Pończochy uciskowe w leczeniu żylaków
Pończochy uciskowe to jedna z form kompresjoterapii, czyli leczenia przewlekłej niewydolności żylnej z wykorzystaniem stopniowanego ucisku. Metoda ta obejmuje ponadto stosowanie bandaży i opasek uciskowych, a także masażu pneumatycznego. Badania dowodzą, że leczenie stopniowanym uciskiem jest bardzo skutecznym sposobem terapii przewlekłej niewydolności żylnej, o wiele mniej inwazyjnym niż leczenie operacyjne czy farmakologiczne. Odpowiednie pończochy uciskowe pomoże dobrać ci lekarz.
1. Przyczyny przewlekłej niewydolności żylnej
Przewlekła niewydolność żylna to zespół zmian patologicznych powstających w następstwie utrudnionego odpływu krwi z kończyny dolnej. Przyczyną zaburzeń odpływu krwi najczęściej jest uszkodzenie zastawek żylnych, co prowadzi do cofania się (tzw. refluksu żylnego) i zalegania krwi w żyłach. W rezultacie dochodzi do wzrostu ciśnienia żylnego, zwłaszcza na obwodzie kończyny powyżej kostek. Nadciśnienie żylne przenosi się stopniowo na naczynia włosowate, w których powoduje wzrost przepuszczalności ich ścian dla osocza i krwinek. Przedostają się one na zewnątrz naczynia i w ten sposób powstają obrzęki. Utrudnione przedostawanie się tlenu do okolicznych tkanek powoduje niedotlenienie i jest przyczyną powstawania przebarwień, stwardnień i owrzodzeń.
2. Objawy przewlekłej niewydolności żylnej
Objawy kliniczne dostrzegane przez chorych jako pierwsze to pojawiające się wieczorem, po całym dniu poczucie dyskomfortu, uczucie ciężkich nóg i przepełnienia kończyn dolnych. Na zmniejszenie tych dolegliwości wpływa odpoczynek z uniesionymi nogami lub spacer. W pierwszym wypadku odpływ krwi jest ułatwiony dzięki sile grawitacji, w drugim wspomaga go tzw. pompa mięśniowa, ponieważ kurczące się podczas ruchu mięśnie łydek uciskają żyły wypychając z nich krew ku górze.
W późniejszym okresie choroby zaczynają być widoczne zmienione chorobowo żyły w postaci teleangiektazji i żylaków. Wymienione wyżej dolegliwości stają się coraz bardziej uciążliwe. Nasilają się bóle i obrzęki, mogą dołączać się bolesne kurcze mięśni, zwłaszcza w nocy. Wreszcie pojawiają się zmiany troficzne na skórze, najczęściej w okolicy kostek, którym towarzyszy świąd i nadmierna potliwość. Leczenie uciskowe jest jedyną metodą mogącą spowolnić rozwój przewlekłej niewydolności żylnej.
3. Leczenie żylaków za pomocą kompresjoterapii
Podstawą leczenia zachowawczego przewlekłej niewydolności żylnej jest ułatwienie odpływu krwi z chorej kończyny. Ucisk kończyny stopniowo zmniejszający się w kierunku pachwiny powoduje:
- zwiększenie prędkości przepływu krwi w żyłach,
- poprawę wydolności zastawek i dzięki temu zmniejszenie cofania się krwi,
- zmniejszenie zalegania krwi w żyłach powierzchownych, a więc również zmniejszenie ich średnicy,
- zmniejszenie ciśnienia krwi żylnej,
- poprawę stanu mikrokrążenia,
- zmniejszenie obrzęku.
Kompresjoterapia jest skuteczna tylko wtedy, gdy wywołuje odpowiedni ucisk. W zależności od nasilenia choroby stosuje się ucisk od 20 do 60 mmHg (mierzony na wysokości kostki). Innym ważnym czynnikiem jest stopniowanie ucisku. Prawidłowo dobrana pończocha uciskowa wywiera największy ucisk na wysokości stawów skokowych, stopniowo malejący w górę, a w bliższej części uda osiągający jedynie 40% maksymalnego ucisku.
4. Wskazania do stosowania kompresjoterapii
Terapia stopniowanym uciskiem jest wskazana w początkowych stadiach choroby żylnej, ponieważ hamuje jej rozwój i zmniejsza objawy przewlekłej niewydolności żylnej. W zaawansowanych postaciach choroby kompresjoterapia stanowi ważną metodę leczniczą zapobiegającą jej powikłaniom. Często zalecana jest chorym, którzy z różnych przyczyn nie mogą zostać poddani operacji, a także kobietom w ciąży, połogu i karmiącym matkom. Stosowana jest również u osób bez objawów klinicznych w przypadku obciążenia genetycznego, długotrwałej pracy w pozycji stojącej lub siedzącej oraz długich podróży.
5. Przeciwwskazania do kompresjoterapii
Przeciwwskazaniem do stosowania metody stopniowanego ucisku są zaawansowane zaburzenia krążenia tętniczego, ostra faza stanu zapalnego skóry i tkanki podskórnej oraz świeżo zdiagnozowana masywna zakrzepica żył głębokich. U chorych z owrzodzeniami żylnymi nie jest zalecane stosowanie pończoch uciskowych - w takich przypadkach należy stosować opaski uciskowe.
6. Zalety stosowania pończoch uciskowych
Zaletą pończoch elastycznych jest łatwość stosowania oraz możliwość utrzymania stałego ucisku, podczas gdy zakładanie opasek uciskowych wymaga wcześniejszego przeszkolenia chorego lub pomocy opiekuna, a w niektórych wypadkach wykwalifikowanego personelu medycznego.
Pończochy uciskowe powinny być dobierane przez lekarza indywidualnie dla każdego pacjenta. Pomiarów dokonuje się na nieobrzękniętej kończynie, rano, nie później niż 20 minut po wstaniu z łóżka. Elastyczne pończochy uciskowe należy nosić podczas chodzenia, stania i siedzenia i zdejmować przed udaniem się na spoczynek.
Liczne badania potwierdzają dużą skuteczność stosowania pończoch uciskowych ucisku zarówno w profilaktyce, jak i leczeniu przewlekłych zaburzeń żylnych i owrzodzeń we wszystkich stopniach zaawansowania.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.