominać choroby fizyczne, mimo że ich podłoże jest psychogenne.

Typowe objawy to między innymi:

• kołatanie serca,
• duszności,
• zawroty głowy,
• nadmierne pocenie się,
• uczucie niepokoju,
• problemy żołądkowe,
• bóle głowy.

Objawy te mogą nasilać się w sytuacjach stresowych i wywoływać dodatkowy lęk, co tworzy błędne koło. Leczenie nerwicy wegetatywnej często obejmuje psychoterapię, techniki relaksacyjne oraz, w niektórych przypadkach, farmakoterapię mającą na celu łagodzenie objawów lękowych i fizycznych.

Objawy, jakie mogą pojawić się, gdy jest już zdiagnozowana nerwica wegetatywna to przede wszystkim objawy fizyczne. Nerwica wegetatywna najczęściej objawia się wrażeniem ściśniętego gardła, może pojawić się suchość w ustach. Niektórzy muszą często oddawać mocz dodatkowo oblewają ich zimne lub gorące poty.

Nerwica wegetatywna to także tzw. wędrujący ból. Pacjenci, u których została zdiagnozowana nerwica wegetatywna uskarżają się na uczucie często pojawiającego się lęku, przygnębienia czy rozdrażnienia.

Inne objawy, które mogą sugerować, że u chorego występuje nerwica wegetatywna to problemy ze snem, a również kłopoty z koncentracją w ciągu dnia. Wszystkie dolegliwości mogą się pojawić w wyniku obawy o zdrowie, pacjent może nie wiedzieć, że choroba, na którą cierpi to nerwica wegetatywna, dlatego nie rozumie sytuacji, a to potęguje dolegliwości.

Za objawy, którymi charakteryzuje się nerwica wegetatywna odpowiada część układu nerwowego zwanego układem wegetatywnym lub autonomicznym. Za sprawą właśnie tego układu nasz organizm reaguje na różne sytuacje fizycznymi zaburzeniami narządów wewnętrznych.

Układ wegetatywny w sytuacjach stresowych czy emocjonalnych może zareagować przyspieszeniem lub zwolnieniem akcji serca, częstotliwością oddechu. Nerwica wegetatywna powoduje, że dochodzi do rozszerzania czy kurczenia naczyń krwionośnych, może dojść do ślinotoku lub też wydzielania się nadmiernej ilości potu.

Jeżeli jest to długotrwały stres to organizm jest w ciągłej gotowości, a układ autonomiczny jest zmobilizowany do jego obrony. Jednak może dojść do sytuacji, kiedy nerwica wegetatywna utrzymuje się przez dłuższy czas, sygnały docierające do układu autonomicznego nie są jednoznaczne.

Długotrwała nerwica wegetatywna powoduje, że układ wegetatywny nie potrafi wrócić do stanu równowagi i może dojść do sytuacji, kiedy chory nie jest w stanie kontrolować swoich odruchów.

Nerwica wegetatywna dotyka najczęściej osób, które żyją w ciągłym stresie. Jeśli osoba nie potrafi radzić sobie w stale utrzymujących się sytuacjach stresowych to nerwica wegetatywna może ujawnić się bardzo szybko.

Specjaliści uważają, że nerwica wegetatywna jest częściej diagnozowana u osób o konkretnych cechach osobowości dla przykładu osób wrażliwych. Nerwica wegetatywna może być spowodowana nie tylko pojedynczą sytuacją stresową, ale też problemami rodzinnymi czy w pracy. Nerwica wegetatywna jest częściej diagnozowana u kobiet, może się również pojawić u dziecka.

Leczenie nerwicy wegetatywnej jest złożonym procesem, który wymaga indywidualnego podejścia. Ponieważ objawy tego zaburzenia wynikają z dysregulacji autonomicznego układu nerwowego, a ich podłoże jest często psychogenne, leczenie koncentruje się zarówno na psychologicznych, jak i fizycznych aspektach choroby.

Pierwszym krokiem jest zazwyczaj psychoterapia. W wielu przypadkach zaburzenia lękowe, stres czy nierozwiązane konflikty emocjonalne są głównym czynnikiem wywołującym objawy nerwicy wegetatywnej. Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) pomaga pacjentom zrozumieć, jakie myśli i zachowania prowadzą do ich objawów, a następnie zmieniać niezdrowe wzorce myślowe.

Psychoterapia może także obejmować naukę technik relaksacyjnych, takich jak medytacja, mindfulness czy kontrolowane oddychanie, które pomagają w regulacji reakcji organizmu na stres.

W niektórych przypadkach, szczególnie przy nasilonych objawach, lekarz może zalecić farmakoterapię. Stosuje się tu leki przeciwlękowe, takie jak benzodiazepiny lub selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), które pomagają stabilizować nastrój i zmniejszać nadmierną aktywność układu nerwowego.

Jeśli pacjent ma silne objawy somatyczne, takie jak kołatanie serca czy zaburzenia trawienia, mogą być przepisane leki łagodzące te konkretne symptomy, na przykład beta-blokery na kołatanie serca.

Bardzo ważnym elementem leczenia jest zmiana stylu życia. Regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta oraz odpowiednia ilość snu mają kluczowe znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Ćwiczenia fizyczne pomagają w naturalny sposób zmniejszać napięcie i poprawiają samopoczucie, zwiększając produkcję endorfin.

Warto także unikać czynników, które mogą nasilać objawy nerwicy wegetatywnej, takich jak nadmierna ilość kofeiny, nikotyna, alkohol czy niektóre leki stymulujące. Przy wsparciu terapeuty, farmakologa oraz odpowiednich nawyków, większość pacjentów może skutecznie kontrolować objawy i poprawić jakość swojego życia.