Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Mgr Monika Łapczyńska

Suplementy w ciąży

Suplementy w ciąży
Suplementy w ciąży (Shutterstock)

Właściwa dieta jest jednym z podstawowych elementów odpowiedzialnych za prawidłowy przebieg ciąży. Powinna zapewnić we właściwych proporcjach potrzebne składniki odżywcze. Witaminy działają jako katalizatory w reakcjach metabolicznych, a ich niedobór może zaburzyć procesy życiowe. Podobną rolę w organizmie spełniają składniki mineralne, stanowiące ok. 4% tkanek ustroju człowieka. Są one składnikami enzymów i hormonów w procesach metabolicznych i biorą udział w tworzeniu elementów strukturalnych ustroju.

spis treści

1. Suplementy diety a ciąża

Kobiety w ciąży rozważające stosowanie suplementacji diety, powinny mieć na uwadze zarówno wymagania swoje, jak i dziecka, i zawsze skonsultować tę decyzję z lekarzem prowadzącym ciążę. Często wystarczy dobrze zbilansowana dieta przyszłej mamy, aby zapewnić sobie i dziecku odpowiednią ilość witamin i minerałów. Jeżeli jednak lekarz zaleci dodatkowe preparaty, należy przyjmować suplementy dla kobiet w ciąży.

Należy pamiętać, że niektóre z suplementów potrafią być wręcz groźne dla kobiet w ciąży, dlatego stosowanie innych preparatów niż przeznaczone dla kobiet ciężarnych powinno być przedyskutowane ze specjalistą. Należy ponadto pamiętać o odpowiedniej podaży wody, której ilość ma zasadniczy wpływ na poziom witamin rozpuszczalnych w wodzie (witamina C, witaminy z grupy B). Należy pamiętać, że witaminy rozpuszczają się w wodzie lub tłuszczach (A, D, E, K).

2. Czy warto brać suplementy diety w ciąży?

Zobacz film: "Czy w ciąży należy jeść za dwoje?"

Tabletki w ciąży należy przyjmować dopiero, gdy lekarz wyrazi na to zgodę i uzna za konieczne. Istnieją specjalne preparaty, które są przeznaczone właśnie dla przyszłych mam. Są one niegroźne dla organizmu dziecka.

Suplementy diety są zalecane kobietom:

Warto podkreślić, że kobiety przestrzegające diety wegetariańskiej mają ponadto zwiększone zapotrzebowanie na witaminę B12 i cynk. Do chwili obecnej brak jednak dokładnych i obowiązujących wytycznych dotyczących suplementów diety w okresie ciąży, połogu i laktacji. Fizjologia ciąży wymaga bowiem zupełnie innej podaży witamin i soli mineralnych w różnych jej okresach. Zapotrzebowanie to wzrasta od I trymestru i jest związane z dynamiką wzrostu płodu.

3. Składniki mineralne w ciąży

W czasie ciąży niezbędne są witaminy i składniki mineralne, bo wpływają one na zdrowie ciężarnej oraz na rozwój dziecka w łonie matki. Są to:

  • Kwas foliowy

Należy do rozpuszczalnych w wodzie witamin z grupy B. Przyjmowany przed zapłodnieniem oraz przez pierwsze kilka tygodni ciąży w dużym stopniu zmniejsza ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej u dziecka. W Polsce, według zaleceń zespołu ekspertów powołanych przez Ministerstwo Zdrowia, kobiety w wieku rozrodczym, które mogą zajść w ciążę, powinny spożywać 0,4 mg kwasu foliowego dziennie w celu zapobieżenia wystąpieniu u ich potomstwa wady cewy nerwowej.

  • Żelazo

To zasadniczy składnik hemoglobiny, która zawiera 2/3 zasobów tego pierwiastka w organizmie, bierze udział w procesie transportu tlenu z płuc do wszystkich tkanek docelowych. Podczas ciąży ilość żelaza w organizmie matki ulega zmniejszeniu ze względu na jego zapotrzebowanie przez płód. Aby zapobiec niedokrwistości z niedoboru żelaza (95% wszystkich niedokrwistości ciężarnych), która na skutek niedotlenienia może być przyczyną porodów przedwczesnych, hipotrofii i zaburzeń przebiegu porodu, zaleca się uzupełnianie niedoborów tego pierwiastka w II i III trymestrze ciąży. Przyjmuje się, że stężenie hemoglobiny poniżej 11 mg%, wymaga oceny stężenia żelaza w surowicy i ewentualnej suplementacji.

  • Cynk

Niedobór cynku w ciąży może prowadzić do zwiększonego ryzyka wystąpienia porodu przedwczesnego, niskiej masy urodzeniowej, nadciśnienia indukowanego ciążą oraz powikłań związanych z przebiegiem porodu (przedłużający się poród, krwawienia okołoporodowe). W przebiegu ciąży stężenie cynku w surowicy krwi spada w kolejnych tygodniach.

  • Magnez

Pełni rolę aktywatora wielu układów enzymatycznych i przemian energetycznych w komórce. Jest niezbędny do osiągnięcia prawidłowego wzrostu, wspomaga rozwój kości. W okresie ciąży i laktacji zapotrzebowanie na magnez wzrasta.

  • Miedź

Jest niezbędna do wytwarzania krwinek czerwonych, metabolizmu tkanki nerwowej, łącznej i kostnej. Przemiana miedzi jest ściśle powiązana z przemianą żelaza. Niedobór miedzi, która jest niezbędna do prawidłowego wchłaniania żelaza, ma ścisły związek z występowaniem niedokrwistości u dzieci, kobiet w ciąży i matek karmiących.

  • Jod

Jest składnikiem odgrywającym istotną rolę w regulacji przemiany materii i hormonów tarczycy. W czasie ciąży - ze względu na zwiększenie klirensu nerkowego jodu, wychwytu jodu przez kompleks łożysko-płód oraz poziomu hormonów tarczycy - wzrasta zapotrzebowanie na ten pierwiastek. Niedobór jodu w ciąży może wiązać się z większym odsetkiem porodów martwych płodów, poronień, wad wrodzonych.

  • Mangan

Niedobory tego pierwiastka w okresie ciąży mogą prowadzić do zaburzeń rozwoju kośćca, ataksji noworodków (zaburzenie neurologiczne polegające na niezborności ruchowej noworodka), nieprawidłowego rozwoju narządów wewnętrznych i nieodwracalnego uszkodzenia błędnika.

  • Wapń i fosfor

Poza wyżej wymienionymi składnikami niezbędne są wapń i fosfor, gdyż są podstawą struktur kości i zębów. Zapotrzebowanie na wapń w okresie ciąży i laktacji wzrasta. W ostatnim trymestrze ciąży występuje największe zapotrzebowanie płodu na wapń, z powodu kształtowania się układu kostnego. Ponadto wykazano, że przyjmowanie przez matkę wapnia podczas ciąży obniża ciśnienie krwi i zmniejsza ryzyko przedwczesnego porodu.

4. Witaminy w ciąży

Witaminy dla ciężarnych są bardzo istotnym elementem waunkującym prawidłowy rozwój płodu. Najważniejszymi spośród nich są:

To antyoksydant, przeciwdziała uszkodzeniom lub zaburzeniom procesów metabolicznych, wywoływanym przez wolne rodniki. Umożliwia ona prawidłowe funkcjonowanie siatkówki. W przypadku jej niedoborów może wystąpić upośledzona adaptacja oka do ciemności. Jednak jej przedawkowanie może wpływać negatywnie na rozwój płodu (wodogłowie, małogłowie, wady twarzoczaszki, wady układu krążenia).

  • Witaminy z grupy B

Witamina B2 uczestniczy w procesach energetycznych i neurofizjologicznych, pełniąc ważną rolę w czynnościach układu nerwowego. Zapotrzebowanie na witaminę B1 wzrasta szczególnie u palących papierosy, pijących alkohol oraz kawę i w sytuacjach stresowych. Witamina B2 (ryboflawina) bierze udział w metabolizmie węglowodanów, tłuszczów, białek. Niedobór ryboflawiny może powodować zapalenie języka, błony śluzowej jamy ustnej, powstanie zajadów oraz zaburzeń ze strony narządu wzroku i układu nerwowego. Witamina B6 (pirydoksyna) również bierze aktywny udział w metabolizmie białek, węglowodanów i tłuszczów. Odgrywa też istotną rolę w powstawaniu hemoglobiny oraz w procesach immunologicznych.

  • Witamina E

Podobnie jak witamina A, witamina E jest antyoksydantem. Niski poziom antyoksydantów negatywnie wpływa na stan śródbłonka naczyń. Jest to związane z większym ryzykiem wystąpienia poronień nawykowych i stanu przedrzucawkowego oraz hemolizy, krwotoków wewnątrzczaszkowych, zaburzeń rozwoju u płodu.

  • Witamina C (kwas askorbinowy)

Jest niezbędna do prawidłowego przebiegu większości procesów metabolicznych. Bierze aktywny udział w procesie wchłaniania żelaza w przewodzie pokarmowym. Suplementację witaminą C w dawce 80 mg/dobę zaleca się jedynie kobietom, u których występuje zwiększone ryzyko jej niedoboru (ciąża mnoga, nadciśnienie tętnicze indukowane ciążą, cukrzyca w ciąży).

  • Witamina D

Nie może się bez niej obejść dieta ciężarnej, ponieważ deficyt tej witaminy wiąże się z krzywicą, zaburzeniami zrostu kostnego i szeregiem chorób metabolicznych. Przedawkowanie witaminy D jest groźne, a jej toksyczność może się objawiać hiperkalcemią i nieprawidłowościami przemian komórkowych. U kobiet w ciąży przedawkowanie może zwiększać ryzyko uszkodzeń teratogennych. Zapotrzebowanie na witaminę D w ciąży jest jednak trudne do ustalenia.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Witaminy dla kobiet w ciąży
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze