Dieta niemowlaka - karmienie piersią, mleko modyfikowane, rozszerzanie diety niemowlaka, zasady, alergia pokarmowa
Dieta niemowlaka jest kwestią niezwykle ważną. Niemowlę od urodzenia do szóstego miesiąca życia powinno być karmione wyłącznie mlekiem matki. Mleko matki wpływa na budowanie układu immunologicznego u dziecka, chroni maleństwo przed drobnoustrojami i wirusami. W przypadku, gdy matka nie może karmić piersią, zalecane jest podawanie dziecku mleka modyfikowanego. W tym celu warto zgłosić się do lekarza, który dobierze odpowiedni rodzaj pokarmu modyfikowanego. Rozszerzanie diety niemowlaka powinno rozpocząć się po ukończeniu 6 miesiąca życia. Po tym czasie do menu maluszka wprowadza się dodatkowe produkty. Prawidłowe żywienie malucha pozwala mu odpowiednio się rozwijać i zapobiega występowaniu alergii.
1. Dieta niemowlaka a karmienie piersią
Dieta niemowlaka w początkowej fazie opiera się na podawaniu mleka matki (w niektórych przypadkach mleka modyfikowanego). Niemowlę w pierwszych miesiącach swojego życia jest karmione piersią. Mleko matki pokrywa zapotrzebowanie na wszystkie niezbędne do rozwoju w tym wieku składniki odżywcze.
1.1. Jakie korzyści przynosi niemowlakowi karmienie piersią?
Przez pierwsze miesiące życia dziecko powinno być karmione wyłącznie mlekiem matki. Karmienie piersią przynosi maluszkowi mnóstwo korzyści. Zbadano, że mleko matki składa się ono z ponad 200 składników, które są w ten sposób zbudowane, że organizm dziecka wchłania je bardzo łatwo. Badania szwedzkich naukowców potwierdzają, że maluszki, które tuż urodzeniu spędziły co najmniej dwie godziny ze swoją mamą, czuły się spokojniejsze i bardziej rozluźnione. Oddzielenie dziecka z matką na długi czas może skutkować zaburzeniem wrodzonego odruchu szukania piersi matki, a także odruchu ssania.
We wczesnym etapie karmienia dziecka mleko matki zawiera wiele immunoglobulin, które chronią je przed wirusowym i bakteryjnym zakażeniem. Niemowlak karmiony piersią dostaje szansę na otrzymanie większej ilości siary (gęsta żółta wydzielina, zaczynająca się gromadzić w sutku jeszcze w czasie ciąży; w porównaniu do mleka właściwego matki, siara jest szczególnie bogata w białka), zawierającej substancje zabezpieczające dziecko przed szkodliwymi drobnoustrojami. Przez pierwsze 6 miesięcy potrzeby żywieniowe dziecka są całkowicie zaspokajane przez mleko. Po ukończeniu szóstego miesiąca życia dziecko ma już na tyle wykształcone kubki smakowe, dziąsła i jelita, że może zacząć przyjmować również inne pokarmy.
Matka karmiąca powinna jeść różnorodne produkty, nie palić papierosów i nie pić alkoholu. Częstotliwość karmienia piersią powinna odbywać się według potrzeb zarówno dziecka, jak i matki. Długość karmienia niemowlęcia powinna być dostosowana do jego potrzeb. Dziecko powinno ssać pierś tak długo, ile zechce. W początkowym okresie noworodek może ssać zdecydowanie częściej i dłużej, co też jest normą. Noworodek powinien przybierać na wadze w ciągu pierwszych 3 miesiący życia minimum 500 g/miesiąc.
1.2. Przeciwwskazania do karmienia piersią
Istnieją przeciwwskazania do karmienia piersią. Choroby wrodzone dziecka: galaktozemia czy fenyloketonuria są przeciwwskazaniem do karmienia piersią ze strony dziecka. Ze strony matki są to: ciężka choroba psychiczna, zakażenie HIV, czynna gruźlica, narkomania, chemioterapia matki. Jeśli dziecko słabo ssie – ma niedorozwój żuchwy, rozszczep wargi i podniebienia, to należy podawać mu odciągnięty pokarm specjalnymi smoczkami.
2. Dieta niemowlaka a mleko modyfikowane
Jeśli matka nie może karmić piersią, to powinna zgłosić się do lekarza w celu wybrania najlepszego mleka dla swojej pociechy. Mleko modyfikowane stosowane do karmienia dziecka są na bazie mleka krowiego, a ich skład przypomina mleko kobiety. Istnieje mleko początkowe dla dzieci do 4 miesiąca życia i następne – po 4. Takie mleko przygotowuje się najlepiej w wodzie butelkowanej przeznaczonej dla niemowląt. Należy pamiętać, że mleka krowiego nie powinno podawać się dziecku przez 1 rok życia.
U dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym dietę rozszerza się miesiąc wcześniej niż u dzieci karmionych mlekiem matki. Po 4 miesiącu podaje się im soki owocowe z marchwi i jabłek. 6 miesiąc to czas na przetarte mięso w zupce, a następnie, w 7 miesiącu – żółtko jaja. Od 6 miesiąca wprowadzamy też niewielkie ilości glutenu (np. pół łyżeczki kaszy manny).
3. Rozszerzanie diety niemowlaka
Bardzo ważne jest rozszerzanie diety niemowlaka. Posiłki bezmleczne wprowadza się od 6 miesiąca życia. Najczęściej zaczyna się od przetartych jabłek, kleiku ryżowego z jabłkiem, potem wprowadza się marchewkę oraz zupę jarzynową. Szósty miesiąc to czas na warzywa i soki owocowe. W diecie malucha mogą znaleźć się warzywa takie jak marchewka, dynia, ziemniaki, fasolka szaparagowa, buraki, pietruszka, brokuły, szpinak, bakłażan, czy kalafior. W niewielkich ilościach można podawać również cukinię (bez skórki i pestek). Rodzice niemowlęcia powinni być ostrożni z podawaniem pomidorów czy rzodkiewek – są gorzej strawne.
Po wprowadzeniu zup wyłącznie jarzynowych, dodaje się powoli gotowane mięso, np. kurze, indycze, cielęce pod postacią przetartej zupy. Następnie do zupy wprowadza się żółtko jaja kurzego. Najnowsze zalecenia mówią o potrzebie wcześniejszego wprowadzenia do diety niemowlaka glutenu – między 5 a 6 miesiącem życia dziecka. Można więc dodać do odciągniętego pokarmu niewielką ilość ugotowanej na wodzie kaszy mannej (0,5-1 łyżeczka) i podać ją dziecku raz dziennie. Gdy dziecko ukończy 7 miesiąc życia można również powoli, w małych ilościach, wprowadzać ziemniaki, makaron czy drobną kaszkę. Niewskazane jest podawanie niemowlakowi dań słodzonych czy solonych. Pod żadnym pozorem nie należy podawać niemowlakowi ryby. Mięso ryby można podawać dopiero wówczas, gdy dziecko ukończy pierwszy rok życia. W przeciwnym razie może wystąpić u dziecka alergia pokarmowa. Ryby podawane dzieciom starszym, nie powinny zawierać ości i panierki!
Przed drugim rokiem życia dziecko jest gotowe na wszystkie odkrycia kulinarne. Jeśli chodzi o napoje, najlepsza jest woda, czysta, słabo mineralizowana. Całkowicie należy unikać napojów gazowanych, syropów, a nawet soków owocowych. Są za bardzo kaloryczne i słodkie, co dodatkowo wzmaga naturalny pociąg dzieci do słodyczy.
4. Zasady diety niemowlęcia
Warto przestrzegać zasad dotyczących diety niemowlęcia. Jakie to zasady?
- Przez pierwsze 6 miesięcy życia niemowlę powinno być karmione wyłącznie mlekiem matki.
- Uzupełniające posiłki powinny być dodatkiem od 6 miesiąca życia niemowlaka.
- To dziecko decyduje, ile chce zjeść i jak często, nie warto więc zmuszać malucha do jedzenia. A jeśli dziecko ma jakieś kaprysy żywieniowe, rodzic powinien wykazać się dozą cierpliwości i dopiero w późniejszym czasie przemycić nielubiany pokarm pod inną postacią.
- Dietę urozmaicamy, dodając nowe produkty pojedynczo i w małych ilościach.
- W zupie może znajdować się oliwa z oliwek, dobrej jakości masło, bezerukowy olej rzepakowy.
- Podawane produkty zbożowe powinny być wzbogacone w żelazo.
- Posiłków nie smażymy, solimy ani nie słodzimy.
- Stosujemy tylko naturalne składniki, bez konserwantów.
- Posiłki dodatkowe, takie jak zupy, podajemy łyżeczką, a nie przez smoczek.
- Rodzice powinni ustanowić zakaz jedzenia frytek i ketchupu do odwołania.
- Produktami niewskazanymi w diecie dziecka są: konfitury, czekolady, cukierki, miód, ciastka, słodkie przekąski, a także inne pokarmy bogate w tłuszcze ( zwłaszcza wtedy, gdy nie dostarczają żadnych wartości odżywczych).
Dowiedz się więcej
5. Alergia pokarmowa u dzieci
U dzieci z rodziny, w której rodzeństwo lub rodzice chorują na chorobę atopową, należy zachować ostrożność w żywieniu.
Alergia pokarmowa jest zespołem objawów, które pojawiają się wskutek spożycia składnika pożywienia, którego nasz organizm nie toleruje. Najbardziej skuteczne w zapobieganiu alergii pokarmowej jest karmienie piersią oraz jak najpóźniejszy kontakt z produktami powodującymi alergię, typu jaja, zboża, krowie mleko, mięso, tropikalne owoce, kakao, miód, ryby, soja, seler, orzechy, owoce cytrusowe, owoce morza.
Warto nadmienić, że reakcja alergiczna może wystąpić nawet po spożycia śladowej ilości pożywienia z alergenem.
Jak zapobiegać alergii pokarmowej?
- Do 6 miesiąca życia należy karmić wyłącznie piersią (bliski kontakt dziecka z matką oraz karmienie mlekiem naturalnym przez pierwszych 6 miesięcy minimalizuje ryzyko rozwoju alergii pokarmowej u dziecka).
- Posiłki uzupełniające należy wprowadzić po 5-6 miesiącu.
- Należy podawać dziecku produkty, które nie powodują alergii: jabłko, dynię, marchew, ziemniaki, buraki, kalafior, kalarepę, zielony groszek.
- Przed ukończeniem 1 roku życia nie należy podawać jajek i ryb oraz pokarmów wywołujących reakcje alergiczne: kiwi, selera, skorupiaków.
- Ostrożnie należy podawać zarówno mięso, jak i gluten – a początku jako dodatek do zupy jarzynowej.
- Kontrolować wprowadzanie nowych składników diety. Profilaktyczne działania prowadzi się przez 12 miesięcy życia dziecka. Jeśli w tym okresie nie pojawi się alergia pokarmowa, można przejść na zwykłą dietę i obserwować dziecko po wprowadzeniu każdego nowego produktu.
- Jedzenie, które ma w składzie orzechy arachidowe, nie powinny być spożywane przez dziecko przed ukończeniem 3 roku życia (to samo dotyczy owoców z łupinami).
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.