Pokrzywka alergiczna - objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie

Pokrzywka alergiczna, to jeden z objawów uczulenia na alergeny. Ten problem zdrowotny dotyczy zarówno dzieci, jak i osób dorosłych. Objawy, jakie pojawiają się w przebiegu alergii skórnej, zależą od nasilenia i przebiegu choroby. Pokrzywka może przybrać postać przewlekłą, ostrą oraz przewlekłą przerywaną. Jakie leki podaje się pacjentom cierpiącym na wysypkę alergiczną? Jak wygląda leczenie domowe pokrzywki alergicznej?

1. Pokrzywka alergiczna – czym jest?

Pokrzywka alergiczna to choroba skóry, której przyczyną są alergeny, zarówno wziewne, pokarmowe, jak i kontaktowe. Szacuje się, że częstość występowania pokrzywki dotyczy około 20 procent populacji.

Objawy skórne towarzyszące pokrzywce alergicznej mogą pojawić się na przykład na skutek spożycia alergizującego pokarmu, np. orzechów, owoców morza, mleka krowiego czy jajek.

Zobacz film: "Dlaczego warto wykonywać badania profilaktyczne?"

U wielu pacjentów problem ten ma nieco inne podłoże i pojawia się na skutek zetknięcia z alergenem wziewnym, a nie pokarmowym. Przykładem alergenu wziewnego może być sierść zwierząt domowych (alergia na sierść zwierząt).

Najczęstszym, a zarazem najbardziej charakterystycznym objawem jest swędzący bąbel pokrzywkowy, który przypomina grudkę o kolistym lub pierścieniowatym kształcie.

Sam bąbel pokrzywkowy nie zagraża życiu. Jednak inne objawy pokrzywki mogą być niebezpieczne. Obrzęk błony śluzowej dróg oddechowych może prowadzić do problemów z oddychaniem.

Po jakim czasie znika wysypka alergiczna u dorosłych? Zwykle problem ustępuje samoistnie po kilku, kilkunastu godzinach. Czasami zdarza się jednak, że pokrzywka uczuleniowa nie mija od razu, tylko dopiero po 7-14 dniach. W przypadku, w którym pokrzywkowa wysypka alergiczna nie mija, wskazana jest konsultacja u specjalisty, dermatologa lub alergologa.

2. Przyczyny pokrzywki alergicznej

Pokrzywka alergiczna może być spowodowana przez:

• alergeny wziewne,
• alergeny pokarmowe (taka pokrzywka zwana jest pokrzywką pokarmową),
• czynniki infekcyjne (bakterie, wirusy).

Pokrzywka kontaktowa pojawia się w miejscu bezpośredniego kontaktu skóry z alergenem, choć w niektórych przypadkach zmiany mogą przybierać charakter rozlany. Inną przyczyną pojawienia się jednej z odmian pokrzywki jest ucisk lub potarcie skóry. Pojawia się szybko i może mieć kształt zależny od miejsca podrażnienia skóry.

3. Objawy pokrzywki alergicznej

Pokrzywka powoduje, że na skórze pojawia się bąbel pokrzywkowy. Przypomina on obrzęk skórny o różowym lub porcelanowobiałym kolorze. Pokrzywka może pojawić się nagle i szybko zniknąć. Kształt bąbla może być różny (okrągły, obrączkowaty), jednak wyraźnie się odcina od zdrowego miejsca. Jego rozmiary często są znaczące. Może pojawić się jeden lub kilka wyprysków. Wykwit ten zmienia swoją lokalizację po 3 lub 4 godzinach. Nigdy nie utrzymuje się przez dłuższy czas w tym samym miejscu.

Pokrzywka (uczulenie), oprócz objawów skórnych, może także wywołać inne dolegliwości, np.:

• biegunkę,
• nudności, wymioty,
• bóle stawowe,
• obniżenie ciśnienia lub stany gorączkowe.

Pokrzywka (bąble pokrzywkowe), a także pokrzywkowy rumień alergiczny to najczęstsze objawy alergii skórnej. Poza bąblami pokrzywka wywołuje obrzęk błon śluzowych jamy ustnej i obrzęk błon śluzowych dróg oddechowych.

Obrzęk krtani jest niebezpieczny dla zdrowia pacjenta, ponieważ doprowadzić do problemów z oddychaniem. Jeśli pokrzywkowa wysypka przebiega z problemami układu oddechowego, warto jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. W przypadku wystąpienia ostrej reakcji ze strony układu immunologicznego konieczne może być wezwanie pogotowia.

Jeśli obrzęk pojawia się wewnątrz skóry i błony śluzowej, oznacza to odmianę pokrzywki przewlekłej - obrzęk naczynioruchowy, znany także jako obrzęk Quinckego.

4. Pokrzywka alergiczna – rodzaje

Pokrzywka alergiczna może przybierać charakter ostry bądź przewlekły. Pierwszy rodzaj pokrzywki występuje u pacjentów znacznie częściej.

4.1. Ostra pokrzywka alergiczna

Ostra pokrzywka alergiczna trwa zwykle od 24 do 48 godzin, choć czasami może utrzymywać się nawet do 6 tygodni. Jest spowodowana reakcją alergiczną organizmu na dany alergen. Zazwyczaj nie nawraca, jeśli czynnik alergizujący wziewny, pokarmowy lub kontaktowy zostanie zidentyfikowany, a pacjent będzie go unikał.

Pokrzywka ostra jest niezwykle powszechna wśród populacji i dotyka głównie ludzi młodych, choć może wystąpić u osób w każdym wieku, zarówno u niemowlaków, jak i pacjentów w wieku podeszłym. Diagnozuje się ją w sytuacji, w której swędzący bąbel pokrzywkowy pojawia się nagle.

Wykwity, zwane bąblami pokrzywkowymi, mogą przypominać oparzenia po kontakcie naskórka z pokrzywą. Wraz ze zmianami skórnymi może pojawić się obrzęk naczyniowy.

Ostra pokrzywka alergiczna może pojawić się zarówno po spożyciu alergenu pokarmowego, np. ryby, ananasa, czekolady, orzechów czy pomidorów, jak i po zetknięciu się z alergenem wziewnym, np. pyłkami roślin, zarodnikami grzybów. W wielu przypadkach spowodowana jest stosowaniem leków np. antybiotyków lub niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

4.2. Przewlekła pokrzywka alergiczna

O przewlekłej pokrzywce alergicznej mówi się wtedy, gdy towarzyszące chorobie skórnej objawy utrzymują się powyżej 6 tygodni. Jak pokazują statystyki, przewlekła pokrzywka, czyli trwająca ponad 6 tygodni, dotyczy około 1 na 1000 pacjentów. Wymaga ona różnicowania z pokrzywką idiopatyczną, która ze względu na skomplikowaną diagnostykę, stanowi poważny problem dla specjalistów. Jej leczenie jest długotrwałe.

4.3. Wysypka ze stresu

Wysypka stresowa, znana również jako pokrzywka cholinergiczna może pojawić się w najmniej oczekiwanym momencie, np. w trakcie ważnej rozmowy rekrutacyjnej czy egzaminu ustnego na studiach. Zazwyczaj dotyczy ona pacjentów, którzy mieli wcześniej problem z wysypką alergiczną, katarem siennym bądź egzemą, nie jest to jednak reguła.

Na skutek nadmiernego lub długotrwałego stresu może dojść do zaburzeń funkcjonowania układu immunologicznego, co wiąże się z ponadnormatywnym wydzielaniem substancji o nazwie histamina. U pacjenta dochodzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych. Zaobserwować można również zwiększone wydzielanie potu.

5. Leczenie pokrzywki alergicznej

Pokrzywkę alergiczną należy różnicować z takimi problemami zdrowotnymi jak pokrzywka cieplna (wywołana na skutek kontaktu skóry z wysoką temperaturą) czy pokrzywka idiopatyczna (dermatoza, w przypadku której nie określono jednoznacznej przyczyny powstawania).

Żeby wyleczyć alergię u dzieci czy dorosłych, należy poznać czynniki, które je wywołują. Dodatkowo zaleca się stosowanie leczenia objawowego.

Pokrzywka u dzieci, związana z alergią pokarmową nie jest prosta do wyleczenia. Nie zawsze można całkowicie wyeliminować czynnik szkodzący zdrowiu z diety lub środowiska. Osoba chora musi wiedzieć, gdzie dany alergen występuje.

Alergia skórna, pojawiająca się pod wpływem czynników fizycznych, leczona jest za pomocą leków antyhistaminowych. Można też próbować przyzwyczaić organizm do alergenu (tzw. odczulanie). Do tego trzeba dużo czasu i cierpliwości, a wyniki nie zawsze są zadowalające.

Wysypka ze stresu zwykle leczona jest środkami przeciwhistaminowymi, lekami antycholinergicznymi (leki rozszerzające oskrzela), a niejednokrotnie także lekami uspokajającymi. Niektórym na wysypkę na tle nerwowym pomaga również medytacja oraz relaksacja.

6. Alergiczna pokrzywka – leczenie domowe

Pacjenci często zastanawiają się, jakie domowe sposoby na pokrzywkę są najskuteczniejsze. Okazuje się, że domowe leczenie pokrzywki alergicznej może polegać na zastosowaniu chłodnej kąpieli, zimnego kompresu czy masażu skóry kostką lodu.

Takie techniki przynoszą zazwyczaj natychmiastową ulgę i pomagają zniwelować obrzęk i nadmierny świąd skóry. Niska temperatura ogranicza przepływ krwi do miejsca, w którym wystąpił stan zapalny.

Czym smarować pokrzywkę skórną? W aptece znaleźć można kilka maści na uczulenie alergiczne np. hydrokortyzon, przeznaczony do stosowania miejscowego na skórę. Wykazuje on działanie przeciwzapalne, przeciwobrzękowe oraz przeciwświądowe. To najsłabszy lek z grupy z glikokortykosteroidów.

Jak pozbyć się pokrzywki alergicznej? Okazuje się, że pomocne bywa zastosowanie leku przeciwhistaminowego o nazwie dimetynden. Środek ten również przeznaczony jest do stosowania na skórę.

Skórna pokrzywka na plecach, rękach lub nogach może być niezwykle kłopotliwa, z tego powodu nie warto jej bagatelizować. Wszelkie wątpliwości z nią związane warto omówić z dermatologiem lub alergologiem.

7. Pokrzywka alergiczna – diagnostyka

Pokrzywka alergiczna przebiega z typowym wykwitem skórnym, tzn. bąblem pokrzywkowym, co sprawia, że rozpoznanie choroby skórnej nie sprawia alergologom większej trudności. Znacznie bardziej kłopotliwe bywa dla specjalistów określenie przyczyny pokrzywki alergicznej, szczególnie wtedy, gdy pojawiające się na skórze pacjenta zmiany mają charakter przewlekły.

Ustalenie przyczyny dolegliwości odbywa się nie tylko na podstawie szczegółowego wywiadu lekarskiego, ale również odpowiednich badań diagnostycznych takich jak:

• badanie poziomu IgE – z pobranego materiału bada się stężenie przeciwciał IgE, które podnosi się na skutek kontaktu z danym alergenem np. pyłkami roślin, śliną zwierząt domowych, roztoczami kurzu, pszenicą czy białkiem mleka krowiego.
• testy skórne – testy skórne prowokują reakcję alergiczną przez zaaplikowanie niewielkiej ilości alergenu. W tym celu specjalista używa specjalnego nakłuwacza. U pacjenta z alergią można zaobserwować odczyn podobny do tego, który wywołany jest ukąszeniem komara.
• badanie moczu,
• badanie krwi z rozmazem,
• badanie poziomu OB i CRP, czyli markerów stanu zapalnego w organizmie,
• badanie sprawdzające liczbę eozynofilii, tzn. granulocytów kwasochłonnych, z rodzaju leukocytów. Ich zbyt wysokie stężenie może sugerować, że u pacjenta występuje alergia,
• biopsja skóry.

W trakcie wywiadu ze specjalistą pacjent może pokazać dodatkowe zdjęcia pokrzywki alergicznej, jeśli problem utrzymuje się od dłuższego czasu.

8. Pokrzywka alergiczna – profilaktyka?

Jeśli pokrzywka alergiczna występuje na skutek stosowania leków np. antybiotyków, niesteroidowych leków przeciwzapalnych bądź inhibitorów na nadciśnienie tętnicze krwi, wskazane jest ograniczenie spożycia bądź zastąpienie danych środków farmakologicznych innymi lekami (oczywiście w porozumieniu z lekarzem).

Podobnie jest w przypadku uczulających pokarmów. Jeśli pacjentowi udało się już zidentyfikować, które produkty żywnościowe powodują wysypkę alergiczną, wskazane jest całkowite wyeliminowanie danej żywności z codziennego jadłospisu.

Osobom borykającym się z wysypką ze stresu zaleca się praktykować techniki relaksacyjne. Pomocne jest również ograniczenie czynników, które sprzyjają wystąpieniu zmian skórnych.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.