Jak wygląda badanie alergii?
Badanie alergii często bywa długotrwałe i żmudne. Ustalenie alergenu bądź alergenów, na które uczulona jest dana osoba wcale nie jest prostą sprawą. Czasami trzeba przeprowadzić wiele badań krwi, testów alergicznych lub prób prowokacyjnych. Alergia jest coraz powszechniejszą chorobą i bardzo często dotyka dzieci. Na szczęście można ją w prosty sposób zdiagnozować przy pomocy specjalnych badań. Trudniejsze jest jednak wyznaczenie czynnika, który wywołuje reakcje alergiczne u chorego. Kiedy możemy uzyskać pewność, że mamy do czynienia z alergią? Diagnostyka alergii opiera się na wielu badaniach, które umożliwiają identyfikację alergenów (związków chemicznych, pyłków, pokarmów), które wywołują uczulenie. Zanim zdecydujesz się je wykonać, upewnij się, że dolegliwości, które ci dokuczają, są prawdopodobnie reakcją alergiczną, czyli nieprawidłową reakcją organizmu na różne substancje, które dla zdrowych ludzi są zwykle nieuczulające.
1. Objawy alergii
Można wyróżnić wiele typów alergii – od alergii skórnej, wziewnej i pokarmowej, poprzez pokrzywkę, aż po astmę. Astmą określamy schorzenie dróg oddechowych wynikające z nadwrażliwości na poszczególne czynniki, takie jak pyłki, czy kurz. W najgorszym przypadku może pojawić się wstrząs anafilaktyczny, czyli reakcja organizmu na czynnik alergenny objawiająca się gwałtownym spadkiem ciśnienia, niewydolnością oddechową i zatrzymaniem akcji serca. Ten rodzaj alergii, przy braku odpowiedniego leczenia, może prowadzić nawet do zgonu chorego.
Najczęstszym rodzajem alergii jest alergia skórna. Zmiany alergiczne na skórze mogą powstać w wyniku kontaktu z poszczególnymi substancjami – np. niklem, zawartym w zegarkach, paskach, czy kolczykach. Typowym miejscem występowania alergii skórnej, szczególnie w przypadku atopowego zapalenia skóry, są okolice zgięć łokci i kolan, a także nadgarstki. Zmiany na skórze powodują swędzenie i pieczenie, jednak można się ich pozbyć w prosty sposób – stosując maść z glikokorytkosteroidami.
2. Badanie krwi na alergię
Alergia spowodowana jest m.in. zbyt dużym poziomem przeciwciał IgE we krwi, chorobę można więc zdiagnozować poprzez oznaczenie ich ilości. Wyróżniamy dwa typy oznaczania stężenia IgE:
- całkowite – określa ogólną ilość przeciwciał w organizmie,
- swoiste – celuje w konkretny czynnik alergenny, taki jak roztocza kurzu domowego.
Jednak należy pamiętać, że wysoki poziom IgE nie musi wskazywać jednoznacznie na alergię. Podwyższone stężenie tych przeciwciał może świadczyć o infekcji pasożytniczej, schorzeniu nerek lub wątroby, białaczce lub mononukleozie. Dodatkowo, normalny poziom IgE nie wyklucza zaistnienia choroby, więc badanie krwi na alergię nie jest w pełni wiarygodne.
Bardziej przydatne jest oznaczanie swoistych przeciwciał IgE. W badaniu tym alergeny, czyli czynniki wywołujące alergię, są grupowane w panele, np. alergeny wziewne – sierść zwierząt, pyłki traw, drzew i chwastów; alergeny pokarmowe – owoce, zboża, mięsa. Badanie swoistych przeciwciał jest bezpieczniejsze od testów skórnych, poza tym można je wykonać nawet w czasie przyjmowania leków.
3. Testy alergiczne
Do najczęściej wykonywanych testów alergicznych należą testy skórne. Polegają one na stwierdzeniu objawów uczulenia na dany alergen po ekspozycji skóry na jego działanie. Wyróżnia się testy punktowe, testy śródskórne oraz testy płatkowe. To badanie alergii polega na wykonaniu kontroli ujemnej z roztworem soli fizjologicznej bądź kontroli dodatniej z histaminą.
Testy punktowe polegają na umieszczeniu na skórze (przedramienia lub pleców) kropli roztworu zawierającego alergen, a następnie nakłuciu skóry tak, aby doszło do kontaktu skóry właściwej z alergenem. Poza roztworami alergenów na skórze musi się znaleźć roztwór soli fizjologicznej (tzw. kontrola ujemna) i roztwór histaminy (tzw. kontrola dodatnia). Histamina to substancja wydzielana przez komórki układu odpornościowego, powodująca objawy alergii. Zmiany powstające na skórze po podaniu alergenu porównywane są z tym miejscem, w którym wykonana była próba dodatnia. Wyniki testów skórnych odczytuje się po 15-20 minutach na podstawie pomiaru średnicy bąbla i rumienia.
Testy śródskórne polegają na wstrzyknięciu roztworu z alergenem pod skórę bardzo cienką igłą. Stężenia alergenów w roztworach do testów śródskórnych są dużo mniejsze niż do punktowych testów skórnych. Testy śródskórne wykonuje się, jeśli punktowe testy skórne są ujemne, a objawy nadal sugerują uczulenie na konkretny alergen.
Trzecim rodzajem testów skórnych są testy płatkowe. Są one stosowane w diagnostyce kontaktowego zapalenia skóry. Kontakt alergenu ze skórą powoduje typowy odczyn. Badanie polega na nasączeniu alergenem krążków bibułowych, które umieszcza się na skórze pleców w odpowiednich odległościach od siebie. Testy odczytuje się po 48 i 72 godzinach, przy czym przez cały czas skóra ma kontakt z krążkami.
4. Próby prowokacyjne
Inne badanie alergii, które umożliwia ustalenie czynnika odpowiedzialnego za uczulenie, to testy prowokacyjne. Polegają one na dostarczeniu do organizmu, różnymi drogami, podejrzanego alergenu i obserwacji występujących objawów. Testy prowokacyjne należy wykonywać pod ścisłym nadzorem lekarza. W zależności od objawów klinicznych i rodzaju występującej alergii, wykonuje się próby prowokacyjne donosowe – w alergicznym nieżycie nosa, dooskrzelowe – w astmie, doustne – w alergii pokarmowej. Uważa się, że próby prowokacyjne powinny być „podwójnie ślepe", tzn. zarówno pacjent, jak i lekarz nie powinni wiedzieć, czy został podany alergen czy placebo.
Mimo dostępności coraz większej liczby badań na alergię, ustalenie konkretnego alergenu wywołującego uczulenie jest bardzo trudne. Badania na alergię najczęściej wymagają odstawienia leków przeciwalergicznych, które zmniejszają dolegliwości, a same mogą spowodować nasilenie już występujących objawów.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.