Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Lek. Tomasz Szafarowski

Zapalenie płuc w powikłaniach grypy

Avatar placeholder
06.04.2023 14:59
Zapalenie płuc w powikłaniach grypy
Zapalenie płuc w powikłaniach grypy

Zapalenie płuc jest jedną z najpoważniejszych chorób układu oddechowego. Objawia się bólem w klatce piersiowej podczas oddychania, gorączką i dreszczami. Chorego męczy także suchy kaszel. Zapalenie płuc powodowane jest zarówno przez infekcje bakteryjne, jak i grzyby. Może do niego dojść także w drodze powikłań, na przykład grypy.

Pomimo iż grypa w większości przypadków ulega samowyleczeniu, zdarzają się jej ciężkie powikłania prowadzące do śmierci. Największe ryzyko powikłań po grypie występuje u małych dzieci, osób starszych, pensjonariuszy domów opieki społecznej, chorych na przewlekłe choroby układu oddechowego (astma i POCHP) i sercowo-naczyniowego oraz na inne choroby zaburzające naturalną odporność organizmu. Zdarza się również, że powikłania pogrypowe mogą być przyczyną zapalenia płuc.

spis treści

1. Czym jest grypa

Grypa jest ostrą chorobą gorączkową powodowaną przez wirusy. Na obraz choroby składają się objawy infekcji górnych i dolnych dróg oddechowych oraz objawy ogólne w postaci bólów mięśni, bólów głowy oraz ogólnego osłabienia. Pomimo faktu, że w okresie epidemii choruje do 20% populacji śmiertelność z powodu grypy jest niska i wynosi około 0,1%. Jednak ze względu na dużą zapadalność w okresie epidemii liczba ofiar śmiertelnych może być duża. Najwięcej ofiar śmiertelnych powodują powikłania pogrypowe, do których należą powikłania płucne w postaci zapalenia oraz zaostrzenia przewlekłych chorób płuc lub serca. Powikłania neurologiczne grypy są zdecydowanie rzadsze.

2. Zapalenie płuc w powikłaniach po grypie

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Czym jest ból?"

Infekcja grypowa powoduje zniszczenie przez wirusa nabłonka oddechowego, który wyściela drogi oddechowe i jego złuszczenie. Brak nabłonka uwidacznia położone pod nim włókna nerwowe, które odsłonięte są drażnione przez różne czynniki co powoduje wywołanie np. kaszlu. Po infekcji nabłonek ulega stopniowe regeneracji. Jednak w czasie infekcji u niektórych osób, a szczególnie wśród grupy ryzyka infekcja może przenieść się w dół drzewa oskrzelowego i spowodować zapalenie płuc, które jest najczęstszym objawem powikłań po grypie.

3. Grupy szczególnie ryzyka wystąpienia powikłań po grypie

Do grup szczególnego ryzyka wystąpienia powikłań grypy należą osoby:

  • z przewlekłymi chorobami układu oddechowego,
  • z obniżoną odpornością: biorcy narządów i szpiku kostnego,
  • przewlekłymi chorobami sercowo-naczyniowymi,
  • z wadami zastawkowymi serca,
  • chorujące na cukrzycę,
  • w ciąży i w starszym wieku.

4. Przebieg grypowego zapalenia płuc

Wirus zlokalizowany w płucach powoduje oprócz uszkodzenia nabłonka oddechowego także destrukcję ścian pęcherzyków i powstawania w ich świetle krwistej wydzieliny, której objawem jest krwioplucie. Powstawanie grypowego zapalenia płuc należy podejrzewać przede wszystkim, gdy objawy ostrej typowej infekcji grypowej nie ustępują, a nasilają się. Osoba chora czuje się coraz gorzej. Do objawów grypowego zapalenia płuc należą:

5. Diagnostyka grypowego zapalenia płuc

Trzeba pamiętać, że np. u osłabionych osób lub u małych dzieci może dojść do dużego uszkodzenia pęcherzyków płucnych, co utrudnia wymianę gazową. 
W diagnostyce grypowego zapalenia płuc bardzo ważne jest wykonanie zdjęcia RTG, które uwidoczni rozsiane zmiany w płucach, w czasie osłuchiwania stwierdza się charakterystyczne dla zapalenia płuc trzeszczenia. Obecnie w Polsce nie wykonuje się rutynowo badań na obecność wirusa w plwocinie za pomocą badania PCR. Ustalenie rozpoznania, że dane zapalenie płuc jest powodowane przez wirus grypy jest trudne, zwykle stawia się je na podstawie stwierdzanych objawów i epidemiologicznego występowania grypy.

6. Wtórne zapalenia płuc jako powikłanie po grypie

Sytuacja taka występuje u osób, które nie chorowały na grypowe zapalenie płuc, ale wskutek silnego osłabienia organizmu i uszkodzenia nabłonka oddechowego( wiąże się to z uszkodzeniem lokalnych, miejscowych mechanizmów obronnych) przez wirusy grypy dochodzi u nich do nadkażenia bakteryjnego. Kilka dni (2-3) po typowej infekcji grypowej i uzyskaniu poprawy dochodzi do typowego bakteryjnego zapalenia płuc objawiającego się w postaci wysokiej gorączki, ropnej plwociny, niewydolności oddechowej, zmian radiologicznych typowych dla bakteryjnego zapalenia płuc. Z plwociny takich osób hoduje się bakterie: najczęściej jest nią pneumokok i gronkowiec złocisty. W takich przypadkach należy zastosować leczenie antybiotykami skutecznymi wobec danych drobnoustrojów.

7. Rozlane włóknienie płuc

Grypowe zapalenie płuc może spowodować rozlane włóknienie płuc. Jest to rzadkie powikłanie i zazwyczaj dotyczy zapalenia płuc o ciężkim przebiegu w czasie którego dochodzi do silnego uszkodzenia pęcherzyków płucnych i powstania niewydolności oddechowej powodującej konieczność wentylacji respiratorem. Po infekcji w miejscu prawidłowych pęcherzyków płucnych powstają zmiany włókniste upośledzające wymianę gazową.

8. Leczenie grypowego zapalenia płuc

W łagodnie przebiegających przypadkach grypy potrzebne jest jedynie leczenie objawowe. U dzieci do 14. roku życia nie można stosować aspiryny ze względu na ryzyko powstanie niewydolności wątroby w przebiegu zespołu Reya. U osób z ciężkim przebiegiem grypowego zapalenia płuc konieczne jest leczenie lekami (amantadyną, oseltamiwirem, zanamiwirem), które łagodzą przebieg choroby jeśli zostaną zastosowane w ciągu 48h od wystąpienia pierwszych objawów.

9. Profilaktyka występowania powikłań grypy

Mając na uwadze, że powikłania po grypie w szczególności płucne niosą poważne zagrożenie życia i zdrowia warto co rocznie zaszczepić się przeciwko grypie. Skuteczność szczepionki wynosi około 80% i jest ona szczególnie zalecana osobom po 65. roku życia, z chorobami układu sercowego i płucnego oraz z chorobami upośledzającymi odporność takimi jak cukrzyca, choroby wątroby i nerek i chorobami hematologicznymi.

Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.

Następny artykuł: Zapalenie krtani
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze